«Μην ξεχνάτε τα κορίτσια και τις γυναίκες του τόπου μας. Μη μας ξεχνάτε ποτέ!» – 25 επικηρυγμένες γυναίκες του Αφγανιστάν

Πίσω τους, η γη τους «ένα τριαντάφυλλο που αιμορραγεί συνεχώς». Η χώρα τους που επέστρεφε στο πιο βαθύ σκοτάδι. Το Αφγανιστάν παραδινόταν από τους Αμερικανούς στους πιο ανελέητους τρομοκράτες που κατασκεύασαν οι ίδιοι. Ο Ρόμπερτ Φισκ, ανταποκριτής της βρετανικής Independent για τη Μέση Ανατολή, είχε γράψει χαρακτηριστικά για «στρατόπεδα της CIA, στα οποία οι Αμερικανοί εκπαίδευαν τους αντάρτες του Οσάμα μπιν Λάντεν». Τους Ταλιμπάν.

Περνάμε την πόρτα και ανεβαίνουμε τα σκαλιά. Γυναίκες με μαντίλες και έντονα βλέμματα κάθονται στα δεξιά μας. Αγέρωχες. Παίρνουμε το υλικό της συνέντευξης Τύπου. Μαζί, ένα βαζάκι με το πολύτιμο σαφράν τους. Το χρυσό μπαχαρικό που η καλλιέργεια του στο Αφγανιστάν -εκείνο που δεν υπάρχει πια- ήταν μια εναλλακτική καλλιέργεια σ’ αυτήν του όπιου. Από κάτω, αναδύεται η μυρωδιά μιας πίτας που ψήνεται. Ασύνδετα ακόμα όλα στο μυαλό μας. Μέχρι τη στιγμή που μία από τις ομιλήτριες, μέσα σε όλα όσα ακούγονται, λέει: «Έχουν απαγορευτεί οι γιορτές μας». Συνδέω τη μυρωδιά από την κουζίνα και το σαφράν. Η εικόνα μιας χώρας και μιας ζωής που δεν γνωρίζω σχηματίζεται στο μυαλό μου. Βουλιάζω στον ακραίο πόνο της νοσταλγίας τους.

Ένα χρόνο μακριά από την πατρίδα τους

Η πρόσκληση για τη συνέντευξη Τύπου γράφει: «Α year into the Taliban Rυle: Τhe lives of women and girls in Afghanistan behind sealed doors». Τη διοργανώνει το δίκτυο Afghan Women Parliamentarians & Leaders Network.  Οι γυναίκες που εκπροσωπούν τις 160 -που μέσω του ελληνικού δικτύου Μέλισσα, του Human Rights 365 και μιας διεθνούς αλυσίδας αλληλεγγύης, βρίσκονται ασφαλείς στην Ελλάδα, ξεκινούν να αφηγούνται την ιστορία τους. Την ιστορία μιας χώρας που πέρασε σε μία νύχτα -ξανά- στα χέρια των Ταλιμπάν.

Με είκοσι χρόνια διάλειμμα

Το όχι πολύ μακρινό 1996, τα Σοβιετικά στρατεύματα αποχωρούν από τη χώρα. Οι Ισλαμιστές φονταμενταλιστές, Ταλιμπάν, εγκαθιδρύουν το Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν και κυβερνούν μέχρι το 2001. Τότε οι Αμερικανοί, που -τι σύμπτωση(!)- τους είχαν εκπαιδεύσει για να διώξουν τις ρωσικές δυνάμεις, με αφορμή τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, διαλύουν το Ισλαμικό Εμιράτο, και στη θέση του εγκαθιστούν την Ισλαμική Δημοκρατία του Αφγανιστάν. Ακολουθεί εμφύλιος πόλεμος και η πιο μακρά στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ, η οποία ξεκινά ως απάντηση στις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Στις 30 Αυγούστου του 2021, ο τελευταίος Αμερικανός στρατιώτης αναχωρεί από το αεροδρόμιο της Καμπούλ, 24 ώρες πριν τη διορία που είχε θέσει ο νέος Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, για την αποχώρηση του συνόλου των στρατευμάτων των ΗΠΑ. Που -τι σύμπτωση (!)- αυτή τη φορά τους μάχονταν. Οι  Ταλιμπάν αναδημιουργούν το Ισλαμικό Εμιράτο.

Πριν από δύο εβδομάδες εκείνοι γιορτάζουν την πρώτη επέτειο από την απόσυρση του διεθνούς συνασπισμού υπό τις ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, έπειτα από 20 χρόνια πολέμου και την κατάληψη της εξουσίας στη χώρα. Την ίδια στιγμή, οι γυναίκες και τα κορίτσια του Αφγανιστάν αφηγούνται τι συνέβη μετά την κατάληψη της εξουσίας από το ισλαμιστικό κίνημα, με την ανοχή -ή τη συνενοχή;- όλης της διεθνούς κοινότητας.

Τι σημαίνει να είσαι γυναίκα στο Αφγανιστάν

Το νέο καθεστώς επανέφερε την πολύ αυστηρή εκδοχή του Ισλάμ, την ίδια με την πρώτη του περίοδο στην εξουσία (1996-2001). Τα δικαιώματα των γυναικών απλά εξαφανίστηκαν. Τα σχολεία θηλέων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έκλεισαν, οι γυναίκες αποκλείστηκαν από το δημόσιο τομέα και έλαβαν εντολή, όταν βρίσκονταν εκτός των σπιτιών τους, να είναι καλυμμένες ολόκληρες. Στις 13 Σεπτεμβρίου 2022, Αφγανές ακτιβίστριες απηύθυναν έκκληση από τον ΟΗΕ, για διεθνή δράση. Ζητούσαν να τερματιστεί «το απαρτχάιντ των φύλων» που επιβλήθηκε στη χώρα τους. «Οι Αφγανές είναι πλέον στο έλεος μιας ομάδας, η οποία είναι βαθιά κατά των γυναικών και δεν τις αναγνωρίζει ως ανθρώπινα όντα», έλεγε η Ραζία Σαγιάντ, Αφγανή δικηγόρος και πρώην επίτροπος της Ανεξάρτητης Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Αφγανιστάν.

Ακούστε τις φωνές μας

«Στο Αφγανιστάν οι γυναίκες έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν τα τελευταία είκοσι χρόνια, για να φέρουν την ασφάλεια στη χώρα και να φτάσουν σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης. Στο οικονομικό πεδίο, στο πολιτικό πεδίο, στο κοινωνικό πεδίο, δουλεύαμε πάρα πολύ σκληρά, ακριβώς όπως οι άντρες της οικογένειας. Πολλές γυναίκες έχουν χάσει τους συζύγους τους και πλέον οι ίδιες είχαν σημαντικές ευθύνες. Και εγώ ήμουν μία από αυτές, έκανα ό,τι καλύτερο μπορούσα για να υπερασπιστώ τους αδύναμους πολίτες και τη χώρα. Όλα καταστραφήκαν σε ένα βράδυ. Το «άλλο» Αφγανιστάν, που υπήρξε από το 2001, τελείωσε. Ήμουν μάρτυρας στη διάλυσή του. Πήραν οτιδήποτε είχα στη ζωή μου. Οι Ταλιμπάν είναι κατά της δικαιοσύνης, κατά της ελευθερίας, κατά της δημοκρατίας, κατά των δικαιωμάτων των γυναικών. Τώρα η χώρα μου κυβερνάται, όπως πριν εκατοντάδες χρόνια. Με τον πιο σκοτεινό τρόπο. Ο λαός μου φοβάται τη σκιά του».

Η Homa Ahmadi, που παίρνει το λόγο, είναι η αντιπρόεδρος του AWPLN. Ήταν βουλευτής του αφγανικού κοινοβουλίου και δικηγόρος. H Munisa Mubariz, ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, βγαίνει σε μια επικίνδυνη για την ασφάλειά της, όπως μας επισημαίνουν, ζωντανή σύνδεση από το Αφγανιστάν. Συμμετείχε στη διαδήλωση του Αυγούστου και έκτοτε παραμένει κρυμμένη. Η εντολή είναι να τη δολοφονήσουν. Είναι πολύ φορτισμένη. Μιλάει για τα δικαιώματα που δεν υπάρχουν, για τα βασανιστήρια που υποβάλλονται όσοι μιλάνε, για τις γυναίκες που είναι στο στόχαστρο των Ταλιμπάν. Και για τη διεθνή κοινότητα που δεν κάνει τίποτα. Που παρακολουθεί να τις σκοτώνουν. «Δεν είμαι ασφαλής. Απειλούν να με σκοτώσουν, Είμαι, είμαστε σε κίνδυνο. Δε θέλω να φύγω, δεν είναι αυτή η λύση. Θέλω η οικογένειά μου να μην κινδυνεύει και να είμαι στη χώρα μου. Τα κορίτσια δεν πάνε σχολείο, δεν επιτρέπουν, υπάρχουν ομάδες γυναικών που κρύβονται χωρίς καθόλου χρήματα, χωρίς κανένα δίκτυο υποστήριξης. Αν με συλλάβουν πως θα με τιμωρήσουν άραγε;».

Οι αγέρωχες γυναίκες κλαίνε. Η Σοφία προσφέρει ένα μαντίλι στη διπλανή της. Είναι μαζί τους από την αρχή, όταν η ελληνική κυβέρνηση τις παρέλαβε σε βαρύ πένθος, μετά από την προσωπική συστηματική εμπλοκή στη διάσωσή τους, της Μαρία Συρεγγέλα, υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.

Από τον Καναδά συνδέεται η Zohra Nawozi, δημοσιογράφος: «Έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που χαιρέτησα τους δικούς μου γνωρίζοντας ότι δεν θα επιστέψω ποτέ ξανά. Οι Ταλιμπάν επιχειρούν την πολιτική και φυσική εξάλειψη των γυναικών. Οι φόνοι, οι βιασμοί, οι απαγωγές, οι πωλήσεις και οι αυτοκτονίες γυναικών και κοριτσιών στο Αφγανιστάν, είναι καθημερινότητα. Είμαστε ένα τριαντάφυλλο που αιμορραγεί».

Η Friba Quraishi ήταν δικαστής ζει στην Ισπανία. Η διήγησή της καταλήγει σε κραυγή αφωνίας: «Μην ξεχνάτε τα κορίτσια και τις γυναίκες του τόπου μας. Μη μας ξεχνάτε ποτέ!».

«Εάν δεν έχεις συμπόνοια, δεν μπορείς να λες ότι είσαι άνθρωπος. Ο λαός μου πουλάει τα όργανά του για μια φρατζόλα ψωμί. Διαπράττουν εγκλήματα απολέμου, η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία αξία για αυτούς. Έχουν απαγορεύσει τα πάντα, τις γιορτές. Τη ζωή. Γιατί όλες οι κυβερνήσεις σιωπούν, γιατί δεν μας βλέπουν; Γιατί κάθε μέρα τα κορίτσια και οι γυναίκες μας σκοτώνονται; Γιατί δεν μας ακούτε;». Η Halima Askari είναι νομικός. Η συνέντευξη Τύπου τελειώνει με την προβολή ενός βίντεο. Από την οθόνη περνά η παλιά ζωή τους και η άγρια πραγματικότητα. Εκείνη και όλες, κλαίνε με αναφιλητά.

O Αντώνης μου ψιθυρίζει: «Καταλαβαίνεις πώς αισθάνομαι ως άντρας, εδώ»; Η Μαρία κλαίει αγκαλιάζοντας μία από εκείνες. Γυρίζει και μας κοιτάει: «Αυτή είναι η δική μου Παναγιά».

Λίγο πριν, η dr. Khaleda Noorzi μας έχει πει ότι την ημέρα που έπρεπε να εγκαταλείψει τη χώρα, γεννήθηκε το μωρό της. Πρόωρα, με καισαρική τομή. Έζησε 4 ώρες. Το άφησε νεκρό και έφυγε.

Αυλαία.

Όχι τέλος.

Το υποσχεθήκαμε.

Θα γίνουμε η φωνή τους.

Κείμενο: Mαρία Κεφαλά
Φωτογραφίες: Μαρία Γαλάτη
Πηγή: 20/20