“Είμαστε φάρος ελευθερίας και μια ελπίδα ότι η σοσιαλιστική επανάσταση είναι δυνατή…”

Ομιλία της Zelmys Maria Dominguez Cortina, Πρέσβειρας της Κούβας στην Ελλάδα

(από την συζήτηση στις 03/12 στη Φλώρινα υπό τον γενικό τίτλο «Η Κούβα ζει και εμπνέει»)

[Προηγήθηκε από την Νατάσα Τερλεξή, μέλος του Πολιτιστικού Συλλόγου «Χοσέ Μαρτί», η βιβλιοπαρουσίαση του «Η ιστορία θα με δικαιώσει» του Φιντέλ Κάστρο. Το κείμενο που ακολουθεί είναι από την παράλληλη διερμηνεία της Νατάσας Τερλεξή]

Φίλες και φίλοι,

Ευχαριστούμε πολύ τους οργανωτές της σημερινής εκδήλωσης και όλους εσάς για την παρουσία σας και το ενδιαφέρον σας για την Κούβα. Σας ευχαριστούμε που μας αφιερώνετε λίγο από τον ελεύθερο χρόνο σας. Η Νατάσα πάντα μιλάει για τον κουβανικό λαό με πολύ πάθος. Εμείς ευχαριστούμε πάρα πολύ τους φίλους της Κούβας για το πάθος με το οποίο στηρίζουν την επανάστασή μας. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε αυτούς τους χώρους για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για την πραγματικότητα της χώρας μας που τόσο πολύ τα ΜΜΕ διαστρεβλώνουν την αλήθεια της.

Η κουβανική επανάσταση είναι μια ιστορική διαδικασία πολλών ετών. Είναι η συνέχιση της θέλησης του κουβανικού λαού για ανεξαρτησία που ξεκίνησε από τον πρώτο πόλεμο για την ανεξαρτησία από την ισπανική αυτοκρατορία, όταν σχεδον γυμνοί οι αγωνιστές μας αντιμετώπιζαν τον ισπανικό στρατό κι αγωνίστηκαν για την ανεξαρτησία της χώρας μας. Και η ανεξαρτησία αυτή τους υπεκλάπη από την επέμβαση των ΗΠΑ. Έτσι, το 1902, προέκυψε από αυτούς τους αγώνες ενάντια στην Ισπανία μία Δημοκρατία που ήταν διαμεσολαβούμενη, που εξαρχής ήταν δεμένη κι εξαρτώμενη από τον ισχυρό γείτονά της στον βορρά. Έτσι, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για την ιστορία της Κούβας αν δεν κάνουμε λόγο για τις ΗΠΑ, πάντα ήμασταν ένας στόχος για την εξωτερική τους πολιτική. Κι έτσι εξουσίαζαν και διαφέντευαν απολύτως τις τύχες των Κουβανών μέχρι τη δεκαετία του ’50.

Τα προβλήματα που εξηγεί ο Φιντέλ στο «Η ιστορία θα με δικαιώσει» – που εξήγησε η Νατάσα – ήταν ακριβώς αποτέλεσμα ετών λεηλασίας των πόρων της Κούβας κι η πραγματική ανεξαρτησία κατακτήθηκε τελικά την 1η του Γενάρη 1959. Αλλά αυτό δεν ήταν απλό πράγμα: πώς οικοδομείς μια ανεξάρτητη χώρα λίγα μίλια μακριά από τις ΗΠΑ; Κι ακόμα παραπάνω, πώς κάνεις και οικοδομείς μια σοσιαλιστική επανάσταση; Πόσω μάλλον έναντι των ΗΠΑ που, όπως το εξέφρασε ο Τζον Κουίνσι Άνταμς, ένας εκ των προέδρων των ΗΠΑ του 19ου αιώνα που θεωρούσε ότι η Κούβα είναι σαν ένα μήλο το οποίο καθώς θα ωρίμαζε θα έπεφτε ώριμο πλέον στα χέρια των ΗΠΑ γιατί αυτή ήταν η μοίρα του. Ήταν αδύνατο γι’ αυτούς να διανοηθούν ότι αυτό το μήλο θα τους έβγαινε επαναστατικό και δεν θα έπεφτε στα χέρια τους. Και παρ’ όλα τα μέτρα που έχουνε πάρει έναντι της Κούβας και ιδιαίτερα με τον εμπορικό, οικονομικό και χρηματοπιστωτικό αποκλεισμό που εφαρμόζουν κατά της Κούβας από την αρχή της επανάστασης σχεδόν που παραμένει σε ισχύ τώρα 60 χρόνια μετά· με όλους αυτούς τους διαπλεκόμενους και κάθε λογής νόμους που συνθέτουν αυτό τον αποκλεισμό και που δεν επηρεάζουν μόνο τον κουβανικό και τον βορειοαμερικανικό λαό, αλλά και όλο τον κόσμο διότι είναι και οι τρίτες χώρες που εμποδίζονται να έχουν εμπορικές σχέσεις με την Κούβα. Παρ’ όλες αυτές τις κάθε λογής επιθέσεις, η Κούβα έχει συνεχίσει να προχωρά μπροστά.

Οι ΗΠΑ θέλησαν εξαρχής να ανατρέψουν την σοσιαλιστική επανάσταση και να μας γυρίσουν πίσω στην εποχή που ήμασταν η «πίσω τους αυλή», γι’ αυτό μας έχουν κάνει άμεσες επιθέσεις: από αυτή στη Playa de Cochinos, που αυτοί την λένε Bay of Pigs, αλλά εμείς τη λέμε έτσι γιατί νικήσαμε. Κάθε λογής σαμποτάζ στη βιομηχανία μας, τοποθέτηση βομβών σε ξενοδοχεία και άλλα τουριστικά κέντρα. Στην αρχή της επανάστασης είχαν δημιουργήσει έναν μισθοφορικό στρατό στα ορεινά της Κούβας τον οποίο χρειάστηκε ν’ αντιμετωπίσουμε. Η έκρηξη και ανατίναξη του αεροπλάνου των κουβανικών αερογραμμών το 1976 σκοτώνοντας όλους τους επιβαίνοντες. Βιολογικός πόλεμος που κατέστρεφε τις σοδειές μας. Ασθένειες. Κι όλα αυτά τα συνδύαζαν και με άλλες μεθόδους, όπως η υπόθαλψη δυσαρέσκειας με την προπαγάνδα.

Στιγμιότυπο από την εκδήλωση με την πρέσβειρα στο κέντρο

Όλες αυτές τις επιθέσεις τις αντιμετώπισε η Κούβα και επιπλέον χρειάστηκε να αλλάξει ριζικά τον οικονομικό της «καμβά» δύο φορές μέσα σε 50 σχεδόν χρόνια. Και αυτό επειδή στην αρχή της επανάστασης η Κούβα χρειάστηκε ν’ αλλάξει εντελώς τις συναλλαγές της και να βρει άλλο τρόπο να προμηθεύεται πετρέλαιο, να βρει άλλες αγορές για να μπορέσει να επιβιώσει και συνήψε πολύ σημαντικές οικονομικές σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωση και τις σοσιαλιστικές χώρες. Όταν όμως διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο χρειάστηκε να αλλάξουμε όλο αυτό το πλέγμα, όλον αυτό τον καμβά ξανά.

Ήδη έγινε αναφορά σε όλη αυτή την πολύ δύσκολη περίοδο κρίσης που αντιμετωπίσαμε τη δεκαετία του ’90 που την ονομάζουμε «ειδική περίοδο». Ήταν μια εποχή που όλοι νόμιζαν πως η Κούβα θα έπεφτε, θα διαλυόταν όπως όλοι οι υπόλοιποι. Σκλήρυναν τους νόμους του εμπάργκο για να το καταφέρουν. Τότε ήταν που πρόσθεσαν σαν στοιχείο στον αποκλεισμό νόμους που αφορούσαν τρίτες χώρες απαγορεύοντάς τες να έχουν σχέσεις οικονομικές με την Κούβα. Όλοι αναρωτιούνταν: πώς ήταν δυνατόν η Κούβα όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά να βγει από την κρίση, ν’ αρχίσει να αναπτύσσεται και να εξακολουθεί να βοηθάει άλλες χώρες; Και ο λόγος ήταν ότι η μεγαλύτερη κατάκτηση της κουβανικής επανάστασης είναι ο ίδιος ο κουβανικός λαός που είναι αυτός ο ίδιος που έκανε την επανάστασή του, δεν του την έφερε κανείς απ’ έξω. Δεν ήρθε κάποια άλλη χώρα να κάνει την επίθεση στην Moncada ή ν’ ανεβεί στη Sierra Maestra να ξεκινήσει το αντάρτικο. Οι Κουβανοί αγωνίστηκαν γι’ αυτό που έχασαν 20.000 γιους και κόρες τους στα βουνά, με εμπιστοσύνη στην ηγεσία και μια βαθιά εκτίμηση για όλες τις κατακτήσεις που είχε καταστήσει δυνατές η σοσιαλιστική επανάσταση.

Αλλά όλα αυτά δεν πέφτουν από τον ουρανό έτοιμα. Ο λαός χρειάζεται να αισθανθεί ότι είναι κομμάτι αυτού του επαναστατικού εγχειρήματος και αυτή ακριβώς ήταν η περίπτωση γιατί η ηγεσία της κουβανικής επανάστασης διαβουλευόταν με τον λαό για οποιαδήποτε σημαντική απόφαση. Υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα του Φιντέλ που έβγαινε στην Πλατεία της Επανάστασης κάθε φορά και εξηγούσε στο λαό τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν.

Και πρόσφατα, στη διαδικασία – στην οποία βρισκόμαστε – επικαιροποίησης του κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου της Κούβας για να κάνουμε την οικονομία μας πιο αποδοτική και να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής του πληθυσμού, τα μέτρα τα οποία λάβαμε υπήρξαν πάντοτε αποτέλεσμα λαϊκής διαβούλευσης.

Στην αρχή, για παράδειγμα, είχαμε αναπτύξει ένα σύνολο 200 στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών γι’ αυτή την διαδικασία που αφορούσαν όλα τα στρώματα της κοινωνίας σε όλους τους τομείς. Κράτησαν 2 χρόνια οι συζητήσεις γύρω απ’ αυτές τις προτάσεις και άλλαξε το 92% του ντοκουμέντου αυτού στην πορεία μέσω των προτάσεων από τον κόσμο. Τελικά, κρατήσαμε 300 περίπου και κάτι βασικές κατευθυντήριες γραμμές που καθε μία απ’ αυτές έχει και προτάσεις για εφαρμοστικά μέτρα. Κομμάτι αυτών των αλλαγών στο κοινωνικοοικονομικό μας μοντέλο, ένα από αυτά που εγκρίθηκε είναι ότι τα βασικά στελέχη της κυβέρνησης μπορούν πλέον να εκτίσουν 2 θητείες έως 5 ετών και ως αποτέλεσμα αυτού στις εκλογές σε διάφορα επίπεδα που είχαμε στην Κούβα από τον Νοέμβρη του 2017 ως τον Μάρτη του 2018 έληξε η θητεία του Ραούλ Κάστρο και ανέλαβε ένας νέος πρόεδρος, ο Miguel Díaz Canel Bermúdez. Είναι μιας νέας γενιάς που γεννήθηκε μετά την επανάσταση, διαμορφώθηκε από την επανάσταση και συνιστά τη συνέχεια της επανάστασης μέσα στη νέα γενιά.

Ο πρόξενος της Κούβας

Όλες αυτές οι αλλαγές συνεπέφεραν την ανάγκη αλλαγών στο Σύνταγμά μας. Το υπάρχον Σύνταγμα είναι από το 1976 κι έχουν γίνει πολλά πράγματα από τότε μέχρι τώρα. Έτσι, φέτος ξεκινήσαμε ένα νέο εγχείρημα μεταρρύθμισης του Συντάγματος. Υποβάλαμε μια πρόταση, η οποία περνάει μέσα από τη λαϊκή διαβούλευση στους χώρους εργασίας, μόρφωσης και τις γειτονιές. Μέχρι στιγμής, από τα εκατοντάδες άρθρα του Συντάγματος, μόνο 8 δεν έχουν υποστεί αλλαγές. Είχαμε πάνω από 600.000 προτάσεις από τον κόσμο. Γιατί δεν τίθενται σε ψηφοφορία οι προτάσεις αυτές, αλλά στις συζητήσεις – συναντήσεις αυτές που γίνονται κάθε μία πρόταση που υπάρχει συγκεντρώνεται και καταγράφεται. Εάν εσείς δεν συμφωνείτε με την πρόταση που έκανε κάποιος άλλος, δεν έχετε παρά να κάνετε μια δική σας πρόταση. Δηλαδή, αν υπάρχει μια συνάντηση 20 ατόμων, κάποιος έχει μια πρόταση κι οι υπόλοιποι 19 διαφωνούν, αυτή η πρόταση περνάει στο επόμενο στάδιο γιατί ίσως κάπου αλλού κάποιοι άλλοι σκέφτονται όπως αυτός ο ένας που έκανε αυτή την πρόταση· είναι σημαντικό να αισθάνεται ο καθένας ότι αυτό που λέει αναγνωρίζεται και συγκεντρώνεται.

Σας μιλώ γι’ αυτό το πράγμα με λεπτομέρεια γιατί είναι μια ένδειξη για να καταλάβει κανείς ότι ο κόσμος έχει εμπιστοσύνη στην ηγεσία της επανάστασης. Αν δεν υπήρχε αυτή η εμπιστοσύνη, δεν θα πήγαιναν στις συναντήσεις, δεν θα έκαναν προτάσεις. Αλλά ο κόσμος αισθάνεται, γιατί η επανάσταση το έχει δείξει στην πράξη, ότι λαμβάνεται υπόψη η γνώμη του λαού και αυτή είναι μια ισχυρή δύναμη τόσο σημαντική για την επανάσταση όσο είναι και η δωρεάν παιδεία και υγεία. Το να είναι ο κόσμος πεπεισμένος ότι αυτό που λέει μετράει και ότι κανείς δεν μένει πίσω μέσα στις δυσκολίες. Όλες αυτές οι προτάσεις θα συγκεντρωθούν και θα γίνει μια νέα πλέον πρόταση συνταγματική που θα υποβληθεί σε δημοψήφισμα τον Μάρτη.

Όλες αυτές οι αλλαγές στην Κούβα μαζί με τις κατακτήσεις που έχει καταφέρει η επανάσταση όλα αυτά τα χρόνια είναι κάτι που εξακολουθεί να μην αρέσει καθόλου στον γείτονά μας και γι’ αυτό ιστορικά προχωράει η σκλήρυνση του εμπάργκο. Πολλοί πίστευαν ότι με τον Ομπάμα είχε λήξει ο αποκλεισμός, αλλά δεν έγινε έτσι. Κατ’ αρχάς, ένας πρόεδρος δεν είναι σε θέση να καταργήσει το εμπάργκο γιατί πρόκειται για ένα σύνολο διαπλεκόμενων νόμων που μόνο το Κονγκρέσο μπορεί να καταργήσει. Και παρ’ ότι ο Ομπάμα απευθύνθηκε στο Κογκρέσο λέγοντας ότι ο αποκλεισμός είναι μια πολιτική απαρχαιωμένη και αποτυχημένη, δεν προέβησαν στην κατάργηση των νόμων του αποκλεισμού. Όχι γιατί ο Ομπάμα ήταν φίλος της Κούβας, αλλά επειδή ο Ομπάμα ανήκε στην τάση αυτή που υπάρχει στις ΗΠΑ που λέει ότι πρέπει να καταργηθεί ο αποκλεισμός γιατί δεν έχει φέρει αποτελέσματα, γιατί δεν έχει φτάσει τον ίδιο στόχο που είναι ο στόχος του «μήλου»: να πέσει. Δεν έχουνε παραιτηθεί ποτέ από το στόχο τους να ανατρέψουν τη σοσιαλιστική κυβέρνηση της Κούβας που, όπως ειπώθηκε, είναι ένα παράδειγμα για τον κόσμο.

Και μετά ήρθε ο Τραμπ στην εξουσία, που έκανε πίσω σε κάποια από τα μέτρα που είχε λάβει ο Ομπάμα για την ελαστικοποίηση κατάτι του αποκλεισμού. Ο Ομπάμα είχε επαναφέρει τις διπλωματικές σχέσεις και ο Τραμπ, αν και δεν τις έχει αναιρέσει, έχει ανακαλέσει σχεδόν το σύνολο του προσωπικού της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αβάνα, κατηγορώντας την Κούβα ότι κάνει «ακουστικές» επιθέσεις στο προσωπικό της πρεσβείας των ΗΠΑ εκεί για να τους βλάψει. Κατηγορεί την Κούβα ότι καταστρατηγεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και ότι είναι μια επικίνδυνη χώρα. Εφαρμόζουν στο προσωπικό τους που βρίσκεται στην Κούβα ίδιους κανονισμούς με το όταν πηγαίνουνε Αμερικανοί διπλωμάτες σε εμπόλεμες χώρες, δηλαδή μπορούν να πάνε μόνο για ένα χρόνο και χωρίς την οικογένειά τους. Έχουν απελάσει Κουβανούς διπλωμάτες από την Ουάσινγκτων. Έχουν προσδιορίσει έναν μακρύ κατάλογο κουβανικών εταιριών και θεσμών και απαγορεύουνε οποιαδήποτε σχέση Αμερικανών πολιτών μ’ αυτές τις οντότητες. Σ’ αυτή τη λίστα είναι απο ξενοδοχεία μέχρι ένα μαγαζάκι σε κάποια γωνία, λέγοντας ότι ανήκουνε σε θεσμούς των ενόπλων δυνάμεων της Κούβας. Και όλη αυτή η ρητορική και όλα αυτά τα μέτρα είναι για να επιδράσουν αρνητικά πάνω στον τουρισμό που, όπως ξέρετε και στην Ελλάδα, είναι ένας ευαίσθητος τομέας και είναι γνωστό ότι είναι ένας από τους τομείς που ανέπτυξε η Κούβα που της επέτρεψε να βγει από την κρίση. Αλλά, όλη αυτή η επιθετική ρητορική και τα μέτρα ενάντια στην Κούβα αγνοούν την κοινή γνώμη στις ίδιες τις ΗΠΑ και διεθνώς που αντιτίθενται σ’ αυτή την πολιτική.

Αυτό το βλέπουμε κάθε χρόνο όταν στα Ηνωμένα Έθνη η Κούβα προτείνει σχέδιο απόφασης καταγγελίας του αποκλεισμού. Φέτος ξανά 189 χώρες ψήφισαν υπέρ της πρότασής μας καταγγελίας του αποκλεισμού. Μόνο οι ΗΠΑ και το Ισραήλ ψήφισαν κατά και δεν υπήρχαν αποχές. Φέτος, προσπάθησαν ακόμα και να προτείνουνε 8 τροποποιήσεις στην πρόταση αυτή κάνοντας κριτική στην Κούβα σε διάφορους τομείς και κάθε μία από αυτές τις τροποποιήσεις καταψηφίστηκε. Φάνηκε, άλλη μια φορά, ότι το κύρος της Κούβας παραμένει και είναι σημαντικό.

Το πάνελ της εκδήλωσης

Πολλοί διερωτούνται γιατί αυτή η εχθρική πολιτική; Εγώ πάντα θυμάμαι μια παιδική ιστορία για το φίδι και την πυγολαμπίδα: λοιπόν, το φίδι κυνηγούσε την πυγολαμπίδα και την είχε βάλει στη γωνία. Και η πυγολαμπίδα έλεγε «μα γιατί με κυνηγάς; Δεν είμαι τροφή για σένα, δεν μπορείς να με φας. Δεν σε απειλώ. Γιατί;». Και απάντησε το φίδι «γιατί δεν μ’ αρέσει να σε βλέπω να λάμπεις». Αυτό συμβαίνει. Είμαστε ένας φάρος ελευθερίας και μια ελπίδα ότι είναι δυνατή η σοσιαλιστική επανάσταση στην «πίσω τους αυλή».

Εξακόσιες χιλιάδες Κουβανοί ειδικοί του τομέα της υγείας έχουνε πάει σε 164 χώρες του κόσμου για να βοηθήσουνε στα δυσκολότερα μέρη της Γης, όπου κανένας άλλος γιατρός δεν θέλει να πάει για ν’ αγωνιστεί για την υγεία αυτών των κοινοτήτων. Οι Κουβανοί γιατροί αγωνίστηκαν ενάντια στον Ebola στην Αφρική, την τύφλωση στην Λατινική Αμερική εκτελώντας δεκάδες χιλιάδες εγχειρήσεις και επαναφέροντας την όραση σε τόσους ανθρώπους μέσω του προγράμματος «Επιχείρηση – Θαύμα». Πάλεψαν την χολέρα στην Αϊτή και κάπου σε 26 μεγάλες φυσικές καταστροφές σε όλο τον κόσμο έχει υπάρξει βοήθεια Κουβανών γιατρών.

Με τον μεγάλο σεισμό στο Πακιστάν βρέθηκαν Κουβανοί γιατροί στα βουνά να βοηθούν. Στην Αϊτή υπήρχαν Κουβανοί γιατροί πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον σεισμό. Και τι συνέβαινε; Τα ΜΜΕ που πήγαιναν και έπαιρναν συνεντεύξεις από τους διάφορους γιατρούς αγνοούσαν τους Κουβανούς. Ακόμα υπήρχαν περιπτώσεις που φαίνονταν οι Κουβανοί γιατροί στο πίσω μέρος του πλάνου και μπροστά μιλούσαν άλλοι για τα επιτεύγματά τους. Οι φίλοι της Κούβας έφτιαξαν κάτι μπλουζάκια που γράφανε «είμαι Κουβανός γιατρός», έτσι ώστε όταν τους έπαιρναν τα πλάνα να φαίνονται ότι πρόκειται για Κουβανούς εκεί πέρα. Γι’ αυτό είναι τόσο σημαντική η στήριξη των φίλων της Κούβας σε όλο τον κόσμο.

Τη χρονιά που μας έρχεται συμπληρώνουμε 60 χρόνια και παρ’ όλες τις δυσκολίες και τις αλλαγές που κάνουμε, επιβεβαιώνουμε για άλλη μια φορά τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα της κουβανικής επανάστασης. Επιβεβαιώνουμε την αλληλεγγύη μας με τις δίκαιες υποθέσεις του κόσμου. Επιβεβαιώνουμε ότι η Κούβα είναι μια κυρίαρχη ανεξάρτητη χώρα και θα εξακολουθήσει να είναι. Έχουμε ξανοιχτεί σ’ αυτό τον δρόμο εδώ και πολλά χρόνια. Ξέρουμε ότι είναι γεμάτος κινδύνους, θυσίες και δυσκολίες. Αλλά θα συνεχίσουμε να προχωράμε μπροστά. Και δεν πρόκειται να ακούσουμε το «τραγούδι των Σειρήνων», ούτε θα ξεχάσουμε ποτέ ποιοι είναι οι στόχοι του εχθρού μας.

Υπήρχε ένα τραγούδι από την αρχή της επανάστασης που έλεγε: μπορεί κάποια ματσέτα (αγροτικό εργαλείο) να μπερδευτεί στις αγριόχορτα της ζούγκλας που έχουμε μπροστά μας / μπορεί κάποια βραδιά να μη θέλουνε τα αστέρια να λάμψουν / μπορεί να χρειαστεί ν’ ανοίξουμε χώρο μέσα απ’ τη ζούγκλα με τα χέρια / αλλά παρ’ όλα τα παρ’ όλα ό,τι και να γίνει η Κούβα προχωρά.

Ευχαριστούμε πάρα πολύ.