«Κάτι που θα ’κανε γοργά να φύγει το κοράκι… που του γραφείου σας πάντοτε σκεπάζει τα χαρτιά…»

Σαν σήμερα, στις 19 του Γενάρη 1809, γεννήθηκε ο μεγάλος Αμερικανός λογοτέχνης,  Έντγκαρ Άλλαν Πόε, ιδρυτής της αστυνομικής λογοτεχνίας, ο δημιουργός που με το έργο του άνοιξε νέους δρόμους στην παγκόσμια λογοτεχνία.

Πριν κλείσει τα δύο του χρόνια, οι θεατρίνοι γονείς του πέθαναν, και ο Έντγκαρ βρέθηκε στο Ρίτσμοντ, στο σπίτι του εμπόρου Τζων Άλλαν, που όμως δεν τον υιοθέτησε ποτέ. Οι σχέσεις του με τον πατριό του δεν ήταν ποτέ καλές, αλλά επιδεινώθηκαν όταν ο Άλλαν ανάγκασε τον Έντγκαρ να διακόψει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, επειδή δεν ήταν διατεθειμένος να αναλάβει τα έξοδά του. Το 1830 ο Έντγκαρ μπήκε στη Στρατιωτική Ακαδημία του Γουέστ Πόιντ, απ’ όπου αποπέμφθηκε τον επόμενο χρόνο προκαλώντας επίτηδες σκάνδαλο για να εκδικηθεί τον πατριό του.

Άρχισε τη φιλολογική του σταδιοδρομία ως κριτικός βιβλίων. Δούλεψε για ένα μεγάλο διάστημα σε διάφορες εφημερίδες του Ρίτσμοντ, της Φιλαδέλφειας και της Νέας Υόρκης, για λόγους βιοποριστικούς, κατακτώντας παράλληλα τη φήμη του έγκυρου κριτικού. Ένα μεγάλο μέρος αυτών των κριτικών τις συγκέντρωσε σε δοκίμια τα οποία χαρακτηριζόταν για το σαρκαστικό πνεύμα τους αλλά και τη μαχητική υπεράσπιση μιας σύγχρονης λογοτεχνίας υψηλών απαιτήσεων.

«Το Κοράκι και άλλα ποιήματα», που κυκλοφόρησε το 1845, τον καθιέρωσε ως συγγραφέα, χωρίς όμως να του ανακουφίσει τη φτώχεια στην οποία είχε ζήσει όλη την ως τότε ζωή του. Το 1836 παντρεύτηκε τη δεκατετράχρονη εξαδέλφη του Βιρτζίνια, που πέθανε φυματική έντεκα χρόνια αργότερα. Έφυγε από τη ζωή στις 7 του Οκτώβρη 1849, αλκοολικός και οπιομανής, κυνηγώντας διαρκώς το όραμα της χαμένης Βιρτζίνια, και τάφηκε δίπλα της στη Βαλτιμόρη, όπως το επιθυμούσε.

Με το έργο του άνοιξε νέους δρόμους στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ο Πόε ήταν ο ιδρυτής της αστυνομικής λογοτεχνίας (πχ διήγηματα «Οι δολοφόνοι της Οδού Νεκροτομείου» και «Ο χρυσός σκαραβαίος»). Το 1848 έγραψε ένα φιλοσοφικό πεζοτράγουδο με τίτλο «Εύρηκα» και προανήγγειλε το είδος της φανταστικής επιστημονικής πεζογραφίας.

Η μοναξιά αποτελεί σημαντικό μοτίβο των διηγημάτων του, που η ζωή του, όπως είπε ο Γκόρκι, ήταν τραγική, με τη βαθύτερη έννοια της λέξης. Έχοντας ζήσει ο ίδιος μια μαρτυρική ζωή (φτώχεια, αλκοολισμός, ερωτική δυστυχία) αποτυπώνει στο λογοτεχνικό του έργο το ζόφο αυτής της ζωής, καθορισμένης από τις πολύ σκληρές συνθήκες της οικοδόμησης του καπιταλισμού στη χώρα του.

Οι αξιολογήσεις του έχουν αντισταθεί στη δοκιμή του χρόνου και έχουν κερδίσει μια υψηλή θέση μεταξύ των αμερικανικών λογοτεχνικών κριτικών. Οι θεωρίες του για τη φύση της μυθιστοριογραφίας και, ιδιαίτερα, οι απόψεις τους για το διήγημα έχουν μια μόνιμη επιρροή στους Αμερικανούς και Ευρωπαίους συγγραφείς. (Στοιχεία από BiblioNet – Ριζοσπάστη).

Στίχοι του Έντγκαρ Άλαν Πόε έχουν μελοποιηθεί από Έλληνες δημιουργούς, ενώ έμμεση  αναφορά στον ίδιο και το έργο του γίνεται στο ποίημα του Νίκου Καββαδία «Γράμμα σ’ έναν ποιητή» που μελοποίησε και ερμηνεύει εμβληματικά ο Δημήτρης Ζερβουδάκης. Ο Καββαδίας με το ποίημά του απευθύνεται στον ποιητή Καίσαρα Εμμανουήλ ο οποίος μεταξύ άλλων υπήρξε μεταφραστής του ποιήματος «Το κοράκι», του πιο γνωστού παγκοσμίως ποιήματος του Πόε:

«Κάτι που θα ‘κανε γοργά να φύγει το κοράκι,
που του γραφείου σας πάντοτε σκεπάζει τα χαρτιά
να φύγει κρώζοντας βραχνά, χτυπώντας τα φτερά του,
προς κάποιαν ακατοίκητη κοιλάδα του Νοτιά…»