Αξία ανεκτίμητη! – Όταν η Αλέκα νικούσε τον Δραγασάκη και γινόταν Γραμματέας του ΚΚΕ

Σήμερα είναι μια ιστορική επέτειος, καθώς συμπληρώνονται τριάντα χρόνια από την εκλογή και ανάδειξη της Αλέκας Παπαρήγα στη θέση της ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, όπου παρέμεινε επί 22 συναπτά έτη και έγινε έτσι η μακροβιότερη γραμματέας του κόμματος. Σε μια κρίσιμη και οριακή ψηφοφορία, η Αλέκα επικράτησε του υποψήφιου της αναθεωρητικής ομάδας Γιάννη Δραγασάκη με 57 ψήφους έναντι 53 -μια μικρή πλειοψηφία, που αποτύπωνε τη βαθιά διάσταση στις γραμμές του κόμματος, η οποία θα οδηγούσε σε οξεία κρίση και τελικά τη “διάσπασή” του, κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους, με τα στελέχη και τα μέλη που ακολούθησαν τον Συνασπισμό.

Είχαν προηγηθεί λίγες μέρες πριν το 13ο Συνέδριο του ΚΚΕ στις εγκαταστάσεις του ΟΑΚΑ, που διεξήχθη σε τεταμένο κλίμα, με πολύ έντονες ζυμώσεις και διεργασίες, σε ζωντανή τηλεοπτική κάλυψη μάλιστα, καθώς οι εργασίες του μεταδίδονταν από την τηλεοπτική συχνότητα του 902, που έκανε τότε τα πρώτα του βήματα.

Στο διαδίκτυο έχει ανέβει ένα μέρος από τις εργασίες, με τις ομιλίες των συνέδρων. Ξεχωρίζει η ομιλία της Αλέκας, η οποία βρισκόταν υπό εμφανή πίεση καθώς δεχόταν αμείλικτο πόλεμο νεύρων από τους λεγόμενους “ανανεωτές” -ακόμα και από την ΚΟΒ στην οποία ήταν μέλος-, του Μίμη Ανδρουλάκη που ήταν άτυπα ο στρατηγικός νους των αναθεωρητών και του χειμαρρώδη και συγκινητικού Μήτσου Κωστόπουλου -παράσημο στην πορεία του, ανεξάρτητα από την πορεία που είχε αργότερα.

Στην πορεία προς το συνέδριο βάρυνε η σκληρή εσωκομματική μάχη που δόθηκε σε όλες τις οργανώσεις και η καταλυτική παρουσία του Χαρίλαου Φλωράκη, που ήταν ΓΓ ως το 1989 και το επόμενο διάστημα Πρόεδρος του Ενιαίου Συνασπισμού. Μπορεί κάποια από τα “δικά του” παιδιά να τον χλεύαζαν αναδρομικά για τη “θρησκευτική” -όπως την έλεγαν- προσήλωσή του στα περίφημα ‘κονίσματα, τα σύμβολα και τις αξίες του Κομμουνιστικού Κινήματος, είχε όμως τον σεβασμό και την αμέριστη προσοχή όλων μες στο Κόμμα, χάρη στο κύρος του.

Ο Ανδρουλάκης του φώναζε “ήσουν Λούθηρος χωρίς να το ξέρεις” -πάντα με θρησκευτικούς όρους- σε μια εσωκομματική διαδικασία, αλλά ο Φλωράκης ήταν ο βασικός παράγοντας που εμπόδισε τη… “μεταρρύθμιση” (διάβαζε διάλυση) του Κόμματος, γέρνοντας αποφασιστικά την πλάστιγγα, όχι υπέρ ενός προσώπου -της Αλέκας, εν προκειμένω- αλλά υπέρ της διατήρησης της ίδιας της ύπαρξης του ΚΚΕ και πρωτίστως των επαναστατικών χαρακτηριστικών του.

Μπορεί όλα αυτά να μοιάζουν αυτονόητα εκ των υστέρων, αλλά αρκεί να δούμε δύο χαρακτηριστικά στοιχεία, για να καταλάβουμε τη σημασία τους. Αφενός τον αρνητικό, διαλυτικό ρόλο που έπαιξε ένα άλλο ιστορικό στέλεχος της παλιάς γενιάς, ο απερχόμενος Γραμματέας Γρηγόρης Φαράκος, που ακολούθησε το αναθεωρητικό ρεύμα -και σύντομα “γκρίνιαζε” γιατί παραμερίστηκε και δεν τον αξιοποιούσαν. Και αφετέρου, τις μαρτυρίες στελεχών της αναθεωρητικής ομάδας για τις… αυταπάτες που είχαν σχετικά με τον ρόλο του Φλωράκη!

Οι εξελίξεις σφράγισαν την αλλαγή συσχετισμών και μια διαφορετική πορεία, τα βήματα που έγιναν όμως προς αυτή την κατεύθυνση ήταν σταδιακά και αντιφατικά. Αρχικά στο όνομα της ενότητας -που είχε διαρραγεί αμετάκλητα, αλλά όχι επισήμως- και της διατήρησης κάποιων ισορροπιών, ορίστηκε άτυπα ένας λόγος 8 προς 5 στο νέο Πολιτικό Γραφείο που εκλέχτηκε στην ίδια ψηφοφορία. Ενώ το καλοκαίρι του ίδιου έτους έγινε μια ύστατη προσπάθεια να γεφυρωθεί το χάσμα, με την επίσκεψη κομματικού κλιμακίου στο ΚΚΣΕ και τον Γκορμπατσόφ, που είχε δρομολογήσει ήδη τη διάλυση του δικού του κόμματος και μιας χώρας ολόκληρης!

Αυτό ήταν όμως το χρονικό ορόσημο, η κρίσιμη αποφασιστική μάχη στην οποία βασίστηκαν τα επόμενα βήματα και η οποία καθόρισε το πιο σημαντικό διακύβευμα. Αν θα συνεχίσει, δηλαδή, να υπάρχει ΚΚΕ, σε μια εποχή που διάφορα κόμματα άλλαζαν όνομα και ιδεολογία σε μια νύχτα ή διατηρούσαν τυπικά το όνομα χωρίς τη χάρη και απεμπολούσαν τα επαναστατικά τους χαρακτηριστικά, ακολουθώντας τη μόδα της εποχής. Αν το ΚΚΕ κατάφερε να κολυμπήσει ενάντια στο ρεύμα της αντεπανάστασης και τους “ανέμους της αλλαγής” (Wind of Change) που σύντομα έγιναν θύελλα για τους λαούς του κόσμου, ήταν ακριβώς χάρη σε αυτή την καθοριστική επικράτηση και την πολιτική κατεύθυνση που σφράγισε.

Αν χανόταν το κόμμα τότε, δε θα σταματούσαν ασφαλώς να υπάρχουν κομμουνιστές και να δίνουν μάχη για την ανασύνταξη του κινήματος, να οργανώνουν λαϊκούς και ταξικούς αγώνες. Θα είχαμε όμως ένα τεράστιο, ιστορικό πισωγύρισμα, ένα ισχυρό πλήγμα, που θα άφηνε το σημάδι του για πολλά χρόνια. Και αυτό πιστοποιείται από την κατάσταση του κινήματος σε άλλες χώρες, όπου τα τοπικά ΚΚ είτε έπαψαν να υπάρχουν είτε μεταλλάχθηκαν σε σοσιαλδημοκρατικά κι έπαψαν να είναι στην πρωτοπορία των αγώνων. Το κενό δεν ήταν καθόλου εύκολο να καλυφθεί και το μαζικό κίνημα δυσκολεύεται να σηκώσει κεφάλι.

Η αντιμετώπιση της Αλέκας από τα αστικά ΜΜΕ -και όχι μόνο- το επόμενο διάστημα, μπορεί να αποδοθεί με ιατρικούς όρους: λύσσα! Το χυδαίο τραγούδι του -κάποτε δικού μας- Χάρρυ Κλυνν, τα κλισέ για την “σιδηρά κυρία του Περισσού” -λες και ήταν μια αριστερή εκδοχή της Θάτσερ-, οι συνεχείς “έγκυρες προβλέψεις” για την απομάκρυνσή της από την ηγεσία, ακόμα και το “στόλισμά” της για τα παραπανίσια κιλά που είχε ένα διάστημα ή για την εμφάνισή της και τα ρούχα που φορούσε, σε σύγκριση με την “κομψή Δαμανάκη” -από κόσμο που σήμερα μπορεί να επιδεικνύει τις “ευαισθησίες” του για τις γυναίκες, για τα σεξιστικά σχόλια και την παρενόχληση που δέχονται. Ασφαλώς δεν ήταν προσωπικό το ζήτημα, αλλά εξόχως πολιτικό -και από εκεί απέρρεαν και τα υπόλοιπα χολερικά σχόλια.

Αυτή ήταν μια από τις χειρότερες κρίσεις -αν όχι η χειρότερη- στην 100χρονη πορεία του ΚΚΕ. Η μοναδική φορά ίσως που ταξικός εχθρός διάβρωσε τις γραμμές του -όχι με πράκτορες αλλά- με την ιδεολογία του, θεώρησε πως “το έχει βάλει στο χέρι” και μπορεί να το καταστήσει διακοσμητικό στοιχείο, την αριστερή πτέρυγα του αστικού πολιτικού συστήματος. Δεν είναι τυχαία η πρόσφατη αναφορά στο “ΒΗΜΑ” και ο θρήνος του κουκουεδολόγου Σταυρόπουλου -στην πρόσφατη επέτειο- για τη χαμένη ευκαιρία…

Εντυπωσιακή είναι μια σιβυλλική δήλωση του Αλαβάνου (στην κάτω εικόνα, κάτω δεξιά) πως αν γνώριζε τα μελλούμενα και την πορεία των στελεχών της “ανανεωτικής πτέρυγας”, θα γύριζε σπίτι του, στη γειτονιά του… Πολύ αργά για δάκρυα, Αλέκο

Κι όμως, οι χαμένοι βρήκαν τελικά τον δρόμο τους και “τα πήραν όλα”. Μπορεί στην αμέσως επόμενη εκλογική αναμέτρηση, ο Συνασπισμός να έμεινε οριακά εκτός Βουλής, χάνοντας διάφορα “βιαστικά στελέχη” (Ανδρουλάκης, Δαμανάκη αργότερα κοκ) που κατέληξαν στη μεγάλη αγκαλιά του ΠΑΣΟΚ, μακροπρόθεσμα όμως πέτυχε αυτό ακριβώς που ήθελε: να γίνει ο ίδιος ΠΑΣΟΚ στη θέση του ΠΑΣΟΚ, να γίνει μια “χρήσιμη”, κυβερνώσα Αριστερά, να αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες.

Και όταν το πέτυχαν, τότε ακριβώς ήταν που φάνηκε περισσότερο από ποτέ η αξία της επικράτησης της Παπαρήγα, που επαναλαμβάνουμε και τονίζουμε πως ήταν πολιτική και όχι προσωπικός αγώνας για μια καρέκλα -αυτές τις πήραν τελικά οι ηττημένοι “μενσεβίκοι” που έμειναν στη μειοψηφία. Αν το ΚΚΕ δεν έγινε κυβερνητική τσόντα της “Πρώτης Φοράς Αριστεράς” -που δεν ήταν ούτε πρώτη φορά, δεδομένου του κακού προηγουμένου της Αλλαγής, ούτε Αριστερά-, αν δε συνυπέγραψε μνημόνια, ήταν γιατί δεν είχε υπογράψει δήλωση μετανοίας για το παρελθόν του, δήλωση φρονημάτων υποταγής στη Νέα Τάξη πραγμάτων, που έγραφε το “τέλος της ιστορίας”.

Αν ο λαός είχε μετά από το δημοψήφισμα του ’15 μια δύναμη να οργανώνει τους αγώνες και τις αντιστάσεις του, που δε ζαλίστηκε και δεν έχασε τον δικό της βηματισμό από οπορτουνιστικές κυβιστήσεις, που μπορεί σήμερα να είναι πραγματική αντιπολίτευση στη Βουλή και -προ παντός- στον δρόμο, χωρίς να περιμένει να “λογαριαστεί μετά” με την κυβέρνηση, οι βάσεις για όλα αυτά είχαν τεθεί από τότε. Και για αυτό η αξία της είναι ανεκτίμητη, όχι για τους κομμουνιστές, αλλά για όλο τον λαό. Ακόμα και για αυτούς που δεν το αντιλαμβάνονται. Ακόμα και για αυτούς που το αντιλαμβάνονται αλλά δε θέλουν να το παραδεχτούν…