«Δεν είναι εδώ Βαλκάνια σου το ‘πα, εδώ ειναι παίξε, γέλασε και σώπα»
Το πρόβλημα της ρατσιστικής «επίθεσης» των ασθενών απέναντι στους μη Σουηδούς γιατρούς δεν είναι μονοδιάστατο και δεν αφορά μόνο τον ασθενή. Το πρόβλημα είναι «κεντρικό» και ξεκινάει από το ίδιο το σύστημα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Συμβουλίου Υγείας και πρόνοιας της Σουηδίας (Socialstyrelsen), το οποίο εκτός των άλλων είναι ο φορέας παροχής άδειας άσκησης επαγγέλματος των επαγγελματιών υγείας, το έτος 2014 έξι στους δέκα γιατρους (περίπου 58%) οι οποίοι έλαβαν άδεια άσκησης επαγγέλματος είχαν εκπαίδευση σε άλλη χώρα εκτός Σουηδίας.
Σε μια έρευνα που έγινε από τον Σουηδικό Ιατρικό Σύλλογο (Läkarförbundet) και το ραδιοτηλεοπτικό κανάλι SVT σε σύνολο 2.266 γιατρών οι 505 απάντησαν «Έχω βιώσει ρατσιστική μεταχείριση λόγω της εθνικότητας ή της θρησκείας μου από ασθενείς ή τους συγγενείς τους”. Η Σουηδία σήμερα δεν είναι η χώρα που ήταν πριν 20, 30 ή 40 χρόνια. Τα δεδομένα και οι δυναμικές έχουν αλλάξει σημαντικά. Τα τελευταία χρόνια η χώρα έχει δεχτεί πολλούς πρόσφυγες λόγω πολέμου (Βοσνία, Συρία, Αφγανιστάν κλπ) καθώς επίσης και πολλούς μετανάστες λόγω οικονομικής κρίσης (Ελλάδα, Πολωνία, Ισπανία, Ρουμανία κλπ). Το μεγαλύτερο κομμάτι των οικονομικών μεταναστών είναι επιστήμονες στο χώρο της υγείας (γιατροί, νοσηλευτές, βιολόγοι, φαρμακοποιοί κλπ) και επιστήμονες στο χώρο της τεχνολογίας οι οποίοι καλύπτουν πάγιες ανάγκες, ειδικά στο χώρο της υγείας.
Και ενώ από τη μια έχουμε τους μετανάστες επιστήμονες υγείας να σηκώνουν σε κάποιες περιπτώσεις στις πλάτες τους ολόκληρες κλινικές (πανεπιστημιακή κλινική στην κεντρική Σουηδία λειτουργεί με ένα Σουηδό γιατρό που δουλεύει 30% και εναν Έλληνα γιατρό ο οποίος δουλεύει 100% και ουσιαστικά σηκώνει το βάρος ολόκληρης της κλινικής), από την άλλη βλέπουμε μια μερίδα Σουηδών να είναι δυσαρεστημένοι με την αθρόα εισροή ξένων γιατρών.
Το πρόβλημα της ρατσιστικής «επίθεσης» των ασθενών απέναντι στους μη Σουηδούς γιατρούς δεν είναι μονοδιάστατο και δεν αφορά μόνο τον ασθενή. Το πρόβλημα είναι «κεντρικό» και ξεκινάει από το ίδιο το σύστημα και κατά την προσωπική μου άποψη, η ρατσιστική συμπεριφορά ορισμένων ασθενών είναι το μικρότερο πρόβλημα.
Σύμφωνα με το EURES όταν ένας γιατρός από χώρα της ΕΕ έρχεται για να εργαστεί στη Σουηδία, στις περισσότερες των περιπτώσεων το Νομαρχιακό συμβούλιο (Landsting) χρηματοδοτείται απο την ΕΕ με ποσά τα οποία καλύπτουν μέρος ή εξ ολοκλήρου τους μισθούς του γιατρού για τουλάχιστον έξι μήνες καθώς επίσης και χρήματα για το κόστος μετεγκατάστασης. Μετα την πάροδο της περιόδου αυτής η Νομαρχία αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου τις αποδοχές του γιατρού. Κι εδώ αρχίζουν τα προβλήματα! Υπάρχει η τακτική (όχι παντού, όχι πάντα αλλά αρκετά συχνά) η Νομαρχία να βρίσκει διάφορους μη σοβαρούς λόγους – με ρατσιστικό πολλές φορές περιεχόμενο – ώστε να μην ανανεώσει το συμβόλαιο και να προχωρήσει σε νέα πρόσληψη, άλλου ιατρού, πάλι με τα χρήματα της ΕΕ. Και πάει λέγοντας.
Στην περίπτωση που ενας γιατρός δεχτεί ρατσιστική επίθεση από ασθενή, ευτυχώς υπάρχουν υπηρεσίες και πρωτόκολλα μέσα στα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας οι οποίες μπορούν κατα κάποιο τρόπο να τον προστατεύσουν. Όταν όμως η ρατσιστική επίθεση προέρχεται από το ίδιο το σύστημα τότε ο επαγγελματίας στην υγεία είναι απροστάτευτος Πριν μερικά χρόνια, Έλληνας γιατρός σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο, ενώ είχε υπογράψει συμβόλαιο για Χ ποσό τελικά κατέληξε να παίρνει τα 2/3 με τη δικαιολογία πως «δεν ήταν Σουηδός και δεν είχε σουηδική εκπαίδευση». Στη διαμαρτυρία του γιατρού ότι έχει την ίδια ακριβώς άδεια άσκησης επαγγέλματος από το Socialstyrelsen όπως και ο αντίστοιχος Σουηδός συνάδελφός του, η απάντηση που έλαβε από τη διεύθυνση ήταν «Η άδεια ασκήσεως είναι απλά ενα χαρτί κι εσύ δεν είσαι Σουηδός».
Άλλος Έλληνας πάλι, δέχτηκε εκβιασμό του τύπου «Εάν θέλεις συμβόλαιο αορίστου χρόνου θα πρέπει να μην πάρεις καθόλου άδεια όλο το καλοκαίρι». Ρουμάνα γιατρός με 10 χρόνια προϋπηρεσία σε νοσοκομείο της Σουηδίας, απολυθηκε γιατί «δεν μιλούσε την τοπική διάλεκτο». Γυναίκα γιατρός που γέννησε πρόσφατα δεχόταν πιεσεις ώστε να μη πάρει τη νόμιμη άδεια μητρότητος με τη δικαιολογία ότι υπήρχαν αυξημένες ανάγκες στην κλινική υπηρετούσε. Και ο κατάλογος είναι μακρύς.
Η βοήθεια του Σωματείου σε τέτοια περιστατικά είναι ανύπαρκτη. Στην πρώτη απο τις παραπάνω περιπτώσεις ενημερώθηκε γραπτά η νομική υπηρεσία του Σωματείου και έγινε καταγγελία που υπόκειται στο νόμο περι διακρίσεων. Δεν υπήρξε καμία απολύτως παρέμβαση. Η αλήθεια είναι πως δεν περιμέναμε να υπάρξει. Άλλωστε η «συνεργασία» σωματείων και εργοδοσίας είναι ιδιαίτερα στενή στη Σουηδία! Τελικά προσελήφθη ιδιώτης δικηγόρος για να ασχοληθεί με την υπόθεση με αμοιβή περίπου 200 ευρώ την ώρα. Όταν λοιπόν το ίδιο το σύστημα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο καλλιεργεί τις διακρίσεις και όταν ο γιατρός δεν προστατεύεται από το Σωματείο του, τότε ο ασθενείς που θα ζητήσει να εξεταστεί απο Σουηδό ή χριστιανό ή λευκό γιατρό είναι το κερασάκι στην τούρτα.
Από τα περιστατικά διακρίσεων που συμβαίνουν καθημερινά, ελάχιστα καταγγέλλονται και ακόμη λιγότερα βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Ο φόβος και η «ψυχολογία του ξένου» είναι βαθιά ριζωμένα και δεν αλλάζουν όσα χρόνια κι αν περάσουν. Και εκεί ακριβώς είναι που πατάει γερά το σύστημα των διακρίσεων.
«Δεν είναι εδώ Βαλκάνια σου το ‘πα, εδώ ειναι παίξε, γέλαγε και σώπα», λέει ο ποιητής. Αυτός είναι και ο πιο σίγουρος τρόπος για να μείνει το υπάρχον σύστημα για πάντα ανίκητο.
Πηγές:
SVT Nyheter
Lakartidningen.se
Socialstyrelsen
Europa.eu
