“Η εκστρατεία δαιμονοποίησης της ΓΛΔ απέτυχε” – Δημόσια επιστολή πρώην συνεργατών της Στάζι

Τον τελευταίο χρόνο που παρακολοθούμε την άνοδο της ακροδεξιάς και του ρατσισμού στη Γερμανία, κάτι εκφράζεται με ιδιαίτερη ένταση σε πόλεις της ανατολικής Γερμανίας, δεν είναι λίγοι όσοι, τόσο στα κυρίαρχα ΜΜΕ της χώρας, όσο και στο εξωτερικό, προσπαθούν να συνδέσουν την έξαρση του φαινομένου με την “αντιδημοκρατική κουλτούρα”, που κληροδότησε στους κατοίκους η ΓΛΔ. Το πόσο έωλο είναι αυτό αφήγημα έχει αναλυθεί και παλιότερα από εδώ, το ενδιαφέρον είναι πλέον πως το αναγνωρίζουν, εν μέρει τουλάχιστον κι από άλλη σκοπιά ασφαλώς, και αστοί πολιτικοί.

Έτσι, σε σχετικά πρόσφατη κοινοβουλευτική συζήτηση ο κυβερνητικός υπεύθυνος των λεγόμενων «Νέων Ομοσπονδιακών Κρατών», δηλαδή όσων ανήκαν πριν στη ΓΛΔ, Κρίστιαν Χίρτε εκτίμησε πως : «Διαφορές, που βλέπουμε σε όλη την Ευρώπη, εκτείνονται και στη δική μας χώρα. Δεν μπορούμε να τα εξηγήσουμε όλα με 40 χρόνια δικτατορίας του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος, αλλά εδώ έχουμε τις συνέπειες των εμπειριών της δεκαετίας του ’90. Δεν ήταν όλα όσα έγιναν τότε καθαγιασμένα,»

Σε παρόμοιο μήκος κύματος ο αρμόδιος για θέματα ανατολικής Γερμανίας του SPD, Μάρτιν Ντούλιχ: «Είναι ώρα να μιλήσουμε για τον τρόπο και τα λάθη της αλλαγής συστήματος, που έγινε τότε με ακραίο πρόσημο της αγοράς».

Ακόμα πιο αποκαλυπτικός ο συνεργάτης της Υπηρεσίας Ομοσπονδιακών Εντεταλμένων για τα Αρχεία της Στάζι, Ίλκο – Ζάσα Κοβάλτσουκ, που δήλωσε στη Süddeutsche Zeitung  πως: «Η ιστορία βασάνων, θυμάτων, καταπίεσης και αντίστασης δεν έφτασε στην κοινωνία, δεν ήταν η ιστορία της, ακόμα χειρότερα: Δεν έγινε η ιστορία της.» Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πως οι ίδιοι οι πρωτεργάτες του ξαναγραψίματος της ιστορία στην ενωμένη Γερμανία αναγνωρίζουν «μετά λύπης» την αποτυχία τους ως τώρα να συγκινήσουν την κοινωνία, ειδικά το τμήμα της που έχει μνήμες από το σοσιαλισμό, για το πόσο «απάνθρωπο» και «αυταρχικό» ήταν το σοσιαλιστικό καθεστώς που προηγήθηκε.

Κι όλ’αυτά παρότι η Υπηρεσία που προαναφέραμε και διαχειρίζεται τα αρχεία της Στάζι από το 1990, έχει λάβει από τότε 2 δις ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή 80 φορές παραπάνω από τα χρήματα που έλαβε η αντίστοιχη υπηρεσία δίωξης των ναζιστικών εγκλημάτων που μετράει δεκαετίες ζωής.

Τα έργα και τις ημέρες της εν λόγω υπηρεσίας κατήγγειλε πριν λίγους μήνες σε επιστολή της προς τον επικεφαλής της τελευταίας Ρόλαντ Γιαν, η Εταιρεία Νομικής και Ανθρωπιστικής Υποστήριξης, που αποτελείται από κρατικούς λειτουργούς της πρώην ΓΛΔ και ειδικότερο των σωμάτων και των υπηρεσιών ασφαλείας. Στην επιστολή διατυπώνονται 21 ερωτήματα για το σκοπό και τον τρόπο λειτουργίας της υπηρεσίας και το περιεχόμενό της συζητήθηκε στις 19 Οκτώβρη, παρουσία του Ρόλαντ Γιαν, κάτι που από μόνο του αποτελεί αξιοπρόσεχτο γεγονός, καθώς οι προκάτοχοι του Γιαν αρνούνταν οποιαδήποτε συζήτηση ή άλλου είδους νομιμοποίηση των θιγόμενων από τη δραστηριότητά τους προσώπων. Επειδή ωστόσο κανένα από τα ερωτήματα, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν απαντήθηκε, η Εταιρεία Νομικής και Ανθρωπιστικής Υποστήριξης προχώρησε σε δημόσια κοινοποίηση της επιστολής. Ακολουθεί μεταφρασμένο το μεγαλύτερο τμήμα της εισαγωγής της επιστολής και τμήματα ορισμένων από τις ερωτήσεις, που εμπεριέχουν κατά τη γνώμη μας και τη μεγαλύτερη ουσία.

Αξιότιμε κύριε Γιαν,

Ως Εταιρεία Νομικής και Ανθρωπιστικής υποστήριξης (GRH) εκπροσωπούμε ένα τμήμα του πληθυσμού της Γερμανίας, που από την αποκατάσταση της κρατικής ενότητας περιθωριοποιείται, δυσφημίζεται, τιμωρείται κοινωνικά ή υφίσταται διακρίσεις. Είναι άνθρωποι, που έφεραν την ευθύνη του ΓΛΔ και που κατηγορούνται ιδιαίτερα για τη συνεργασία τους με το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας. Τα επιτεύγματα της ζωής τους κηλιδώνονται, υπάρχει άρνηση των δημοκρατικών τους πεποιθήσεων, παρεμποδίζεται η επαγγελματική και πολιτική τους σταδιοδρομία.

Για αυτή την κατάσταση που διαρκεί ένα τέταρτο του αιώνα η υπηρεσία σας έχει αποφασιστικό μερίδιο ευθύνης. Ως εργαλείο χρησιμεύουν τα αρχεία του Υπουργείου Κρατικής Ασφάλειας. Με τη χρήση τους στόχος είναι να απονομιμοποιηθεί η ΓΛΔ κυρίως μέσω της δαιμονοποίησης της Στάζι.

Τέτοιες προσδοκίες ωστόσο δεν εκπληρώθηκαν. Μεγάλα τμήματα του πληθυσμού της ανατολικής Γερμανίας θυμούνται κυρίως την πολιτική ειρήνης, το συνεπή αντιφασισμό και τις κοινωνικές κατακτήσεις της ΓΛΔ. Αλλά κι ως θεσμός πολιτικής μόρφωσης και ερευνητικό ίδρυμα η υπηρεσία σας αποδείχτηκε ακατάλληλη.Θεμελιώδεις αρχές της αξιολόγησης των αρχείων, όπως ενδελεχής έρευνα, υποχρέωση επιμέλειας, καταλληλότητα, ουδετερότητα και πληρότητα παραμελούνται, ενώ αποσιωπούνται σχετικά συμφραζόμενα.

Οι τωρινές προφανείς προσπάθειες, να σχετικοποιηθεί η εμμονή με το Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας και να εστιαστεί η ρητορική μίσους πειρσσότερο στο κράτος, το Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα και την καθημερινότητα της ΓΛΔ, θα ενισχύσει τις συγκρούσεις στην κοινωνία και θα βαθύνει το χάσμα.

Οι πολιτικά υπεύθυνοι θα πρέπει να αποφασίσουν, αν θέλουν να συνεχίσουν το δρόμο του διχασμού και της αναταραχής στη Γερμανία.

Εμείς σε κάθε περίπτωση θεωρούμε πως είναι ύψιστη ανάγκη να διαβούμε νέους δρόμους στην αξιολόγηση και τη διαχείριση του παρελθόντος και των δύο γερμανικών κρατών.

Για το λόγο αυτό πήραμε το θάρρος να διατυπώσουμε 21 ερωτήσεις για τη δουλειά της Υπηρεσίας των Ομοσπονδιακών Εντεταλμένων για τα Αρχεία της Στάζι. […]

[…]

 

Πώς εξηγείται στην κοινή γνώμη το γεγονός πως η Υπηρεσία σας απορροφά μέσα σε τέσσερις μόνο μήνες τόσα λεφτά φορολογουμένων, όσα η Κεντρική Υπηρεσία Εξιχνίασης ναζιστικών εγκλημάτων στο Λούντβιχσμπουργκ μέσα σε 31 χρόνια από το 1958 ως το 1989;

[…]Η εξίσωση των «δύο γερμανικών δικτατοριών» ανήκει στις μονότονα επαναλαμβανόμενες αρχές των δημόσιων παρουσιάσεων της Υπηρεσίας και κορυφώνεται με προσπάθειες να χαρακτηριστεί η ΓΛΔ, που σε αντίθεση με το φασιστικό καθεστώς δεν διέπραξε εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, να εμφανιστεί ακόμα κι ως το χειρότερο τμήμα της γερμανικής ιστορίας. […]

 

Πιστεύετε στ’αλήθεια, πως οι εικόνες βομβαρδισμένων πόλεων, τα βουνά πτωμάτων των κάτισχνων κρατομένων φασιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης κι εξόντωσης, τα εκτελεστικά αποσπάσματα των Ες-Ες, τα εγκλήματα του Λίντιτσε και του Οραντούρ, τα ιατρικά πειράματα με κρεμασμένα παιδιά στο Αμβούργο μπορούν να κρυφτούν επί μακρόν με φωτογραφίες από το γραφείο του Έριχ Μίλκε (σ.τ.Μ, επικεφαλής της Στάζι από το 1957 ως το 1989) ή από κελιά κρατητηρίων στο Χόενσονχάουζεν (σ.τ.Μ το μέρος όπου στεγάζονταν οι φυλακές της Στάζι);

[…]

Ποια και πόσα εγκλήματα (δηλ. εγκλήματα με την ποινική έννοια, όχι ηθικολογικού τύπου κατηγορίες) εξιχνιάστηκαν στη βάση των αρχείων της Στάζι; Μπόρεσε η Υπηρεσίας σας να καταθέσει στοιχεία για τους ισχυρισμούς περί βασανισμών και δολοφονιών από συνεργάτες του Υπουργείου Κρατικής Ασφαλείας;

[…]

Ποιες μέθοδοι του τρόπου δουλειάς των μυστικών υπηρεσιών χρησιμοποίησε το Υπουργείο Κρατικής Ασφαλείας, που δεν χρησιμοποιούνται κι από δυτικές «δημοκρατίες» ως σήμερα; Για παράδειγμα χρησιμοποίησε ποτέ μεθόδους των σημερινών μυστικών υπηρεσιών όπως την προετοιμασία και υποστήριξη επιθετικών πολέμων, την ενορχήστρωση πολιτικών ανατροπών, πολιτικές δολοφονίες, μεθόδους ανάκρισης ενάντια στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως Waterboarding, χρήση ανιχνευτών ψεύδους, ναρκωτικά «αλήθειας», ανακρίσεις υπό ύπνωση, οικονομικό σαμποτάζ, χρήση προβοκατόρων ή προτροπή για διάπραξη ποινικών αδικημάτων;

[…]

Ποιοι είναι για σας τα «θύματα» [εννοεί της Στάζι]; Ακόμα κι εκείνοι που καταδικάστηκαν σε δικαστήρια της ΓΛΔ ως κατάσκοποι, σαμποτέρ, τρομοκράτες, βοηθοί διαφυγής ναζί, ναζί και εγκληματίες πολέμου, σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα της ΓΛΔ (που άντεχε σε κάθε διεθνή σύγκριση, ιδίως με δυτικές χώρες, όπως η Γαλλία πχ);

[…] Ποιος από όσους ναζί κι εγκληματίες πολέμου δήθεν δεν πείραξε το Υπουργείο Κρατικής Ασφαλείας, οδηγήθηκε μετά το 1990 στη δικαιοσύνη;

[…] Πότε θα τελειώσει το κυνήγι μαγισσών και θα αποκατασταθούν συνθήκες κράτους δικαίου;

[…] Πότε θα ανοίξουν τα αρχεία των Ομοσπονδιακών Μυστικών Υπηρεσιών και θα μπορούν οι πολίτες να δουν τα σχετικά αρχεία με τους ίδιους κανόνες όπως και για το Υπουργείο Κρατικής Ασφαλείας;