«Ένας ποιητής που υποδύεται τον στιχουργό» – Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή ο Άλκης Αλκαίος

«Το 1978 διάβασα τον “Ριζοσπάστη” ένα πρωί και έπεσε το μάτι μου σε ένα ποίημα, το οποίο πραγματικά μου ‘κανε μεγάλη εντύπωση, υπογραφόταν Αλκης Αλκαίος. Μέσα σε δυο μέρες το είχα μελοποιήσει, με τίτλο “Φλεβάρης 1848”. Εψαχνα να τον βρω, τίποτα. Διότι αυτό δεν ήταν το όνομά του, το όνομά του ήταν – όπως έμαθα μετά – Βαγγέλης Λιάρος. Κάποια στιγμή είχα μπει και στο στούντιο, παρανόμως διότι δεν είχα την άδειά του… Βρεθήκαμε, τον πήρα ένα τηλέφωνο, βεβαίως μου έδωσε την άδεια και ξεκίνησε μία σχέση ζωής. Μια σχέση στην οποία θα έλεγα, ξεκινώντας από το 1978 και κυρίως, όταν μετά από τέσσερα πρώτα χρόνια συνεργασίας όπου είχα γράψει 40 τραγούδια πάνω σε στίχους του, βγάλαμε το “Εμπάργκο” και αυτόματα ο Αλκης Αλκαίος, ο Βαγγέλης Λιάρος καθιερώθηκε ως η ανερχόμενη δύναμη στον στίχο».

Με αυτά τα λόγια ο Θάνος Μικρούτσικος αφηγήθηκε την έναρξη της συνεργασίας του με τον Άλκη Αλκαίο. Ήταν ένας ποιητής «που υποδυόταν τον στιχουργό και άλλαξε τη ρότα του μεταπολιτευτικού τραγουδιού», έλεγε χαρακτηριστικά ο μεγάλος μας συνθέτης, ο οποίος τον «ανακάλυψε» στιχουργικά και έχει μελοποιήσει δεκάδες τραγούδια του.

Ο Άλκης Αλκαίος γεννήθηκε στις 23 του Νοέμβρη 1949 στην Κοκκινιά Θεσπρωτίας. Το  πραγματικό του όνομα ήταν Βαγγέλης Λιάρος και το είχε πάρει προς τιμή του αδικοχαμένου θείου του – αδελφού του πατέρα του, που ήταν αντάρτης του ΕΛΑΣ.

Ο ίδιος έγραφε: «Στους φίλους μου καλλιτέχνες, όταν με ρωτούν για την καταγωγή μου, απαντώ ότι ο μεν Βαγγέλης (Λιάρος) είναι γέννημα Κοκκινιώτης και θρέμμα Παργινός, ο δε Άλκης (Αλκαίος) είναι γέννημα και θρέμμα Παργινός. Την Πάργα άλλωστε “περιέχουν” όλα μου τα τραγούδια κι ας είναι μόνο ένα απ’ αυτά που την αναφέρει ρητά (η “Άνοιξη της Πάργας”), γιατί επί 45 χρόνια απ’ αυτήν φεύγω και σ’ αυτήν επιστρέφω κάθε καλοκαίρι. Γιατί η Πάργα μας είναι η νιότη μου, ο έρωτάς μου, το ταξίδι μου και η Ιθάκη μου».

Ο Άλκης Αλκαίος λάμπρυνε την ελληνική μουσική σκηνή με τους στίχους του. Έγραψε πλήθος ποιημάτων και γνωστών τραγουδιών, όπως το «Ερωτικό» (Με μια πιρόγα), το «Κακοήθες Μελάνωμα», την «Ρόζα» και πολλά πολλά ακόμα.

Η γνωριμία του και η πρώτη συνεργασία με τον Θάνο Μικρούτσικο το 1978 στο δίσκο «Τραγούδια της λευτεριάς» με το τραγούδι «Φλεβάρης 1848» άφησε το στίγμα του στο ελληνικό τραγούδι. Το 1980, «Η μπαλάντα ενός φιλήσυχου» συμπεριλαμβάνεται στο δίσκο «Δελτίο Καιρού» της Μαρίας Δημητριάδη σε μουσική του Θάνου Μικρούτσικου. Δύο χρόνια αργότερα, το 1982, ήρθε ο δίσκος «Εμπάργκο» όπου ο στιχουργός υπογράφει όλους τους στίχους. Το 1983 βγαίνει η μόνη ποιητική συλλογή του «Εμπάργκο-Ποιήματα» από τις εκδόσεις ΕΤ.ΝΕ.Μ της οποίας ιδρυτής είναι ο Θάνος Μικρούτσικος.

Συνεργάστηκε με τους Νότη Μαυρουδή, Σωκράτη Μάλαμα, Μίλτο Πασχαλίδη, Μάριο Τόκα, Διονύση Τσακνή, Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Μπάμπη Στόκα, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Οδυσσέα Ιωάννου και άλλους ακόμα δημιουργούς.

Ο Άλκης Αλκαίος στην μοναδική τηλεοπτική του εμφάνιση:

Ένα μοναδικό ντοκουμέντο. Ο  Άλκης Αλκαίος συνομιλεί με τον Θάνο Μικρούτσικο μπροστά στον τηλεοπτικό φακό της ΕΡΤ, το 1990, στην εκπομπή «Η περιπέτεια ενός ποιήματος» με παρουσιαστή τον Αντώνη Κόκκινο. 

Συμμετείχε ενεργά στον αντιδικτατορικό αγώνα. Εργαζόταν ως ασκούμενος δικηγόρος στο γραφείο του θείου του, αδερφού της μητέρας του, Ζήκου Ντίνου, όταν πιάστηκε από τη χούντα το καλοκαίρι του 1972.

«Κρατήθηκε και βασανίστηκε άγρια για πέντε μήνες, πρώτα στην Μπουμπουλίνας και ύστερα στο ΕΑΤ-ΕΣΑ. Δε μίλησε…Μπήκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ όρθιος και βγήκε με φορείο. Σακατεμένος. Για πολύ καιρό ήταν κατάκοιτος και τον τάιζαν με καλαμάκι. Κάποια στιγμή συνήλθε κάπως και επέστρεψε στην ενεργό δικηγορία. Εντάχθηκε στο Κόμμα, στην Οργάνωση των δικηγόρων, και παρέμεινε ενεργό μέλος για πολλά χρόνια. Από το ’74 και μετά άρχισαν τα μεγάλα προβλήματα. Η υγεία του επιδεινώθηκε ραγδαία… Το πάλεψε όσο μπορούσε. Για ένα διάστημα επέστρεψε και στη μάχιμη δικηγορία. Έφυγε απ’ το γραφείο του θείου του και άνοιξε δικό του, στη Βερανζέρου. Παρέμεινε ανοιχτό μέχρι το ’84. Μετά δεν μπορούσε άλλο. Όχι να δικηγορήσει, καλά καλά ούτε να σταθεί όρθιος για πολλή ώρα. Οι πόνοι ήταν αφόρητοι» σημειώνει ο Μίλτος Πασχαλίδης.

Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, ο Άλκης Αλκαίος δημοσιεύει ποιήματά του, πεζά και κείμενα για την τέχνη στον Ριζοσπάστη.

Δεν έβγαινε απ’ το σπίτι για κοινωνικές εκδηλώσεις, δεν πήγαινε σε συναυλίες και μουσικές σκηνές, στον Τύπο δεν έχουν δημοσιευτεί πάνω από τρεις ή τέσσερις φωτογραφίες του και υπάρχει μία και μοναδική τηλεοπτική συνέντευξή του.

Έφυγε πρόωρα από τη ζωή στα 63 του χρόνια, στις 10 του Δεκέμβρη 2012. Δεν απασχόλησε ποτέ τη δημοσιότητα, με κάτι άλλο εκτός απ’ τα τραγούδια του. Λίγοι είχαν την τύχη να τον γνωρίζουν. Ανάμεσα σε αυτούς ο κύριος συνεργάτης του, Θάνος Μικρούτσικος και ο Μίλτος Πασχαλίδης, που κατέγραψε εικόνες και συναισθήματα από τη συνεργασία τους στις σελίδες του βιβλίου του «Αγύριστο κεφάλι – Ο Άλκης Αλκαίος που γνώρισα…»:

«(…) Ο Άλκης ήταν ένα θηρίο σε κλουβί. Μόνο που το κλουβί ήταν το σώμα του. Απλώς δεν ήθελε να είναι θηρίο σε ζωολογικό κήπο. Δεν καταδεχόταν να τον ταΐζουν οι περαστικοί. Θα προτιμούσε να πεθάνει από ασιτία. Γι’ αυτό έμενε κλεισμένος μέσα, αλλά πάντα με τα παράθυρα ανοιχτά.

Στις πορείες ήταν μαζί μας. Στις συναυλίες αλληλεγγύης ήταν δίπλα μας. Στον Οτσαλάν, στη Γιουγκοσλαβία, στη Χαλυβουργική, παντού.

Είναι σύνθημα στα πανό μας. Είναι τραγούδι στα χείλη μας.

Χαίρομαι που δεν ήταν εδώ στις 11 Ιούνη 2013, χαίρομαι που δεν είδε το εν ψυχρώ κλείσιμο της ΕΡΤ, χαίρομαι που δεν έμαθε την εν ψυχρώ δολοφονία του Παύλου Φύσσα από το χέρι πληρωμένου από φασίστες δολοφόνου, εκείνος που έμεινε μια ζωή σακατεμένος από φασίστες.»

Πατώντας εδώ μπορείτε να περιηγηθείτε σε όλες τις πολύ ενδιαφέρουσες αναρτήσεις του περιοδικού για τον Άλκη Αλκαίο.