«Παραπονεμένα λόγια έχουν τα τραγούδια μας, γιατί τ’ άδικο το ζούμε μέσα από την κούνια μας…»

Σαν σήμερα, στις 22 του Ιούλη 2018, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος, πολυγραφότατος ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος Μάνος Ελευθερίου. Οι στίχοι του, τα λόγια του, τα ποιήματά του –όπως αυτά μελοποιήθηκαν από τους μεγαλύτερους συνθέτες μας και τραγουδήθηκαν από τις ωραιότερες φωνές – σημάδεψαν την ιστορία του ελληνικού τραγουδιού, για περισσότερα από 50 χρόνια.

Ο Μάνος Ελευθερίου γεννήθηκε στις 12 του Μάρτη 1938, στην Ερμούπολη της Σύρου. Ο πατέρας του ήταν ναυτικός. Σε ηλικία 14 ετών έρχεται με την οικογένειά του από την Σύρο στην Αθήνα.

Το 1955 γνωρίζεται με τον Άγγελο Τερζάκη ο οποίος τον ωθεί να παρακολουθήσει μαθήματα στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου ως ακροατής.

Το 1956 γράφεται στο τμήμα θεάτρου της Σχολής Σταυράκου, με καθηγητές τον Χρήστο Βαχλιώτη, Γιώργο Θεοδοσιάδη και Γρηγόρη Γρηγορίου.

Το 1960 στα Γιάννενα, όπου εκτελεί την στρατιωτική του θητεία, αρχίζει να γράφει θεατρικά έργα και ποιήματα.

Το 1962 σε ηλικία μόλις 24 ετών δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Συνοικισμός. Την ίδια εποχή γράφει τους πρώτους στίχους.

Τον Οκτώβρη του 1963 ξεκινά να εργάζεται στο «Reader’s Digest» όπου και παρέμεινε για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Στο μεταξύ κυκλοφορούν τα δύο πρώτα του βιβλία με διηγήματα, «Το διευθυντήριο» (1964) και «Η σφαγή» (1965).

Το 1964 παρουσιάζεται στην ελληνική δισκογραφία. Συνεργάζεται με το συνθέτη Χρήστο Λεοντή καθώς και τον Μίκη Θεοδωράκη (1967) με τον οποίο η συνεργασία διακόπηκε λόγω της δικτατορίας. Συνεργάστηκε με τον Δήμο Μούτση («Άγιος Φεβρουάριος», 1971) και με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στον δίσκο «Θητεία» του οποίου η ηχογράφηση άρχισε το Νοέμβρη του 1973, διακόπηκε από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και τελικά κυκλοφόρησε το 1974 με την μεταπολίτευση.

Έχει συνεργαστεί σχεδόν με όλους τους Έλληνες συνθέτες: τον Σταύρο Κουγιουμτζή (ο Μάνος Ελευθερίου είχε γενέθλια στις 12 του Μάρτη, την ημερομηνία δηλαδή που πέθανε ο Σταύρος Κουγιουμτζής και έφυγε στις 22 Ιούλη, την ημερομηνία που γεννήθηκε ο Σταύρος Κουγιουμτζής…), τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Γιάννη Σπανό, τον Γιώργο Ζαμπέτα, τον Σταμάτη Κραουνάκη, τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, τον Θανάση Γκαϊφύλλια, τον Γιώργο Χατζηνάσιο, τον Αντώνη Βαρδή και πολλούς άλλους.

Μερικά από τα σπουδαία τραγούδια του: «Ποιος τη ζωή μου», «Το παλληκάρι έχει καημό», «Σ’ αυτή τη γειτονιά» (μουσική Μίκης Θεοδωράκης) – «Θητεία», «Μαλαματένια λόγια», «Τα λόγια και τα χρόνια», «Παραπονεμένα λόγια» (μουσική Γιάννης Μαρκόπουλος) – «Η δίκοπη ζωή», «Άμλετ της Σελήνης», «Δεν είμαι άλλος» (μουσική Θάνος Μικρούτσικος) – «Ο Άγιος Φεβρουάριος», «Η σούστα πήγαινε μπροστά», «Άλλος για Χίο τράβηξε», «Ο χάρος βγήκε παγανιά» (μουσική Δήμος Μούτσης) – «Οι ελεύθεροι κι ωραίοι», «Στα χρόνια της υπομονής», «Του κάτω κόσμου τα πουλιά» (μουσική Σταύρος Κουγιουμτζής) – «Κάτω απ’ τη μαρκίζα» (μουσική Γιάννης Σπανός) – «Είναι αρρώστια τα τραγούδια» (μουσική Σταύρος Ξαρχάκος) – «Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες» (μουσική Ηλίας Ανδριόπουλος) – «Το σπίτι γέμισε με λύπη» (μουσική Χρήστος Λεοντής) – «Στων αγγέλων τα μπουζούκια», «Η διαθήκη» (μουσική Χρήστος Νικολόπουλος) – «Μη χτυπάς σ’ ένα σπίτι κλειστό» (μουσική Λουκιανός Κηλαηδόνης) – «Έρημοι σταθμοί» (μουσική Διονύσης Τσακνής) – «Ατέλειωτη εκδρομή», «Γνωριμία» (μουσική Θανάσης Γκαϊφύλλιας) και πολλά ακόμα.

Ο Μάνος Ελευθερίου έγραψε και εικονογράφησε παραμύθια για παιδιά και επιμελήθηκε την έκδοση λευκωμάτων με θέμα την Σύρο: «Ενθύμιον Σύρας», «Θέατρο στην Ερμούπολη» κ.α.

Την δεκαετία του ‘90 αρθρογραφεί και συγχρόνως κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές στον Αθήνα 9,84 και στο Δεύτερο Πρόγραμμα.

Το 1994 εκδίδει τη πρώτη του νουβέλα με τίτλο «Το άγγιγμα του χρόνου».

Το 2004 δημοσιεύει το πρώτο του μυθιστόρημα «Ο Καιρός των Χρυσανθέμων» που τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2005.

Το 2013 ο Μάνος Ελευθερίου, βραβεύθηκε για την συνολική προσφορά του από την Ακαδημία Αθηνών.