Μάρκο Ρίτσο – “Είμαστε μοντέρνοι χωρίς να απαρνούμαστε τα συνθήματα και την ανάλυσή μας”

Μια από τις εκπλήξεις των ιταλικών ευρωεκλογών, που γενικά στιγματίστηκαν από τα μεγάλα ποσοστά της ακροδεξιάς Λέγκας, αλλά και τη σημαντική εκλογική επίδοση των νοσταλγών του Μουσολίνι “Αδερφών της Ιταλίας”, ήταν η επίδοση του Κομμουνιστικού Κόμματος, υπό την ηγεσία του Μάρκο Ρίτσο, που, προσεγγίζοντας το 1%, κατόρθωσε να τριπλασιάσει το ποσοστό και να διπλασιάσει τις ψήφους του σε σχέση με την περσινή αναμέτρηση των βουλευτικών εκλογών. Το γεγονός αυτό έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των ΜΜΕ, με αποτέλεσμα την πύκνωση των συνεντεύξεων και εμφανίσεων του γενικού γραμματέα του κόμματος. Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις είναι αυτή που παραχώρησε στην ιστοσελίδα “Termometro politico”, όπου προχώρησε σε αποτίμηση του αποτελέσματος της ευρωκάλπης, μίλησε για τις παθογένειες και τα αίτια απίσχνανσης της αριστεράς στη γειτονική χώρα, απαντώντας παράλληλα και στις γνώριμες και στους Έλληνες κομμουνιστές κατηγορίες για “ταύτιση με την ακροδεξιά” σε θέματα γεωστρατηγικής, “οπισθοδρόμηση” κοκ.

Ποια είναι η πρώτη σας αντίδραση στα αποτελέσματα αυτών των ευρωεκλογών;

Τίποτα ιδιαίτερο, Πρόκειται για αποτελέσματα που ευθυγραμμίζονται με τις προβλέψεις μας, εν πολλοίς αναμενόμενα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Έχουμε συναίσθηση πως εργαζόμαστε σε ένα πλαίσιο μη ευνοϊκό που προέρχεται από την ιστορική ήττα του κομμουνιστικού κινήματος και της εργατικής τάξης, από την ανικανότητα της αριστεράς να αντιδράσει στην κρίση και να γίνει προωθητικός παράγοντας αλλαγής. Σίγουρα προκαλεί εντύπωση να βλέπεις τη Λέγκα πάνω από 30%.

Τι υποδηλώνουν τα αποτελέσματα αυτά από εθνική σκοπιά; Πώς αλλάζει το σενάριο;

Υπήρχει μια αντιστροφή του ειδικού βάρους των κυβερνητικών δυνάμεων που σύντομα θα χαραχθεί στη δυνατότητα διακυβέρνησης της εκτελεστικής εξουσίας. Το πρόβλημα είναι πως τόσο η Λέγκα, όσο και το Κίνημα 5 αστέρων έδωσαν προεκλογικές υποσχέσεις που δεν μπορούν να τηρήσουν στα πλαίσια αυτού του συστήματος και της παραμονής στην ΕΕ. Όλοι ξέρουν πως η επόμενη κρίση θα σημάνει αίμα και δάκρυα, κανείς δεν τη θέλει στο κεφάλι του, αλλά και κανείς δε διατίθεται να θέσει σε αμφισβήτηση αυτό το σύστημα.

Στην εκλογική σας ανάλυση, υποστηρίζετε πως οι Πράσινοι προωθούνται από βιομηχανικούς και τραπεζικούς κολοσσούς σχετιζόμενους με την πράσινη οικονομία. Γιατί εδώ στην Ιταλία είχαν ένα τόσο οριακό αποτέλεσμα;

Οι Πράσινοι εντάσσονται σε μια γενική διαδικασία που οδηγεί την ψήφο διαμαρτυρίας από τα αριστερά κόμματα στα πιο φιλοευρωπαϊκά, όπως οι φιλελεύθεροι. Πίσω από την «πράσινη στροφή» υπάρχουν τα συμφέροντα σημαντικής μερίδας του κεφαλαίου, σε ανταγωνισμό μεταξύ τους: Το ενδιαφέρον τους δεν αφορά το περιβάλλον, αλλά το κέρδος. Στην Ιταλία είμαστε πίσω σε αυτή τη διαδικασία σε σχέση με τη Βόρεια Ευρώπη και οι Ιταλοί Πράσινοι είναι λιγότερο καινοτόμοι.

Ακόμα χειρότερα τα πήγε «Η Αριστερά» (οπορτουνιστικός σχηματισμός που συμμετείχε στις ευρωεκλογές, σ.σ) με την οποία έχετε προσέγγιση σε κάποια ζητήματα. Τι έλειψε: Ένα σχέδιο, ένα αφήγημα; Υπάρχει ακόμα αριστερό εκλογικό ακροατήριο στην Ιταλία;

Από την αριστερά λείπει η ιδέα μιας πραγματικά εναλλακτικής κοινωνίας και η πολιτική συνοχή. Το ψηφοδέλτιο αυτό ήταν η νιοστή εκλογική επιχείρηση που χρησίμευε στο να μας προσμετρήσει στη συμμαχία με τον Τζινγκαρέτι. Τέλος οι εκλογές, ξανά ελεύθεροι όλοι. Μέσα σε δέκα χρόνια σε κάθε εκλογική αναμέτρηση η αριστερά άλλαζε όνομα, σύμβολο και ηγέτη, μια αυτοκτονική στρατηγική που δε ριζώνει πουθενά στην κοινωνία, που δε σε κάνει αναγνωρίσιμο ως πολιτικό υποκείμενο.

Ο Τζινγκαρέτι δήλωσε ότι θα αναζητήσει την οδό του συμμαχικού σχήματος από το LeU ως το +Europa (φιλο-ΕΕ σχηματισμοί αριστερής απόχρωσης, σ.σ). Μπορούν να συμφιλιωθούν αυτά; Πόσο μπορούν να επηρεάσουν οι ιδεολογικές και προγραμματικές διαφορές, ειδικά σε οικονομικό επίπεδο;

Τα αποτελέσματα των συσσωρεύσεων της κεντροαριστεράς φάνηκαν μόλις λίγα χρόνια πριν και κατέστρεψαν την αριστερά. Το κομβικό σημείο για μας είναι η κρίση για την ΕΕ, το ευρώ και το ΝΑΤΟ και γι’ αυτό το σύστημα: Σε αυτά τα όρια δε χωράνε φιλολαϊκές κυβερνήσεις. Θα αλλάξουν τα ονόματα και τα πρόσωπα, αλλά θα μείνει η ουσία: Αν κυβερνάς με τις παραμέτρους των Βρυξελλών, κυβερνάς για τις τράπεζες, τις πολυεθνικές, τους βιομηχάνους κι όχι για τους εργαζόμενους.

Το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει συζητηθεί πολλές φορές τώρα τελευταία, για κάποιες αναλογίες στο πρόγραμμά του με εκείνο του CasaPound σε ό,τι αφορά τη γεωπολιτική προοπτική (έξω από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ). Δεδομένου ότι αποτελεί βασικό κομμάτι του προγράμματός σας, έχετε προβλέψει ένα πραγματικό πλάνο εξόδου και τις συνέπειές του;

Πρώτα απ’ όλα η θέση κατά της ΕΕ και του ΝΑΤΟ ήταν πάντα θέση των κομμουνιστών, άρα δεν σκοπεύουμε να την αφήσουμε στη δεξιά, όπως έχει κάνει η αριστερά αυτά τα χρόνια. Η βάση της επιχειρηματολογίας μας είναι προφανώς αντίθετη και καθόλου εναλλάξιμη με εκείνη της ακροδεξιάς. Εμείς οραματιζόμαστε τη ρήξη με ΕΕ και ΝΑΤΟ παράλληλα με ένα πρόγραμμα οικοδόμησης μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας, που είναι ασύμβατη με τη διατήρηση αυτών των διεθνών συμμαχιών.

Η Ιταλία είναι μια πλούσια χώρα που παράγει τα πάντα, αν διοικούνταν από τους εργαζόμενους βάσει των συμφερόντων τους θα υπήρχε μεγαλύτερος πλούτος, δικαιώματα και υπηρεσίες για όλους. Επιπλέον, σε αυτή τη διαδικασία, και τα διεθνή συμφραζόμενα ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν πραγματικά προς όφελος του λαού, για να σπάσει η απομόνωση και να επιτευχθούν επωφελείς συνθήκες.

Πώς έχει εξελιχθεί το Κομμουνιστικό Κόμμα, με όρους ιδεολογικούς, προγραμματικούς και ρεαλιστικούς; Συχνά κατηγορείται το ΚΚΕ για έναν κάποιο αναχρονισμό, για μαρξιστική ορθοδοξία…

H έξωση της μαρξιστικής ανάλυσης στέρησε από την αριστερά και τους εργάτες έννοιες με τις οποίες μπορούν να διαβάσουν τον κόσμο, έννοιες επίκαιρες και οι μοναδικές που μπορούν να εξηγήσουν τα φαινόμενα που συμβαίνουν. Η FCA ενώνεται με τη Ρενώ: Εμείς το λέμε συγκέντρωση κεφαλαίου, και αναμένω απολύσεις και χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας. Οι ΗΠΑ επιβάλλουν κυρώσεις στο Ιράν: το ονομάζω ιμπεριαλισμό. Ο καπιταλισμός είναι το παλιό, ο σοσιαλισμός είναι το νέο.

Το ΚΚ είναι ίσως η πολιτική δύναμη που εκφράζεται με τη μεγαλύτερη περιπλοκότητα. Έχετε σκεφτεί έναν επαναπροσδιορισμό της επικοινωνιακής σας στρατηγικής;

Είμαστε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης σε σελίδες που έχουν πολλούς ακολούθους είτε ως κόμμα είτε ως νεολαία. Η οργάνωση νεολαίας μας είναι πολύ ισχυρή σε σχολεία και στους νέους, φτιάχνει βίντεο και προπαγανδιστικό υλικό πολύ αποτελεσματικά, δείτε το για να το πιστέψετε. Είμαστε μοντέρνοι, χωρίς να απαρνούμαστε τα συνθήματα και την ανάλυσή μας.

Η ίδια κριτική – αν και με άλλους όρους – μπορεί να γίνει και στα κεντροαριστερά κόμματα, που συχνά κατηγορούνται για ελιτισμό. Είναι βάσιμη κατηγορία;

Σε μεγάλο βαθμό ναι, γιατί αυτή η αριστερά σήμερα αντιπροσωπεύει τα συμφέροντα αλληλοσυγκρουόμενων τάξεων και εδράζεται σε τάξεις των ανώτερων στρωμάτων. Απαρνήθηκε τη συζήτηση με τους εργαζόμενος, τη δουλειά στην οποία εξηγεί τις ιδέες της στα λαϊκά στρώματα. Προτιμούν τα σαλόνια από τις συνοικίες.

Ένα άλλο θέμα που διαιρεί την Ιταλία είναι το μεταναστευτικό. Η κυριαρχία της ακροδεξιάς σε αυτό το πεδία προέρχεται από το περιεχόμενο της πολιτικής ή από επικοινωνιακά λάθη;

Περιεχόμενο και αδίστακτη επικοινωνιακή τακτική, μαζί με την υπεράσπιση των συμφερόντων των ισχυρών. Το να πυροβολείς τους μετανάστες, να τσουβαλιάζεις αποσπά εύκολες συναινέσεις προς όφελος των πραγματικών υπεύθυνων της κρίσης, που μπορούν να δρουν ανενόχλητοι. Είναι εύκολο να λες πως ο μετανάστης σου παίρνει τη δουλειά, πιο δύσκολο πως το κάνει μια εταιρεία με έδρα κάποιο φορολογικό παράδεισο. Επιπλέον, και η αριστερά έκανε μεγάλο λάθος στο μεταναστευτικό, κάνοντας το αντίστροφο λάθος και μη δουλεύοντας πραγματικά για την καταπολέμηση των διακρίσεων και της εκμετάλλευσης, που είναι γενεσιουργές αιτίες της μετανάστευσης.

Κλείσατε την εκλογική σας ανάλυση λέγοντας πως «η οικοδόμηση του ΚΚ δεν απαιτεί οπαδούς ή θεατές, αλλά ενεργούς πρωταγωνιστές». Πόσο επηρέασε αυτός ακριβώς ο πράγοντας- η δυνατότητα ενεργής συμμετοχής στην πολιτική και κομματική ζωή τη συμμετοχή στις τελευταίες ευρωεκλογές;

Τα παραδοσιακά κόμματα ελάχιστα. Τώρα πια η πολιτική έχει περιοριστεί σε οπαδισμό, χωρίς δομές, ενδιάμεσα σώματα. Εμείς είμαστε εξαίρεση. Φτιάξαμε μια οργάνωση που εμψυχώνεται από πολλούς νέους που με τη δράση τους τη δημιουργούν σε όλη την Ιταλία. Για τους κομμουνιστές η άμεση συμμετοχή είναι τα πάντα. Για το λόγο αυτό προχωράμε, παρότι λίγοι σε απόλυτους αριθμούς, αλλά διπλασιάζουμε τις ψήφους μας και τριπλασιάζουμε το ποσοστό μας σε σχέση με τις περασμένες βουλευτικές εκλογές.

Πόσο βαρύνει τη σήμερον ημέρα το διεθνές και κυρίως το ευρωπαϊκό πλαίσιο, στην εσωτερική πολιτική δυναμική της χώρας;

Είναι τα πάντα. Ζούμε σε μια αγορά ολοένα και πιο διασυνδεδεμένη διεθνώς, όπου μια πολυεθνική κερδίζει σε ένα χρόνο τόσα, όσο το ΑΕΠ μιας μέσης χώρας. Η ΕΕ είναι υπεύθυνη για αντιλαϊκές πολιτικές και οι περισσότεροι νόμου που εγκρίνει η βουλή απορρέουν από ντιρεκτίβες ή προβλέψεις της ΕΕ. Για να μη μιλήσουμε για το ΝΑΤΟ.

Πώς υπερβαίνουμε τη διαμάχη φασισμού – αντιφασισμού; Είναι μια συζήτηση χρησιμοθηρική με εκλογικούς όρους, ή απαραίτητη στο κοινωνικό και πολιτιστικό πεδίο;

Ο πραγματικός αντιφασισμός μετριέται στα κοινωνικά θέματα και την ικανότητα να κόβεις έδαφος από την ακροδεξιά. Το Δημοκρατικό Κόμμα το μετέτρεψε σε εκλογική καρικατούρα, στα έντυπά της με προπύργιο τη Repubblica. Να φωνασκούν περί φασισμού είναι ο μόνος τρόπος που έχουν να επικαλούνται τη «χρήσιμη ψήφο» και να κρύβουν τις ευθύνες τους. Ένα μεγάλο μέρος της αριστεράς και πάλι θα προστρέξει, θα κάνου μεγάλες συμμαχίες της κεντροαριστεράς στο όνομα του αντιφασισμού. Εμείς δε θα την πατήσουμε.

Ποιος είναι ο ορίζοντας απ’ όπου πρέπει να ξαναρχίσει η αριστερά για να αμφισβητήσει την ηγεμονίας της Λέγκας;

Να ξαναβρεί το νήμα μιας ταξικής συνείδησης που ελλείπει σήμερα. Να ριζώσει κι άλλο στους χώρους δουλειάς, στα σχολεία, τις λαϊκές γειτονιές, γιατί εκεί μπορεί και πρέπει να καταπολεμηθεί η μιντιακή ηγεμονία της Λέγκας σήμερα και κάθε άλλου κόμματος των αφεντικών αύριο. Να οργανωθεί η πάλη. Αλλά δεν μπορεί να το κάνει αυτό μια αριστερά γενικά κι αόριστα: Θα το κάνουμε εμείς οι κομμουνιστές.