«Πάντα στον νου σου να ‘χεις την Ιθάκη, το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου…»

«…Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θα ‘βγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.»

Σαν σήμερα, στις 29 του Απρίλη 1863, γεννήθηκε και, στις 29 του Απρίλη 1933, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος ποιητής, Κωνσταντίνος Καβάφης.

Γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου (γι’ αυτό συνηθίζεται να αναφέρεται ως ο Αλεξανδρινός) από οικογένεια που καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη.

Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Κωνσταντινούπολη. Το 1884 ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την ποίηση.

Το 1903 δημοσιεύτηκε από τον Γρηγόριο Ξενόπουλο η πρώτη εκτενής κριτική παρουσίαση της ποίησής του. Ιστορικό παραμένει το άρθρο στο περιοδικό «Παναθήναια», με τίτλο ένας «Ποιητής», με το οποίο πρώτος ο Ξενόπουλος αναγνωρίζει την ποιητική αξία του Καβάφη.

«H εκδοτική πρακτική που ακολούθησε ο Kαβάφης ήταν πρωτοφανής. Δεν τύπωσε ποτέ τα ποιήματά του σε βιβλίο, και μάλιστα αρνήθηκε δύο σχετικές προτάσεις που του έγιναν, μία για ελληνική έκδοση και μία για αγγλική μετάφραση των ποιημάτων του. Προτιμούσε να δημοσιεύει τα ποιήματά του σε εφημερίδες, περιοδικά και ημερολόγια, και να τα τυπώνει ιδιωτικά σε μονόφυλλα, κάνοντας στη συνέχεια αυτοσχέδιες συλλογές που μοίραζε στους ενδιαφερόμενους. Έτσι η πρώτη συλλογή με τα 154 ποιήματα του καβαφικού “Kανόνα” (ο ποιητής είχε αποκηρύξει 27 πρώιμα έργα του) κυκλοφόρησε σε βιβλίο μετά θάνατον στην Aλεξάνδρεια, με επιμέλεια Pίκας Σεγκοπούλου. Στην Eλλάδα η συλλογή αυτή κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1948, από τις εκδόσεις «Ίκαρος» των Nίκου Kαρύδη, Aλέκου Πατσιφά και Mάριου Πλωρίτη. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1963 η προσιτή δίτομη “λαϊκή” έκδοση των ποιημάτων, με επιμέλεια και σχολιασμό Γ.Π. Σαββίδη, με την οποία ο Kαβάφης αποκαταστάθηκε οριστικά στη συνείδηση του ελλαδικού κοινού» έχει γράψει ο Mανόλης Σαββίδης.

Η ποίηση του Καβάφη αναγνωρίστηκε μετά το θάνατό του από Έλληνες – ξένους ποιητές, αναγνώστες.

«Ο Κ. Καβάφης γέννημα – θρέμμα της ακμάζουσας (στην εποχή του) πνευματικά και πολιτιστικά Αλεξάνδρειας κάτεχε βαθιά πόσο μεγάλη και απαιτητική είναι η «σκάλα» της Ποίησης, αλλά και ανέβηκε ως την ύψιστη βαθμίδα της. Ακριβώς γι’ αυτό η παγκόσμια ποιητική και φιλολογική κοινότητα εξακολουθεί να τον θεωρεί έναν από τους σπουδαιότερους, διαχρονικότερους, και οικουμενικούς ποιητές του 20ού αιώνα. Γι’ αυτό ο Καβάφης ήταν και είναι από τους πιο πολυμεταφρασμένους ποιητές στον κόσμο. Η ποίησή του ήταν και είναι αντικείμενο μελέτης πολλών Ελλήνων, αλλά και επιφανών δημιουργών και μελετητών της ελληνικής και παγκόσμιας ποίησης. Πλήθος βιβλία γράφτηκαν (μεταξύ των οποίων αρκετές δεκάδες ελληνικά) και μέλλεται να γραφούν για το έργο του και το βίο του -καθώς όλο και νέα στοιχεία «ανακαλύπτονται», προσφέροντας τη δυνατότητα νέων ερμηνειών του έργου του» σημειώνει στο Ριζοσπάστη (26-27/4/2003) η Αριστούλα Ελληνούδη.

Το 1932 ο Καβάφης ταξίδεψε στην Αθήνα για να αντιμετωπίσει τον καρκίνο στο λάρυγγα. Μετά από νοσηλεία επέστρεψε στην Αλεξάνδρεια όπου πέθανε λίγους μήνες αργότερα στο Νοσοκομείο της Ελληνικής Κοινότητας, τη μέρα που συμπλήρωνε 70 χρόνια ζωής.

«Έχω την εντύπωση πως για τον σημερινό αναγνώστη που διαβάζει τον Καβάφη όχι σαν γραμματολόγος, αλλά για την ψυχή του, ο Καβάφης δεν είναι καθόλου δύσκολος ποιητής. Ανατρέχουμε σ’ αυτόν για να εκφράσουμε με τα δικά του λιτά, προσγειωμένα, συγκρατημένα λόγια δικές μας σκέψεις για τα δικά μας προβλήματα — αιώνια προβλήματα του ανθρώπινου βίου. Όπως συνηθίζουμε να λέμε τώρα — υπαρξιακά. Και θα ήθελα να υπογραμμίσω — συνειδησιακά. Εκεί γίνεται και, πιστεύω, θα γίνεται πάντα η συνάντηση του Καβάφη με τους σημερινούς και μελλοντικούς αναγνώστες του» επισημαίνει η Σόνια Ιλίνσκαγια στον πρόλογο του βιβλίου «Κ.Π. Καβάφης – Άπαντα τα ποιήματα» (Εισαγωγή-Επιμέλεια Σόνια Ιλίνσκαγια, εκδ. Νάρκισσος, 2003).

Πατώντας εδώ μπορείτε να περιηγηθείτε σε όλες τις πολύ ενδιαφέρουσες αναρτήσεις του περιοδικού για τον Κωνσταντίνο Καβάφη.