40 χρόνια από την Ιρανική Επανάσταση – Συνέντευξη στελέχους του Τουντέχ για το χθες και το σήμερα μιας ιστορικής τομής

Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες σαράντα χρόνια από την επικράτηση της ισλαμικής επανάστασης στο Ιράν, ενός γεγονότος που δεν άλλαξε απλά το χαρακτήρα της ως τότε Περσίας, αλλά είχε διεθνείς επιπτώσεις, κυρίως μέσω της όξυνσης των σχέσεων του αχανούς και πλούσιου σε φυσικούς πόρους κράτους με τις ΗΠΑ, οι οποίες παραμένουν, παρά τις επιμέρους διακυμνάσεις ιδιαίτερα τεταμένες ως τις μέρες μας, ιδιαίτερα όσο το Ιράν διεκδικεί το δικό του ηγετικό ρόλο στην περιοχή. Είναι γνωστό ότι στις πρώτες φάσεις της, η επανάσταση στηρίχτηκε από ένα ευρύτατο φάσμα αντιπολιτευόμενων το σάχη δυνάμεων, ανάμεσα τους και το αριστερό και φιλοσοβιετικό Τουντέχ, το οποίο αργότερα γνώρισε απαγόρευση και σκληρές διώξεις, ενώ μέχρι και σήμερα δρα επισήμως μόνο στο εξωτερικό. Για την αποτίμηση της Ισλαμικής Επανάστασης, τη στάση και τα λάθη του Τουντέχ και για το μέλλον του ισλαμικού καθεστώτος στη χώρα μίλησε στην εφημερίδα Junge Welt, ο εκπρόσωπος του κόμματος Μοχάματ Ομιντβάρ, σε συνέντευξη που μεταφράσαμε κι αναδημοσιεύουμε:

Τα δυτικά μέσα χαρακτηρίζουν την επανάσταση του 1979 ως ισλαμιστική; Περιγράφει αυτό με ακρίβεια τον πυρήνα της;

Υπήρξε ως εθνική, δημοκρατική επανάσταση, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μαζικής κοινωνικής επανάστασης κάτω από τις ιδιαίτερες συνθήκες ενός ενισχυόμενου καπιταλισμού. Ταυτόχρονα η εργατική τάξη μεγάλωνε μέσω της μετανάσταυσης πολλών ανθρώπων από τα χωριά στην ύπαιθρο. Αυτό της έδωσε ένα σημαντικό κοινωνικό βάρος μέσα στην κοινωνικοταξική μας δομή. Κοινωνικοοικονομικές κρίσεις, ταξικές αντιθέσεις όπως και η δεσποτική κυριαρχία ενός φιλοδυτικού και διεφθαρμένου καθεστώτος κινητοποίησαν εκατομμύρια εργάτες, αγρότες και πολίτες κατά του καθεστώτος του σάχη.

Μετά την πτώση του σάχη το κόμμα Τουντέχ του Ιράν έκρινε τις ισλαμικές δυνάμεις ως επαναστατικές και δυνάμει προοδευτικές. Πού βάσιζε αυτή την εκτίμηση;

Με το τέλος της κυριαρχίας του σάχη η πολιτική φάση είχε τελειώσει επιτυχώς. Για να έχουμε επιτυχία, έπρεπε να αναπτυχθούμε και στην κοινωνική φάση και να αντικαταστήσουμε την κληρονομημένη κοινωνικοοικονομική οργάνωση με μία νέα.

Πολλές από τις βασικές μας αρχές – η κρατικοποίηση των τραπεζών και των πολυεθνικών, μια αγροτική μεταρρύθμιση, υλοποιήθηκα μες στην ατμόσφαιρα του πρώτου χρόνου της επανάστασης. Το κόμμα είχε καλέσει στο σχηματισμό ενός ενωμένου λαϊκού μετώπου με άλλες επαναστατικές δυνάμεις, για να μην εκτροχιαστεί το επαναστατικό κίνημα. Αυτό όμως δε συνέβη λόγω των αισθητών πολιτικών διαφορών μεταξύ αυτών των δυνάμεων.

Πού έκανε λάθος υπολογισμούς το Τουντέχ;

Στην πολιτική μας της κριτικής ενότητας με τον Χομεϊνί και τους οπαδούς του ίσως προσηλωθήκαμε υπερβολικά στην ενότητα και δεν ήμασταν αρκετά επικριτικοί έναντι τρόπων συμπεριφοράς, που δεν ανταποκρίνονταν στα επαναστατικά ιδανικά και τα αιτήματα των ανθρώπων. Αν οι αριστερές δημοκρατικές δυνάμεις είχαν ενωθεί, ο πολιτικός συσχετισμός δυνάμεων θα μπορούσε να αλλάξει με τρόπο ώστε να ήταν δυνατό ένα άλλο αποτέλεσμα.

Πόσο μεγάλη είναι η στήριξη στους κυβερνώντες σήμερα;

Το ιρανικό καθεστώς έχει χάσει σε μεγάλο βαθμό την κοινωνική του βάση και τα ισλαμικά του συνθήματα εν πολλοίς έχουν πέσει σε δυσμένεια. Υπάρχει μια αυξανόμενη αντίληψη πως το status quo στο οποίο είναι αφοσιωμένο το καθεστώς, αποτελεί άρνηση των φιλοδοξιών, των ελπίδων και των ονείρων του ιρανικού λαού, κυρίως της νεολαίας.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 40% ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Την ίδια στιγμή το καθεστώς πούλησε πετρέλαιο αξίας 800 δις δολαρίων στο εξωτερικό. Με την επιδείνωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών στο Ιράν γινόμαστε μάρτυρες μιας ριζοσπαστικοποίησης των αιτημάτων. Τους περασμένους τρεις μήνες υπήρξαν μεγάλες απεργίες σε βιομηχανίες – κλειδιά, όπως στο χάλυβα, την αυτοκινητοβιομηχανία και τις φυτείες ζάχαρης. Πέρσι σύμφωνα με αναφορές του Υπουργείου Εσωτερικών υπήρξαν διαμαρτυρίες εκατοντάδων χιλιάδων Ιρανών σε 80 ιρανικές πόλεις.

Τι πρόοδο έχει κάνει η κινητοποίηση ενός ενωμένου μετώπου;

Κυριαρχεί ακόμα η ίδια ατμόσφαιρα καταπίεσης όπως το 1979, κυρίως της αριστεράς, Αυτό δυσκολεύει ανοιχτές κοινές προσπάθειες. Οι διάλογοι μεταξύ διαφορετικών πολιτικών δυνάμεων έχουν καταλήξει σε μη συγκεκριμένες συμφωνίες. Αλλά όλες οι προοδευτικές δυνάμεις τονίζουν την αναγκαιότητα της κοινής δράσης. Και στις διαμαρτυρίες υπάρχει μεγαλύτερη κατανόηση πως τα κινήματα εργατών, φοιτητών και γυναικών πρέπει να συνεργάζονται στενά.

Το κόμμα μας πρότεινε έναν χάρτη ελευθερίες, που καλύπτει πολλά προβλήματα: Διαχωρισμό θρησκείας – κράτους, εγγύηση δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και εξασφάλιση των δικαιωμάτων των γυναικών και των μειονοτήτων. Η κεντρική μας επιτροπή το περασμένο έτος κάλεσε σε σοβαρό διάλογο για την επίτευξη αυτών των στόχων.