Ο Φιντέλ της Σιέρας και του Κάμπου

Είχα την εμπειρία στο πετσί μου θα μπορούσαμε να πούμε, του τι σημαίνει ιμπεριαλισμός, κυριαρχία, υποταγμένες, διεφθαρμένες, καταπιεστικές κυβερνήσεις. […] Ο μαρξισμός μού έμαθε τι ήταν η κοινωνία. Ήμουν σαν ελάφι στο δάσος ή κάποιος στο δάσος που δεν ξέρει τίποτα, ούτε πού πέφτει ο βορράς και ο νότος. Αν δεν καταφέρεις να κατανοήσεις πραγματικά την ιστορία της πάλης των τάξεων ή τουλάχιστον τη σαφή ιδέα ότι η κοινωνία είναι διαιρεμένη ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς, είσαι χαμένος στο δάσος, χωρίς να ξέρεις τίποτα.

(Ιγνάσιο Ραμονέ,  Εκατό ώρες με τον Φιντέλ, Εκδόσεις Πατάκη, 2007. Μετάφραση: Τιτίνα Σπερελάκη)

Φιντέλ Κάστρο Ρους
3 Αυγούστου 1926 – 25 Νοεμβρίου 2016
Ηγέτης της Κουβανικής επανάστασης
Α’  Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας (1961-2011)
Πρωθυπουργός της χώρας του (1959-2008)

Ένα ποίημα του Νικολάς Γκιγιέν

Σιέρα Μαέστρα
Φωτό του Enrique Meneses (βλ. και πιο κάτω)

*

Νικολάς Γκιγιέν

Tierra en la Sierra y el Llano

Από την ποιητική συλλογή

Έχω (1964)

Μετάφραση
Μπάμπης Ζαφειράτος – Μποτίλια Στον Άνεμο

Γη στη Σιέρα και στον Κάμπο

Νικολάς Γκιγιέν

Son

                 Όταν ανακοινώθηκε

                 η Αγροτική Μεταρρύθμιση, 1959

Τώρα αφέντρα είσαι στη γη μου,
στα ποτάμια και τα δέντρα,
            θα σε δω.
Είσαι αφέντρα της ζωής μου,
που κανείς δεν την ορίζει,
            μόνο εγώ,
ούτε καν τα γονικά μου,
            μόνο εγώ.
            Θα σε δω.

Ω, απ’ τις καλαμιές στα ρόδα
κι απ’ τα ρόδα ως τα καλάμια,
το μαχαίρι σου έχεις μπήξει.
            Θα σε δω,
αχ, έρχομαι για να σε δω,
            θα σε δω.

Χτες, και σου ’στειλα ένα γράμμα
με το αίμα μου γραμμένο,
            θα σε δω,
να σου πω κι εγώ τι θέλω,
θέλω το βουνό, τον κάμπο,
            θα σε δω,
το ποτάμι που ’χες κλέψει,
το ποτάμι πλάι στα δέντρα,
δέντρα στην πνοή του ανέμου,
κι ο άνεμος πουλιά γεμάτος,
            κι η ζωή μου,
που κανείς δεν την ορίζει,
            μόνο εγώ.
            Θα σε δω.

Ω, απ’ τις καλαμιές στα ρόδα
κι απ’ τα ρόδα ως τα καλάμια,
το μαχαίρι σου έχεις μπήξει.
            Θα σε δω,
αχ, πώς θα ’ρθω να σε δω,
            θα σε δω.

Δίχως γη ζω μες στη γη μου,
δίχως γη έζησα πάντα,
γη δεν έχω ούτ’ ένα μέτρο
για να γείρω άμα πεθάνω.
            Θα σε δω.

Τον Φιντέλ στο πλάι μου έχω,
τον Φιντέλ το πράσινο άνθος,
έρχομαι να σε μοιράσω,
για να πάρω ό,τι μ’ ανήκει,
            θα σε δω,
γη στη σιέρα πέρα ως πέρα
γη στη σιέρα και στον κάμπο,
            θα σε δω,
το ποτάμι πλάι στα δέντρα,
δέντρα στην πνοή του ανέμου,
κι ο άνεμος πουλιά γεμάτος,
            κι η ζωή μου,
που κανείς δεν την ορίζει,
            μόνο εγώ.
            Θα σε δω.

Έχω, 1964
Από την ενότητα Romancero
Πρώτη ελληνική μετάφραση,
Μπάμπης Ζαφειράτος,

24 Νοεμβρίου 2018.

(Το ισπανικό κείμενο πιο κάτω)

Να προσέχεις! Ο Ιμπεριαλισμός έχει πολλά πρόσωπα!

Φιδέλ Αλεχάντρο Κάστρο Ρους
Μπιράν Επαρχίας Οριέντε, 13 Αυγούστου 1926 – Αβάνα, 25 Νοεμβρίου 2016
Σχέδιο – λεζάντα, Μπάμπης Ζαφειράτος, 3.V.2015
(Μελάνι, 21 χ 29 εκ. / Με πλαίσιο 32 χ 41,5 εκ.)

Σημείωση:

son: ρυθμός, τραγούδι, χορός. Σμίξιμο αφρικανικού ρυθμού και ισπανικής μελωδίας. Χαρακτηριστικό, ιδιαίτερο μουσικό ύφος των τραγουδιών και των χορών της Κούβας, διαδεδομένο σε ολόκληρη την Καραϊβική.

Αγροτική Μεταρρύθμιση: Ο πρώτος νόμος υπογράφτηκε στις 17 Μαΐου 1959 στη La Plata, στη Σιέρα Μαέστρα. Εκεί από όπου ξεκίνησε η Επανάσταση.

Μέχρι το 1959, το 80% των καλύτερων κουβανικών εδαφών ήταν στα χέρια μιας ομάδας εταιρειών της Βόρειας Αμερικής. Με την Αγροτική Μεταρρύθμιση δημεύτηκαν όλες οι ιδιοκτησίες πάνω από 400 εκτάρια και μοιράστηκε η γη στους αγρότες.

Η Μεταρρύθμιση του 1959 αντικαταστάθηκε από το Δεύτερο Νόμο του 1961, για την πλήρη εξάλειψη των γαιοκτημόνων που σε κάποιους γεωργικούς τομείς υπήρχαν ακόμα, μειώνοντας την ιδιοκτησία στα 33 εκτάρια.

*

Περισσότερα για Φιντέλ: Φιντέλ: Αυτός που οικοδόμησε μια νέα πατρίδα, Νικολάς Γκιγιέν: Το Έπος των Υπανάπτυκτων της Κούβας, οι ηττημένοι Αστοί και ο Χουάν ο με τα Πάντα και Νερούδα – Φιντέλ: Επικό Τραγούδι

Μπ. Ζ., Νοε. 2018

*

17 Μαΐου 1959. «Ενσωματώθηκε στο Σύνταγμα ο Νόμος για την Αγροτική Μεταρρύθμιση». Αριστερά ο Χοσέ Μαρτί. Και ο τίτλος κάτω: Μόνο Κουβανοί θα μπορούν να αποκτήσουν την αγροτική ιδιοκτησία.

Ο λοχαγός Antonio Núñez Jiménez, ο οικονομολόγος Oscar Pino Santos, ο Κομαντάντε Φιντέλ Κάστρο και άλλα μέλη του Συμβουλίου των Υπουργών, βάζουν τις τελευταίες πινελιές στο νόμο για την Αγροτική Μεταρρύθμιση, στην καλύβα του επαναστάτη χωρικού Julian Perez, συνεργάτη του Επαναστατικού Στρατού. La Plata, 17 Μαΐου 1959.

Το σπίτι του Julián Pérez. Η πλατφόρμα μπροστά χτίστηκε μετά την Επανάσταση για τους επετειακούς γιορτασμούς της Μεταρρύθμισης.

Η Celia Sánchez, από τους κύριους οργανωτές της μετακίνησης των μελών του Συμβουλίου Υπουργών στη La Plata για την υπογραφή του νόμου της Αγροτικής Μεταρρύθμισης. Στην κουζίνα του σπιτιού, ετοιμάζοντας πρωινό, στις 17 Μαΐου 1959.

Φιντέλ. Στο λόφο που χωρίζει το σπίτι του Julián Pérez από το Διοικητήριο της La Plata. Πίσω, στα δεξιά του, οι γιατροί Capitán Manuel (Piti) Fajardo και ο Διοικητής René Vallejo. 17 Μαΐου 1959.

Το Διοικητήριο της La Plata, όπου ο Φιντέλ κατάστρωσε και συντόνισε τη δράση και την τελική επίθεση του Αντάρτικου Στρατού..

Ο Φιντέλ μαζί με τον Δρ. Osvaldo Dorticos, υπουργό με αρμοδιότητα την Παρουσίαση και Μελέτη των Επαναστατικών Νόμων, υπογράφουν το Νόμο της Αγροτικής Μεταρρύθμισης.

Ο Comandante Διοικητής Φιντέλ Κάστρο υπογράφει το νόμο της Αγροτικής Μεταρρύθμισης στο Διοικητήριο της Λα Πλάτα. Στα δεξιά του ο γιατρός Comandante, Julio Martínez Páez, υπουργός Υγείας και ο Manuel Fernández, υπουργός Εργασίας. Όρθιοι από αριστερά προς τα δεξιά, ο Comandante Crescencio Pérez, ο Capitán (λοχαγός) Antonio Núñez Jimenez, ο γιατρός, Comandante  Manuel (Piti) Fajardo, ο Luis Orlando Rodriguez, υπουργός Εσωτερικών, ο γιατρός Comandante René Vallejo, και ο Δρ Armando Hart Davalos, υπουργός Παιδείας.

Ο Επαναστατικός Στρατός χρησιμοποίησε επιδέξια τις φυλλωσιές της Sierra Maestra για να κρύψει τις εγκαταστάσεις του Διοικητηρίου της La Plata, οι οποίες δεν εντοπίστηκαν ποτέ από τα εχθρικά αεροσκάφη.

Άποψη των κτηρίων της Διοίκησης του Αντάρτικου Στρατού στη Λα Πλάτα της Σιέρα Μαέστρα, όπου υπογράφηκε ο νόμος περί Αγροτικής Μεταρρύθμισης στις 17 Μαΐου 1959.

Από το Διοικητήριο της Λα Πλάτα στο σπίτι όπου έχει εγκατασταθεί ο εξοπλισμός του ραδιοφωνικού σταθμού της Επανάστασης, Radio Rebelde, μισή ώρα με τα πόδια πάνω από το λόφο. Εκεί κατευθύνεται ο Φιντέλ, μετά την υπογραφή του νόμου για την Αγροτική Μεταρρύθμιση.

Στο ίδιο μέρος όπου το Radio Rebelde μετέδιδε τους τελευταίους μήνες του απελευθερωτικού πολέμου, ο Φιντέλ ανακοίνωσε στον λαό το σημαντικό γεγονός. Στο κέντρο, ο Capitán Jorge Enrique Mendoza, ο οποίος ήταν ένας από τους εκφωνητές, και ο Comandante Crescencio Pérez.

Φωτό: granma.cu

*

Αγροτική Μεταρρύθμιση ή Θάνατος. Με τον Φιντέλ, και για την Κούβα. Φωτό: fuzilcontrafuzil.blogspot.com

Ο Νόμος της Αγροτικής Μεταρρύθμισης, 17 Μαΐου 1959. Φωτό: cubanet.org

*

Φιντέλ, Σιέρα Μαέστρα, Δεκέμβρης 1957.
Φωτό του Enrique Meneses (Πηγή)
Ο Ενρίκε Μενέσες (Μαδρίτη, 21 Οκτ. 1929 – 6 Ιαν. 2013) κατέχει ένα ιστορικό ρεκόρ. Εμεινε στη Σιέρα Μαέστρα με τον Φιντέλ και τους αντάρτες τέσσερεις μήνες (Δεκέμβρη 1957 – τέλος Μαρτίου 1958) και έβγαλε 2.000 φωτογραφίες, μία εκ των οποίων (ο Φιντέλ που σημαδεύει με ένα μπράουνινγκ) έγινε και εξώφυλλο του περιοδικού Paris Match, στις 19 Απριλίου 1958, κάνοντας ουσιαστικά γνωστή στον κόσμο την Κουβανική Επανάσταση.

Paris Match, στις 19 Απριλίου 1958 (Πηγή)

Tierra en la Sierra y el Llano

Nicolás Guillén

Son

                 Al anunciarse la Reforma

                 Agraria, 1959

Eres amo de mi tierra,
de los árboles y el río,
            te veré.
Eres amo de mi vida,
mi vida que no es de nadie,
            sino mía,
ni siquiera de mis padres,
            sino mía.
            Te veré.

Ay, de la caña al rosal
y del rosal a la caña,
hundiendo vas tu puñal.
            Te veré,
ay, cómo te voy a ver,
            te veré.

Ayer te mandé una carta
y la escribí con mi sangre,
            te veré,
para decirte que quiero,
quiero la sierra y el llano,
            te veré,
y el río que me robaste,
y el río junto a los árboles,
los árboles en el viento,
el viento lleno de pájaros
            y mi vida,
mi vida que no es de nadie,
            sino mía.
            Te veré.

Ay, de la caña al rosal
y del rosal a la caña,
hundiendo vas tu puñal.
            Te veré,
ay, cómo te voy a ver,
            te veré.

Vivo sin tierra en mi tierra,
sin tierra siempre viví,
no tengo un metro de tierra
donde sentarme a morir.
            Te veré.

Con Fidel que me acompaña,
con Fidel verde y florido,
vengo a cortarte la mano,
vengo a coger lo que es mío,
            te veré,
tierra en la sierra y más tierra,
tierra en la sierra y el llano,
            te veré,
y el río junto a los árboles,
los árboles en el viento,
el viento lleno de pájaros
            y mi vida,
mi vida que no es de nadie,
            sino mía.
            Te veré.

Tengo, 1964

Νικολάς Γκιγιέν – Νικολάς Κριστομπάλ Γκιγιέν Μπατίστα
(Nicolás Guillén – Nicolás Cristóbal Guillén Batista)
Κούβα. 10 Ιουλίου 1902, Καμαγουέι – 16 Ιουλίου 1989, Αβάνα
Σχέδιο, Μπάμπης Ζαφειράτος, 15.VII.2016 (Μολύβι, 29 χ 21 εκ.)