Θα επεμβαίνει το Κόμμα στη λογοτεχνία;
Ε, ω, μάγκες, που διαβάζετε και σας αρέσουν αυτά που λέει αυτός ο φίτσος εδώ και υποψιάζεστε ότι το Κόμμα έχει διαφορετική άποψη κι ίσως και να χαίρεστε που κάποιος του Κόμματος ξεφεύγει απ’ τη γραμμή και να του λέτε γι’ αυτό το ξεφευγιό κολακευτικά λόγια, ξέρετε κάτι; Είσαστε κόπανοι. Ή δεν καταλάβατε και δεν υπάρχει αντίθεση με τη γραμμή ή, εκεί που υπάρχει, και σίγουρα κάπου θα ‘κανα λάθος, εκεί θα είναι μια απ’ τις αδυναμίες του βιβλίου μου
Ένα απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Κώστα Τζατζάνη “Οχτώβρης” όπου βρισκόμαστε στο 2060 κι ένας 115χρόνος διηγείται πώς έχει επικρατήσει η παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ο συγγραφέας μας διηγείται τη γραμμή του κόμματος και τον “έλεγχο” που ασκεί πάνω στους λογοτέχνες και την ελευθερία έκφρασής τους.
Μια άλλη φορά είχα διαβάσει στο ημερολόγιό μου τους προβληματισμούς μου κάπου στο 2015, για το τι θα κάνω με τη γραμμή του Κόμματος, αν κάπου δε συμβαδίζει μ’ αυτά που λέω, αν κάπου κλίνω προς τον οπορτουνισμό, να πούμε.
“Αλήθεια μπαρμπα-Κώστα, τι γίνεται με τη γραμμή του Κόμματος; Μπορεί να επέμβει και στη λογοτεχνική συγγραφική δραστηριότητα;”
“Απ’ ό,τι είδα, δε συνέβαινε ποτέ αυτό, το αντίθετο. Το Κόμμα αγκάλιαζε τη δημιουργική σκέψη καλλιτεχνών, ποιητών και συγγραφέων, ήταν πολύ πιο ανοιχτό από τους αστούς που πίσω από το φερετζέ της ελευθερίας (αυτών που τους γλείφανε και τους εξυπηρετούσαν) είχαν την πιο αυστηρή λογοκρισία. Και τιμούσε πάντα το Βάρναλη, που έγραψε και για τα μουνάκια, και το Ρίτσο, που έγραψε κάποτε για τους πούτσους, αν δεν κάνω λάθος. Ή ο Εμπειρίκος, που πάντα το Κόμμα του έβγαζε το καπέλο, δεν είχε γράψει στο “Μεγάλο Ανατολικό” μέχρι και για τη λιγούρα του για τα κοριτσάκια; Θα πω μπόλικα εδώ για τους προβληματισμούς των Σοβιετικών διανοούμενων και καλλιτεχνών, που σπάνε τα αποστήματα της συντήρησης και του πουριτανισμού. Η τέχνη, όταν είναι πραγματική, δεν είναι το ένα χιλιοστό της, που στο λεβέντικο και θαρραλέο ψάξιμό της μπορεί ν’ αστοχεί ή να ξεφεύγει, ή που δεν μπορείς να το καταλάβεις. Είναι κάτι συνολικό, που τραβά το μυαλό και στις άκρες για να βελτιώνεται, να ωριμάζει, να φρονιμεύει, αλλά και να πηδά στον ουρανό. Και να σου πω και κάτι που λύνει το πρόβλημα;”
Γύρισα το πρόσωπο προς κάποιους ιδεατούς τύπους, σα να ήταν μπροστά μου και να με τσίγκλαγαν αυτοί:
“Ε, ω, μάγκες, που διαβάζετε και σας αρέσουν αυτά που λέει αυτός ο φίτσος εδώ και υποψιάζεστε ότι το Κόμμα έχει διαφορετική άποψη κι ίσως και να χαίρεστε που κάποιος του Κόμματος ξεφεύγει απ’ τη γραμμή και να του λέτε γι’ αυτό το ξεφευγιό κολακευτικά λόγια, ξέρετε κάτι; Είσαστε κόπανοι. Ή δεν καταλάβατε και δεν υπάρχει αντίθεση με τη γραμμή ή, εκεί που υπάρχει, και σίγουρα κάπου θα ‘κανα λάθος και θα υπάρχει και γι’ αυτό, εκεί θα είναι μια απ’ τις αδυναμίες του βιβλίου μου, σκεφτείτε ρε, βάλτε λίγο το μυαλουδάκι σας να σκεφτεί στοιχειωδώς. Ποιος έχει περισσότερες πιθανότητες να ‘χει δίκιο, πολύ περισσότερες πιθανότητες να ‘χει δίκιο; Ο ένας, ο μαλάκας, όσο έξυπνος και να ‘ναι, ή η συνισταμένη της σκέψης ενός ολόκληρου Κόμματος, που ‘χει τουλάχιστον 200 πιο έξυπνος και μορφωμένους από αυτόν; -για να του κάνουμε τη χάρη και να ακολουθήσουμε το καβάλημά του του καλαμιού, που νομίζει πως είναι στους 200 εξυπνότερους, τύφλα του!
