Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Στο ΚΚΕ (Τρία κόκκινα γράμματα)» του Γιάννη Ρίτσου

Ο Γιάννης Ρίτσος είναι από τους σπουδαιότερους ποιητές μας. Γεννήθηκε την 1 του Μάη του 1909, στη Μονεμβασιά της Λακωνίας και έφυγε από τη ζωή στις 11 του Νοέμβρη 1990.

Τελείωσε το Γυμνάσιο στο Γύθειο και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου δούλεψε τυπογραφικός διορθωτής στις εκδόσεις “Γκοβόστη”, ως αυτοδίδακτος σκηνοθέτης και ηθοποιός, καθώς και ως χορευτής σε επιθεωρήσεις.

Στην κατοχή εντάχθηκε στο ΕΑΜ. Ο Γιάννης Ρίτσος ήταν  μέλος του ΚΚΕ, και όταν αυτό ήταν στην παρανομία συνέχισε τους αγώνες του στην ΕΔΑ.

Εξορίστηκε στη Μακρόνησο, στη Λήμνο, στον Αη Στράτη. Αργότερα, στη χούντα των συνταγματαρχών, στη Γυάρο και στη Λέρο.

Προτάθηκε τέσσερις φορές για το βραβείο Νόμπελ, χωρίς, για ευνόητους λόγους, να το πάρει.

Το 1956 πήρε το Α’ Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Ποίησης, για την περίφημη Σονάτα του Σεληνόφωτος και το 1977 το Βραβείο Λένιν. Ο Γιάννης Ρίτσος έχει τιμηθεί και με άλλα διεθνή βραβεία ποίησης.

Το πλούσιο έργο του Γιάννη Ρίτσου, είναι πάνω από εκατό ποιητικές συλλογές και συνθέσεις. Έγραψε και είκοσι δύο μυθιστορήματα.

Τρακτέρ (1934), Πυραμίδες (1935), Επιτάφιος (1936), Το τραγούδι της αδελφής μου (1937), Εαρινή συμφωνία (1938), Το εμβατηρίου του ωκεανού (1940), Παλιά μαζούρκα σε ρυθμό βροχής (1943), Δοκιμασία (1943), Ο σύντροφός μας (1945), Ο άνθρωπος με το γαρύφαλο (1952), Αγρύπνια (1954), Πρωινό άστρο (1955), Η σονάτα του σεληνόφωτος (1956), Χρονικό (1957), Αποχαιρετισμός (1957), Υδρία (1957), Χειμερινή διαύγεια ,(1957), Πέτρινος χρόνος (1957) Οι Γειτονιές του Κόσμου (1957), Όταν έρχεται ο ξένος (1958), Ανυπότακτη Πολιτεία (1958), Οι γερόντισσες και η θάλασσα (1959), Το παράθυρο (1960), Η γέφυρα (1960), Το νεκρό σπίτι (1962), Κάτω απ’ τον ίσκιο του βουνού (1962), Το δέντρο της φυλακής και οι γυναίκες (1963), Δώδεκα ποιήματα για τον Καβάφη (1963), Παιχνίδια τ’ ουρανού και του νερού (1964), Φιλοκτήτης (1965), Ρωμιοσύνη 1966, Ορέστης (1966), Όστραβα (1967), Μαρτυρίες – σειρά πρώτη), Μαρτυρίες – σειρά δεύτερη), Πέτρες, Επαναλήψεις, Κιγκλίδωμα (1972), Η Ελένη (1972), Χειρονομίες (1972), Τετάρτη διάσταση (1972), Η επιστροφή της Ιφιγένειας (1972), Χρυσόθεμις (1972), Ισμήνη (1972), Δεκαοχτώ λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας (1973), Διάδρομος και η σκάλα (1973), Γκραγκάντα (1973), Σεπτήρια και Δαφνηφόρια (1973), Ο αφανισμός της Μήλος (1974),  Ύμνος και θρήνος για την Κύπρο (1974), Καπνισμένο Τσουκάλι (1974), Κωδωνοστάσιο (1974), Χάρτινα (1974), Ο τοίχος μέσα στον καθρέπτη (1974), Η Κυρά των Αμπελιών (1975), Η τελευταία προ Ανθρώπου Εκατονταετία (1975), Τα Επικαιρικά (1975), Το Υστερόγραφο της Δόξας (Άρης Βελουχιώτης), Ημερολόγια Εξορίας (1975), Μαντατοφόρες (1975), Θυρωρείο (1976), Γίγνεσθαι (1977), Το μακρινό (1977),  Βολιδοσκόπος (1978), Τοιχοκολλητής (1978), Τροχονόμος (1978), Η Πρύλη (1978), Το σώμα και το αίμα (1978), Μονεμβασιώτισσες (1978), Το τερατώδες αριστούργημα (1978), Φαίδρα (1978), Λοιπόν; (1978), Μια πυγολαμπίδα φωτίζει τη νύχτα (1978), Γραφή τυφλού (1979), Όνειρο καλοκαιρινού μεσημεριού (1980), Διαφάνεια (1980), Πάροδος (1980), Μονόχορδα (1980), Τα Ερωτικά (1981),  Συντροφικά τραγούδια (1981), Αρίοστος ο Προσεχτικός (1982), Υπόκωφα (1982), Ιταλικό τρίπτυχο (1982), Μονοβάσια (1982), Το χορικό των σφουγγαράδων (1983), Τειρεσίας (1983), Τι παράξενα πράγματα (1983)  κ.ά.

Θεατρικά: Πέρα απ’ τον ίσκιο των κυπαρισσιών (1958), Μια γυναίκα πλάι στο θάλασσα (1959

Μετέφρασε  Μαγιακόφσκι, Ναζίμ Χικμέτ,  Άλ.Τολστόι, Α. Μπλοκ, Σεργκέι Γεσένιν, Νικόλα Γκιλλιέν, Έρενμπουργκ, Ρουμάνους ποιητές, Τσέχους και Σλοβάκους ποιητές,  κ.ά.

Αρκετά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε διάφορες γλώσσες.

Κάπα Κάπα Έψιλον

τρία γράμματα
χαραγμένα στους τοίχους των φυλακών
μέσα στις νύχτες της παρανομίας
χαραγμένα στις μάντρες των εργοστασίων
σταθερά δυνατά πάνω απ’ το θάνατο,
εκεί που τρέμει η ρίζα της ανθρώπινης ανάσας
εκεί που ρέει στους δρόμους σαν ποτάμι ο ουρανός,
πρωί με τα πουλιά, με τις σημαίες, με τα φύλλα,
πρωί με την τίμια κραυγή.

Κάπα Κάπα Έψιλον

τρία κόκκινα γράμματα –
πολύ πονέσαμε σύντροφοι,
πολύ ξαγρυπνήσαμε
πολύ μακριά κοιτάξαμε·
από κανέναν δεν το δανειστήκαμε το κόκκινο.
– δικό μας αίμα·

τρία κόκκινα γράμματα
σεμνή υπογραφή του λαού μας
στις λεωφόρους του μέλλοντος –

ο δρόμος φεύγει γρήγορα
η Ιστορία δε γυρίζει πίσω.

Κάπα Κάπα Έψιλον

σύντροφοι, σύντροφοι, πόσα συντροφικάτα χρόνια
πολλαπλασιασμένα από θυσίες και όνειρα
σε αιώνες
το παρελθόν, το μέλλον, το παρόν,
εσύ κι εσύ, ο εργάτης και ο αγρότης
εσύ κι ο σπουδαστής κι ο εργάτης
σύντροφοι, σύντροφοι,
η Ελλάδα, ο κόσμος,
πλάι – πλάι
ωραία συντροφική φωνή
εδώ, εδώ, εδώ,
με τα πλακάτ, με την ελπίδα, με τα λάβαρα,
οι αγωνιστές παρόντες
κοντά, κοντά, μέσα στον κόσμο
για όλο τον κόσμο.

Κάπα Κάπα Έψιλον

πόσα συντροφικάτα χρόνια
πόσοι αιώνες
αντρώθηκες μπροστάρης στους αγώνες
μπροστάρης στις θυσίες
παιδί της Μεγάλης Επανάστασης
παιδί της Ελλάδας
παιδί του ’21
γενάρχης της κατοχικής Αντίστασης
αντρώθηκες
μες στα μαρτύρια και στο θάνατο –

σύντροφοι, σύντροφοι,
μαζί, μαζί αντρωθήκαμε,
τραγουδήστε το πάλι:
«ας μη λείψει κανείς»
μαζί, μαζί –

όπως μαζί σηκώσαμε στους ώμους μας
τις γκρεμισμένες πολιτείες
σηκώσαμε τις τσακισμένες πόρτες
σηκώσαμε τη φωτιά.

Κι εγώ μαζί σας, αντρώθηκα, σύντροφοι,
στις φυλακές, στα κρατητήρια, στα ξερονήσια,
παιδί κι εγώ της Ελλάδας, παιδί του ΚΚΕ,
πολεμώντας μαζί και τραγουδώντας –

ω, σύντροφοι, σύντροφοι,
το πιο τρανό τραγούδι που έμαθα
το πιο πλατύ τραγούδι που έπραξα
το πιο βαθύ τραγούδι που τραγούδησα
ήταν αυτό που τραγουδάω και τώρα
αυτό που τραγουδάμε όλοι μαζί:

ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ,
ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΝΩΘΕΙΤΕ!

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.