Τάσος Λειβαδίτης – Να ‘σαι τόσο πρόσκαιρος και να κάνεις όνειρα τόσο αιώνια!
Ο Τάσος Λειβαδίτης συγκαταλέγεται στους λεγόμενους “ποιητές της ήττας”, αν τελικά είναι σωστός αυτός ο όρος. Παρόλα αυτά, στην ποίησή του διακρίνουμε και στην πιο απαισιόδοξη γραφή του, μια κρυμμένη αισιοδοξία, βγαλμένη από το πέρασμα του χρόνου.
«Οι επαναστάτες είναι ανήσυχοι για το μέλλον, οι εραστές για το παρελθόν, οι ποιητές έχουν επωμιστεί και τα δύο.»
ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ
Από τους σπουδαιότερους ποιητές μας. Γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1922 και έφυγε από τη ζωή στις 30 Οκτωβρίου 1988.
Ο Τάσος Λειβαδίτης, μεγάλωσε και έζησε στην Αθήνα.
«Τα σπίτια στην πατρίδα μου είναι χαμηλά
οι στέγες τους στάζουν, στην κουζίνα ένας κουβάς για βρώμικα νερά.
Οι άνθρωποι κάθονται στο τραπέζι όπως γύρω από ένα νεκρό.
Από τα σπασμένα παράθυρα μπαινοβγαίνει η νύχτα, η βροχή κι ο χρόνος.
Τα παιδιά δουλεύουν στα μηχανουργεία και τα κορίτσια μένουν ανύπαντρα.
Σ’ ένα τέτοιο σπίτι γεννηθήκαμε.
Σ’ ένα τέτοιο σπίτι μεγαλώσαμε, αγαπήσαμε, ονειρευτήκαμε.
Σ’ ένα τέτοιο σπίτι οχυρωθήκαμε
και πολεμήσαμε.
Αυτή είναι η ιστορία μου.»
Πήρε μέρος στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση και την τετραετία 1948 – 1952 εξορίστηκε για τις πολιτικές του ιδέες στον Μούδρο, στον Άη Στράτη και τη Μακρόνησο.
«Πόσοι σύντροφοι αλήθεια
κοντά στην ίδια λάμπα και στην ίδια ελπίδα
μπροστά στο ίδιο ψωμί και στον ίδιο θάνατο
την ώρα που κρυώναμε μας σκεπάσαν με τα μάτια τους
την ώρα που πεινούσαμε μας μοιράσανε την καρδιά τους.
Κι όταν ήτανε να πεθάνουμε, αυτοί μας μίλησαν για τη ζωή.
Τότε κ’ εμείς μπορέσαμε να πεθάνουμε.»
«Κι όταν πεθάνουμε αγαπημένη μου,
εμείς δεν θα πεθάνουμε.
Αφού οι άνθρωποι θα κοιτάζουν το ίδιο αστέρι που κοιτάξαμε
αφού θα τραγουδάνε το τραγούδι που αγαπήσαμε
αφού θ’ ανασαίνουν σ’ ένα κόσμο που εγώ κι εσύ τον ονειρευτήκαμε.»
Το έργο του Τάσου Λειβαδίτη.
Ποιητικές συλλογές:
Η μάχη στην άκρη της νύχτας (1952), Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου (1953), Ο άνθρωπος με το ταμπούρλο (1956), Οι γυναίκες με τ’ αλογίσια μάτια (1958), Οι τελευταίοι (1966), Νυχτερινός επισκέπτης (1972), Βιολί για μονόχειρα (1976), Εγχειρίδιο ευθανασίας (1979), Βιολέτες για μια εποχή (1985), Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα κ.ά.
Πεζογραφία: Το εκκρεμές (1966).
«Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος
μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή
για είκοσι ή περισσότερα χρόνια
μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη,
την μάνα σου και τον κόσμο.
Εσύ και μες απ’ το τετραγωνικό μέτρο του κελιού σου
θα συνεχίσεις τον δρόμο σου πάνω στη γη…»
Κι ένα απόσπασμα από τη ποιητική συλλογή Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου (1953):
«Ο άνεμος σκίζει τα σύννεφα
και πάνω σ’ αυτά τα κουρελιασμένα πλήθη,
πέφτει ξαφνικά ένας καταρράχτης φως
είμαστε εμείς που χτίζουμε τις πολιτείες και δεν έχουμε σπίτι
εμείς που βγάζουμε το κάρβουνο και κρυώνουμε
είμαστε εμείς που δεν έχουμε τίποτα
κι ερχόμαστε να πάρουμε τον κόσμο…»
Ο Τάσος Λειβαδίτης συγκαταλέγεται στους λεγόμενους “ποιητές της ήττας”, αν τελικά είναι σωστός αυτός ο όρος. Παρόλα αυτά, στην ποίησή του διακρίνουμε και στην πιο απαισιόδοξη γραφή του, μια κρυμμένη αισιοδοξία, βγαλμένη από το πέρασμα του χρόνου.
(Από τις Γυναίκες με τα αλογίσια μάτια):
«…και τίποτα δε χάνεται, μα όλα είναι για πάντα μέσα σου
κι οι νεκροί κι οι σημαίες
κι οι όρκοι και τα χρόνια που φύγανε
και τα χρόνια που έρχονται.
Και τα τραγούδια και τα δάκρυα
κι οι φτυσιές κι οι ταπεινώσεις
κι όλα τα όνειρα μέσα σου.
Κι είσαι ξέχειλος από ανθρώπινα πεπρωμένα.»
Ο Τάσος Λειβαδίτης θα διαβάζεται, γιατί έχει πολλά να μα δώσει η ποίησή του, ειδικά αυτές τις δύσκολες εποχές.
«Τ’ άλλα ειπώθηκαν σιγανά σαν προσευχή:
“Φίλιππε, θεία Ρόζα, Άννα…”
αλλά τι σημασία έχουν τα ονόματα
αφού είμαστε όλοι ξένοι
και το σκοτάδι γιατί έρχεται καθώς νυχτώνει
αν όχι για να κρύψει κάποιο μεγάλο μυστικό.
Ω, απέραντη νοσταλγία για κάτι που ποτέ δεν ζήσαμε
κι όμως αυτό υπήρξε ολόκληρη η ζωή μας.»
Τάσος Λειβαδίτης
[Τα αποσπάσματα από διάφορα ποιήματα του Τάσου Λειβαδίτη, είναι από το περιοδικό “η λέξη” – τεύχος 130.]
Επιμέλεια: Στρατής Γαλιάτσος
