Αραβικές χώρες: σκόνη και θρύψαλα

Τέσσερις αραβικές χώρες η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν ανακοινώνουν τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων με το Κατάρ κατηγορώντας το για υπόθαλψη, χρηματοδότηση και ενίσχυση της τρομοκρατίας, δηλαδή εξτρεμιστικών ισλαμιστικών οργανώσεων. Μερικές ώρες αργότερα, με τις τέσσερις συμπράττουν η κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης (sic), η Υεμένη και οι Μαλδίβες! Ο πλανήτης μένει ενεός από την υποκρισία ενώ στο Κατάρ πανικόβλητος ο κόσμος τρέχει στα σούπερμαρκετ. Πρόκειται για ένα ακόμη  επεισόδιο του game of thrones που έχει μεταφερθεί εδώ και καιρό στις άνυδρες εκτάσεις της αραβικής χερσονήσου και του Κόλπου.

Ένα game of thrones που παίζεται παράλληλα ή στο πλαίσιο του πολέμου που μαίνεται στη Μέση Ανατολή. Ένας πόλεμος που ξεκίνησε μεν το Μάρτιο του 2011 στη Συρία, αλλά μέσα σε ένα χρόνο απέκτησε περιφερειακές διαστάσεις και από το 2013 ήδη έχει μετατραπεί σε ένα περιφερειακό πόλεμο με συριακό επίκεντρο. Ένας πόλεμος που τις περισσότερες φορές διεξάγεται δια αντιπροσώπων, είτε ή και μαζί των μικρότερων και περιφερειακών δυνάμεων όπως το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία και οι χώρες του Κόλπου (του Κατάρ περιλαμβανομένου) που έχουν χρησιμοποιήσει την οικονομική και πολιτική δύναμη τους για να επηρεάσουν τα γεγονότα σε χώρες όπως η Λιβύη, η Αίγυπτος, η Συρία, το Ιράκ  και η Υεμένη. Είτε δια αντιπροσώπων ή και μαζί (και με τις μικρότερες δυνάμεις) για τον γεωστρατηγικό ρόλο και τον έλεγχο της περιοχής εκ μέρους των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία η Γαλλία και η Ρωσία. Όπου αντιπρόσωποι είναι οι πάντες: στρατοί και μυστικές υπηρεσίες χωρών μέχρι και κυρίως οι διάφορες εξτρεμιστικές ισλαμιστικές και ισλαμοφασιστικές οργανώσεις που έχουν αναλάβει το ρόλο «το κρέας για τα κανόνια».  Εννοείται ότι το κρέας είναι πάντα μουσουλμανικό. Γιατί όλες αυτές οι ερεβώδεις ισλαμιστικές οργανώσεις δεν σκοτώνουν αλλόθρησκους παρά μόνο ως παράπλευρες απώλειες… Το πλέον χαρακτηριστικό δείγμα είναι η δράση του Ισλαμικού Κράτους, της Αλ Νούσρα, της Αλ Κάιντα και τόσων άλλων εντός του Ιράκ και της Συρίας. Ειδικά στην περίπτωση της Συρίας,  μία μόλις ανάσα μακριά από το Ισραήλ. Ωστόσο, το πεδίο μάχης σταματά εκεί που αρχίζει το έδαφος του υποτιθέμενου «αιώνιου εχθρού», έδαφος στο οποίο συνεχίζεται η γενοκτονία των «αδελφών», ως προς το θρήσκευμα υποτίθεται, Παλαιστινίων. Όμως η σιωπή έναντι της γενοκτονίας είναι εκκωφαντική και η αδιαφορία πλήρης.

Σε πολύ αδρές γραμμές αυτή είναι η περίληψη για την παρακολούθηση του τελευταίου επεισοδίου, του γκραν φινάλε, της δραματικής κορύφωσης της σεζόν του Game of Thrones, γιατί σίγουρα θα υπάρξει και νέα σεζόν.

Τι περιλαμβάνει το σημερινό επεισόδιο; Την κλιμάκωση μία κρίσης που σοβεί τουλάχιστον μία τριετία στους κόλπους του πρωτόλειου «Αραβικού ΝΑΤΟ», δηλαδή στο εσωτερικό των χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (CCG: Σαουδική Αραβία, Μπαχρέιν, ΗΑΕ, Κουβέιτ, Ομάν και Κατάρ).  Η δημιουργία ενός «Αραβικού ΝΑΤΟ» ήταν η πρόταση που κόμιζε ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη Σαουδική Αραβία, πρώτο σταθμό της πρώτης παγκόσμιας περιοδείας του. Ένα «Αραβικό ΝΑΤΟ» με στόχο την καταπολέμηση της ισλαμιστικής τρομοκρατίας αλλά και την ανάσχεση της ισχύος του Ιράν, όπως δήλωσε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της Αραβο-Ισλαμο-Αμερικανικής Συνόδου που διοργάνωσε το Ριάντ. Οι περισσότεροι αναλυτές μυρίστηκαν ήδη το αίμα που θα συνεχίσει να κυλά και ενδεχομένως πλημμυρίσει την περιοχή της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής.  Πολλοί μάλιστα σπεύδουν να δακτυλοδείξουν τον Ντόναλντ Τραμπ ως τον πυροδοτικό μηχανισμό της κρίσης. Όχι αδίκως. Αλλά μήπως και οι δηλώσεις της βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι «enough is enough» –ελεύθερη απόδοση «αρκετά πια»— με αφορμή το τελευταίο κύμα των τρομοκρατικών επιθέσεων στη Βρετανία, στην σκιά των εκλογών της Πέμπτης, δεν δείχνουν μεταξύ άλλων και το Κατάρ; Βέβαια τα περίπου 40 δισεκατομμύρια δολάρια επενδύσεων του Κατάρ στη Μεγάλη Βρετανία, δεν φαίνεται να ενοχλούν την κυρία Μέι…

During my recent trip to the Middle East I stated that there can no longer be funding of Radical Ideology. Leaders pointed to Qatar – look!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) June 6, 2017

Η κρίση σοβούσε και τελικά ξέσπασε με μία σειρά μέτρων,, όπως η άμεση διακοπή όλων των διπλωματικών σχέσεων με το Κατάρ. Το Μπαχρέιν, και τα ΗΑΕ ζήτησαν από τους διπλωμάτες τους να εγκαταλείψουν τη Ντόχα εντός 48 ωρών.  Κλείσιμο του εναέριου χώρου της Σαουδικής Αραβίας, του Μπαχρέιν και των ΗΑΕ  και αναστολή των αεροπορικών και ναυτικών συνδέσεων μαζί του μέσα σε διάστημα 24 ωρών. Οι εταιρείες Etihad, Emirates και flydubai αναστέλλουν τις πτήσεις τους προς τη Ντόχα. Η Qatar Airways ανέστειλε τις πτήσεις της προς τη Σαουδική Αραβία, η εθνική εταιρεία της οποίας Saudi έλαβε ανάλογο μέτρο.  Κλείσιμο των χερσαίων συνόρων μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ.  Απαγόρευση στους πολίτες της Σαουδικής Αραβίας, των ΗΑΕ και του Μπαχρέιν να μεταβούν στο Κατάρ. Αντιστοίχως, οι πολίτες του Κατάρ, επισκέπτες ή μόνιμοι κάτοικοι στις τρεις αυτές χώρες, θα πρέπει να αναχωρήσουν σε διάστημα 14 ημερών. Μόνο οι προσκυνητές από το Κατάρ επιτρέπεται να μεταβαίνουν στη Σαουδική Αραβία για να επισκεφθούν τους ιερούς μουσουλμανικούς τόπους. Βέβαια ας σημειώσουμε ότι οι ενέργειες αυτές αντιβαίνουν τη συμφωνία για ελεύθερη μετακίνηση στο εσωτερικό των χωρών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (CCG). Αλλά οι συμφωνίες είναι για να τις καταπατούμε όταν οι περιστάσεις και κυρίως τα συμφέροντα το απαιτούν.  Μεγάλο αγκάθι και η λειτουργία του καταριανού δικτύου Al Jazeera που εδώ και καιρό βρίσκεται στο στόχαστρο των μοναρχιών του Κόλπου, φυσικά γιατί ακολουθεί κατά γράμμα την πολιτική του Κατάρ. Ήδη η Σαουδική Αραβία προχώρησε στο κλείσιμο των γραφείων του.

Ίσως το παράδειγμα της λειτουργίας του Al Jazeera και το μένος που συγκεντρώνει από τις υπόλοιπες αραβικές χώρες είναι ενδεικτικό και περίπου συμπυκνώνει την ουσία της παρούσας κρίσης. Ο ρόλος του Αλ Τζαζίρα ήταν κομβικός για την άνθηση και τη διάχυση της αποκαλούμενης «αραβικής άνοιξης». Εντούτοις από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και το κυριότερο, το καταριανό δίκτυο με τον πακτωλό χρημάτων από πίσω και τις αραβικές και μουσουλμανικές διασυνδέσεις σε όλο τον κόσμο, γίνεται πολλές φορές ενοχλητικό αφού αποκαλύπτει πολλές πτυχές του βρώμικου κόσμου των μοναρχιών με κορυφαίο παράδειγμα την άγρια καταστολή στο Μπαχρέιν που συνεχίζεται.

Βέβαια μηδέ εξαιρουμένου του Κατάρ, όλες οι μοναρχίες του Κόλπου και της Αραβικής Χερσονήσου είναι απολυταρχικές και σκοταδιστικές δεσποτείες με βασικό νόμο τη Σαρία. Πακτωλό χρημάτων που προορίζεται για την δημιουργία και εξαγωγή εξτρεμιστικών ομάδων και ισλαμοφασιστών, σε όλο τον κόσμο, από τη Συρία έως τις Φιλιππίνες, στην Ευρώπη, στην Αφρική και στην Αμερική, σε συνεργασία με τις δυτικές χώρες και ως σημαιοφόρους των συμφερόντων τους που ενδύονται ή συνυπάρχουν με το σαλαφιστικό τους δόγμα. Πρόκειται για χώρες προνομιακούς και μόνιμους συνομιλητές των μεγάλων ιμπεριαλιστικών χωρών, που φυσικά κάνουν τα στραβά μάτια ή κωφεύουν στην ανύπαρκτη δημοκρατία –όποια μορφής— που βασιλεύει στις χώρες αυτές.  Στην κατάφωρη παραβίαση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των γυναικών. Και ενώ κατά το δοκούν εξαπολύουν πολέμους για την προάσπιση της δημοκρατίας καλωσορίζουν τη Σαουδική Αραβία στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Γυναικών του ΟΗΕ, που έγινε μέλος χάριν και της επιμονής των ΗΠΑ. Που είναι κτηνώδης βασίλεια για τους εργαζόμενους. Ειδικά για τους ξένους εργαζόμενους που διαβιούν υπό το καθεστώς σκλάβου.  Είναι οι σύγχρονοι είλωτες, χωρίς κανένα πολιτικό και εργασιακό δικαίωμα παρότι αποτελούν και την πλειοψηφία ακόμη και του πληθυσμού στις μοναρχίες, οι οποίες αποτελούν το πιο «λαμπρό δείγμα» της σύγχρονης καπιταλιστικής βαρβαρότητας.

Το Κατάρ λοιπόν που δεν διαφέρει από τις υπόλοιπες κτηνώδεις δεσποτείες της περιοχής έχει επιλέξει ένα σχετικά «ανεξάρτητο» δρόμο, με επιλεκτικές αλλά προνομιακές συνεργασίες σε μια προσπάθεια να ανταγωνισθεί τον ηγεμονισμό της Σαουδικής Αραβίας στον Κόλπο και να αποφύγει την καταπίεση και την υποταγή από το βασίλειο των Σαούντ. Για την επίτευξη του στόχου αποτίναξης του σαουδαραβικού ζυγού, εδώ και χρόνια επιχειρεί να καταστεί το νέο κέντρο επιρροής και τον νέο πόλο ισχύος στον αραβομουσουλμανικό κόσμο.

Τα μέσα που χρησιμοποιεί για την επίτευξη αυτών των στόχων συνίστανται καταρχήν στην απόπειρα πλήρους ελέγχου της Μουσουλμανικής Αδελφότητας (Al Ekhwan al-Musslemin), στην Αίγυπτο.  Πρόκειται για τακτική βασιζόμενη στην αδιάλειπτη συνεργασία που δεν διακόπηκε όταν οι υπόλοιπες χώρες του Κόλπου και η Σαουδική Αραβία, σε μια στροφή 180 μοιρών επέλεξαν να εγκαταλείψουν τον Μοχαμεντ Μόρσι στην τύχη του,  να κόψουν τη χρηματοδότηση και να σπεύσουν να συμπράξουν με το νέο ηγέτη της Αιγύπτου και στρατάρχη Αλ Σίσι.  Επιλογή και ανάγκη η μη διακοπή των σχέσεων αλλά και η πλημμυρίδα διωκόμενων, κατά κύριο λόγο διανοούμενων των «Αδελφών Μουσουλμάνων», που εισρέουν τα τελευταία χρόνια στο Κατάρ που επίσης έχει δρομολογήσει στενές σχέσεις με τη Χαμάς στα Παλαιστιανικά Εδάφη και ειδικά στη Γάζα.

Συνεργασία με το σιιτικό Ιράν. Τόσο όσον αφορά το Μπαχρέιν αλλά και στη Υεμένη που και οι δύο στηρίζουν τους αντάρτες Αλ Χούθι που διεξάγουν πόλεμο εναντίον της κυβέρνησης του προέδρου Αμπντ Μάνσουρ Ράμπο Χάντι που έχει την στήριξη από το 2015 και της Σαουδικής Αραβίας που ηγείται του Αραβικού Συνασπισμού που έχουν εμπλακεί και στρατιωτικά μετατρέποντας την Υεμένη σε μία κόλαση πολέμου ανάλογης μόνο αυτής που βιώνει η Συρία. Ειδικά όσον αφορά στην περίπτωση του Ιράν, τα πράγματα έχουν εκτός της πολιτικής, διπλωματικής και μία οικονομική βάση, αφού για πολλούς αναλυτές, το υποτιθέμενο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου στο κόσμο,  στο θαλάσσιο χώρο του Περσικού Κόλπου, το εκμεταλλεύεται με την ανοχή αλλά και τη συνεργασία με το Ιράν.

Αναλόγως και η συνεργασία με την Τουρκία κυρίως όσον αφορά στη Συρία, με κοινό στόχο των δύο την ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ (με ανταγωνιστή την Σαουδική Αραβία στα ίδια συριακά εδάφη) μέχρι πρότινος και με ερωτηματικό λόγω του ξαφνικού έρωτα της Τουρκίας με την Ρωσία. Πάντως κατά μόνας ή και με την Τουρκία μαζί, δεν δίστασαν να συνεργαστούν με πρώην και νυν στελέχη της Αλ Κάιντα τα οποία χρησιμοποιούν ή κυρίως το Κατάρ σε επιχειρησιακό επίπεδο στα πεδία των μαχών και των ανατρεπτικών ενεργειών μέσω ανταρτοπολέμου ή «εξεγερσιακών – επαναστατικών διαδικασιών» στο εσωτερικό χωρών όπου το Κατάρ έχει συμφέροντα και δεν διστάζει να επέμβει.

Με αυτά τα ολίγα, ήδη η ερμηνεία του ρόλου του Κατάρ είναι πολύπλοκη και οι εξελίξεις καταιγιστικές και επικίνδυνες. Δεδομένου του διπλωματικού πυρετού για αποκατάσταση της τάξης στον Κόλπο, προσπάθεια που ήδη έχει εκδηλωθεί από τη Ρωσία έως τις ΗΠΑ και με την Τουρκία να αναζητά ρόλο διαμεσολαβητή, πιθανώς θα υπάρξει κάποιου είδους πολιτική διευθέτηση για να εξουδετερώσουν την υφιστάμενη κρίση. Ωστόσο τίποτα δεν πρόκειται να λήξει οριστικά. Το Κατάρ, όπως έχει και το ίδιο διαμορφώσει τα δεδομένα, έχει δύο επιλογές. Μία να υποταχτεί πλήρως στην ηγεμονία της Σαουδικής Αραβίας, που δεν πρόκειται να γίνει παρά την μερική αναδίπλωση που ίσως κάνει. Η δεύτερη επιλογή  είναι η πλήρης σύμπραξη με το Ιράν αλλά και το σουλτανάτο του Ομάν που ολοένα και πλησιάζει την Τεχεράνη και το οποίο απουσίαζε πρόσφατα επιδεικτικά από το Ριάντ. Και αυτή η επιλογή είναι πολύ δύσκολη.  Εάν όχι αδύνατη.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η κρίση σηματοδοτεί μία νέα πολιτική εποχή στον αραβικό κόσμο, που τον βρίσκει κυριολεκτικά σκόνη και θρύψαλα, απόρροια της ιμπεριαλιστικής επεμβατικής πολιτικής για τον πλήρη έλεγχο της περιοχής και της «πολιτικής ανάσχεσης» που ακολουθεί ο άξονας Ουάσινγκτον-Λονδίνο-Βερολίνο-Παρίσι ήδη από τη δεκαετία ’90 στα Βαλκάνια, με μοναδικό στόχο της αποτροπή της επέκτασης της ρωσικής επιρροής στη Μεσόγειο. Πολιτικές που ήδη έχουν δημιουργήσει ένα ανεξέλεγκτο φλεγόμενο και καταστροφικό τοπίο στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου και στο Μαγκρέμπ (βόρεια και βορειοδυτική Αφρική). Ένα τοπίο τόσο απειλητικό που ίσως η μοναδική «λύση» που θα προσφερθεί για την αποφυγή της επέκτασης της κόλασης είναι ο κατακερματισμός και η επαναχάραξη συνόρων.  Ή μήπως αυτός ήταν και ο πρωταρχικός στόχος;