“Αντιφασισμός” χωρίς κομμουνιστές – Εκδήλωση μνήμης με θεωρία δύο άκρων στη Σλοβακία

Με μεγάλη επισημότητα και σειρά εκδηλώσεων σε όλη τη χώρα εορτάστηκαν την περασμένη Πέμπτη στη Σλοβακία τα 75 χρόνια από την αντιφασιστική εξέγερση του σλοβακικού λαού το 1944. Επί δύο μήνες οι εξεγερμένα τμήματα του Σλοβακικού στρατού, μαζί με εθελοντές από 33 χώρες, καθώς και με τη βοήθεια Σλοβάκων και Σοβιετικών ανταρτών, αντιμάχονταν την κυβέρνηση-μαριονέτα του Γιόζεφ Τίσο, επικεφαλής του “ανεξάρτητου” Σλοβακικού κράτους που είχε ιδρυθεί ως προτεκτοράτο των ναζί, λίγους μήνες μετά το διαμελισμό της Τσεχοσλοβακίας κατά τη Συμφωνία του Μονάχου. Η εξέγερση, που ήταν η μεγαλύτερη αριθμητικά στην Ευρώπη μετά από εκείνη της Βαρσοβίας τον ίδιο χρόνο, είχε διοργανωθεί από το Σλοβακικό Εθνικό Συμβούλιο, στο οποίο οι κομμουνιστές έπαιζαν καθοριστικό ρόλο.

Αρχικά η εξέγερση είχε μεγάλη επιτυχία, κατορθώνοντας να απελευθερώσει περίπου τη μισή επικράτεια της χώρας. Έπειτα η Βέρμαχτα και τα Ες – Ες κατόρθωσαν να καταστείλουν αιματηρά την αντίσταση, προβαίνοντας σε θηριώδη αντίποινα κατά του άμαχου πληθυσμού. Ο αγώνας όμως υπό τη μορφή αντάρτικου συνεχίστηκε ως και τον Απρίλη του 1945, όταν ο Κόκκινος Στρατός απελευθέρωσε τη Σλοβακία.

Η 29η Αυγούστου τιμώνταν ως εθνική εορτή στη σοσιαλιστική Τσεχοσλοβακία, ενώ μετά τις ανατροπές και το διαχωρισμό Τσεχίας και Σλοβακίας το 1992, η γιορτή επανανοηματοδοτήθηκε σε εθνικιστική κατεύθυνση, και με απάλειψη των αναφορών στην πρωταγωνιστική συμβολή των κομμουνιστών στην εξέγερση. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι φετινές εκδηλώσεις, που κορυφώθηκαν με στρατιωτική παρέλαση στη Μπάνσκα Μπίστριτσα.

Η φιλελεύθερη πρόεδρος της χώρας, Ζουζάνα Καπούτοβα, δήλωσε πως η εξέγερση “ενέγραψε την παράδοση του αντιφασισμού στη ληξιαρχική πράξη γέννησης του σλοβακικού έθνους και κράτους”, αποφεύγοντας φυσικά να αναφερθεί στους βασικούς φορείς αυτής της αντιφασιστικής παράδοσης. Στη συνέχεια, προσέθεσε πως “αυταπατώμαστε, αν δεν αναγνωρίσουμε πως μετά από 75 χρόνια υπάρχουν ακόμα απειλές”, τις οποίες δεν προσδιόρισε. Κάπως περισσότερο συγκεκριμένος, ο σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός Πέτερ Πελεγκρίνι είπε πως οι “εξτρεμιστές” σήμερα έχουν γίνει πιο “ραφιναρισμένοι”. Επί της ουσίας, η χρήση αυτής της ορολογίας, παραπέμπει σε θεωρία των δύο άκρων, μολονότι στη συνέχεια φάνηκε να εστιάζει στη φασιστική ιδεολογία, την οποία ωστόσο δεν κατονόμασε ως τέτοια, επισημαίνοντας απλά πως “ηττήθηκε οριστικά στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο”.

Ο αποστειρωμένος κρατικός “αντιφασισμός” συνάντησε την έντονη αντίδραση του ΚΚ Σλοβακίας. Ο γγ του, Γιόζεφ Χρντλίτσκα, με ανάρτησή του στην ιστοσελίδα του κόμματος, επισήμανε πως σήμερα επιχειρείται “να επιβληθεί μια κατασκευασμένη εικόνα της σύγχρονης ιστορίας στη νέα γενιά, στην οποία δεν υπάρχει χώρος για Σλάβους, κομμουνιστές, αριστερούς και πραγματικούς δημοκράτες”. Στόχος, κατά το Χρντλίτσκα, “η δημιουργία μιας ηρωικής εικόνας της δυτικής νεοφιλελεύθερης δημοκρατίας, που αντιπροσωπεύεται κυρίως από τις ΗΠΑ και τους ευρωπαίους συμμάχτους της”. Επισήμανε επίσης την ενίσχυση της ακροδεξιάς και του νεοφασισμού που επιφέρει αυτή η “διαστρεβλωμένη ιστορική μνήμη” σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Αντιδράσεις στους εορτασμούς ήλθαν κι από άλλες πολιτικούς σοσιαλδημοκρατικών σχηματισμών, που, για τους δικούς τους αντιπολιτευτικούς λόγους, επέκριναν την “κακόγουστη μιλιταριστική προπαγάνδα” της παρέλασης, αλλά και την απάλειψη των αναφορών στους στόχους των εξεγερμένων, που ήταν ο σοσιαλισμός και η κοινωνική δικαιοσύνη, όπως και την αποσιώπηση του ρόλου τον κομμουνιστών. Ο βουλευτής του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Σμερ, Λούμπος Μπλάχα, δήλωσε πως “χωρίς τους κομμουνιστές, θα είχαμε καεί στους γερμανικούς φούρνους”.

Με πληροφορίες από jungewelt.de