“Παρά τις ήττες που υπέστη, η ιστορία των κομμουνιστών υπήρξε μια ιστορία μεγάλων επιτυχιών” – Ο Μάρκο Ρίτσο για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας

Συνέντευξη παραχώρησε ο Μάρκο Ρίτσο, γγ του Κομμουνιστικού Κόμματος στη γειτονική Ιταλία, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση του ιστορικού ΚΚ Ιταλίας. Απάντησε στο αν οι κομμουνιστές είναι απλά “νοσταλγοί εκτός ιστορίας”, απαντά στο αν ο καπιταλισμός απέδειξε την αντοχή του στο χρόνο, μιλά για την των πολιτική κρίση στην Ιταλία αλλά και το ρόλο των κομμουνιστών στο σήμερα.

Αυτή τη βδομάδα γιορτάζονται τα εκατό χρόνια από την ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας. Εσείς πώς βλέπετε αυτή την επέτειο; Ο κόσμος αναρωτιέται μήπως κατά βάθος δεν είστε παρά νοσταλγοί εκτός ιστορίας. 

Οι επέτειοι είναι πάντα μια ευκαιρία να κάνουμε μια στάση για να σκεφτούμε την ιστορία του παρελθόντος και να ρίξουμε ένα βλέμμα στο μέλλον. Παρά τις ήττες που υπέστη, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η ιστορία των κομμουνιστών υπήρξε μια ιστορία μεγάλων επιτυχιών. Επιτρέψτε μου να αναφέρω τον τερματισμό του πολέμου στη Ρωσία το 1918 και τη ριζική μεταμόρφωση αυτής της χώρας από μεσαιωνική σε δεύτερη βιομηχανική δύναμη του κόσμου, τη νίκη επί του ναζισμού στην Ευρώπη με τον Κόκκινο Στρατό και στην Ιταλία με τους κομμουνιστές που ήταν το προεξέχον τμήμα της Αντίστασης, η υπεράσπιση των συνθηκών διαβίωσης και των κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων σε όλο τον κόσμο, τόσο εκεί που κυβερνούσαν οι κομμουνιστές, όσο και, όπως στην Ιταλία, εκεί που ήταν αντιπολίτευση. Είδαμε τι συνέβη μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου και την πτώση του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και τις άλλες χώρες και τη διάλυση του ΚΚΙ, μια παρακμή, μια κατολίσθηση στο βιοτικό επίπεδο αυτών των χωρών, αλλά και της δικής μας και σε όλη την Ευρώπη. Το μεγαλύτερο μέρος των κατακτήσεων που είχαν κερδηθεί, είτε από τους εργαζόμενους, είτε από όλους αυτούς που υφίστανται τις αντιφάσεις του καπιταλισμού, έχουν διαβρωθεί.  Αν από την άλλη δούμε την εξέλιξη του καπιταλισμού, πότε δεν ήταν τόσες όσες σήμερα οι ανισότητες και η δυστυχία επεκτείνεται στις χώρες μας. Η πανδημία δεν κάνει κάτι άλλο από το να οξύνει την κρίση που προϋπήρχε ήδη σε λιγότερο ή περισσότερο οξεία μορφή. Ποτέ οι πλούσιοι δεν ήταν τόσο πλούσιοι και οι ποτέ οι φτωχοί τόσο φτωχοί. Στις καπιταλιστικές χώρες η οικονομία έχει πάρει τόσο πολύ το πάνω χέρι, ώστε διαλύει κάθε μεσολάβηση της πολιτικής και οι επιπτώσεις φαίνονται παντού: από την υγεία, την παιδεία, μέχρι τη δουλειά και τη στέγαση. Πλέον οι ιδιοκτήτες των γιγάντων του διαδικτύου διατάζουν περισσότερο από τους πολιτικούς: το τουίτερ και το facebook μπορούν να αποκρύπτουν το λογαριασμό του προέδρου των ΗΠΑ, μια αδιανόητη πράξη κατά το παρελθόν. Μόνο οι χώρες στις οποίες ακόμα η πολιτική διευθύνει την οικονομία, πρωτίστως οι χώρες που αναφέρονται στη σοσιαλιστική εμπειρία, οι ανισότητες και η δυστυχία δεν είναι τόσο εκρηκτικές. Εμείς θεωρούμε πως είναι απαραίτητη μια ριζική αλλαγή της κοινωνίας, μια επανάσταση, που δεν μπορεί να βασίζεται σε μικρές προσαρμογές, μα σε αντικατάσταση της κυρίαρχης τάξης που πάει τον κόσμο στην καταστροφή και τον πόλεμο, με μια άλλη, αυτή των εργατών, όλων εκείνων που ζουν από τη δουλειά τους, Αν το να τα λέμε αυτά σημαίνει πως είμαστε νοσταλγοί…

Σε κάθε περίπτωση, παρά τις παθογένειές του, ο καπιταλισμός φαίνεται να είναι υγιής και ο τρόπος διακυβέρνησής του, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, μοιάζει το καλύτερο σύστημα που άντεξε τη δοκιμασία της ιστορίας. 

Θα έλεγα πως υγιείς είναι οι δισεκατομμυριούχοι και όχι τα δισεκατομμύρια των εκμεταλλευόμενων που δουλεύουν για εκείνους και υπό τις εντολές εκείνων. Ένα μόνο παράδειγμα. Αν θέλουμε να μετρήσουμε τη συλλογική ευημερία με έναν συνθετικό δείκτη, αυτός θα μπορούσε να είναι ο μέσος όρος ζωής που καταγράφεται κάθε χρόνο στις διάφορες χώρες. Αυτός φυσικά εδώ και δεκαετίες αυξάνεται χάρη στη βελτίωση της τεχνολογίας και της επιστήμης. Κι όμως εδώ και κάποια χρόνια αυτός ο δείκτης έχει σταματήσει και φαίνεται να υποχωρεί στο πιο αντιπροσωπευτικό κάστρο του καπιταλισμού, τις ΗΠΑ. Δεν είναι σοβαρό σύμπτωμα πως ο κόσμος από χρόνο σε χρόνο ζει χειρότερα και λιγότερα χρόνια από ό,τι οι προηγούμενες γενιές; Η πολιτική κρίση που ζήσαμε στην προεδρική διαδοχή των ΗΠΑ, πέρα από τα συμβάντα στο Καπιτώλιο, καταγράφει μια κρίση οικονομική και κοινωνική ιστορικών διαστάσεων, βαθιά και ίσως ανεπανόρθωτη. Η χώρα είναι κομμένη στα δύο, αλλά κυρίως οι κυρίαρχες τάξεις είναι σε οξύτατο ανταγωνισμό μεταξύ τους, από τη μια συγκεντρωμένες γύρω από τα νέα μονοπώλια της πράσινης οικονομίας και της μαζικής επικοινωνίας και από την άλλη γύρω από τα παλιά μονοπώλια των πετρελαίων. Είναι ενωμένες απέναντι στην άνοδο της Κίνας, αλλά μετά πολεμάνε για όλα δίχως να αποκλείουν κανένα χτύπημα. Η απώλεια της ηθικής αυταρέσκειας είναι κάθετη. Πώς μπορούν ακόμα να προβάλλονται ως υπερασπιστές της δημοκρατίας σε όλο τον κόσμο;
Με τρομάζει πως αυτή η κρίση θα καταλήξει σε μια ανοιχτή σύγκρουση, καταστροφική για την ανθρωπότητα. Η ευρωπαϊκή κρίση δεν είναι μικρότερη. Οι βόρειες χώρες μαλώνουν με εκείνες του νότου για το πού θα μετακυλιστεί κυρίως η οικονομική κρίση. Τα μέτρα που ετοιμάζονται να πάρουν θα είναι όπως και να έχει είτε με απευθείας χρέος είτε με επιβάρυνση του κοινοτικού προϋπολογισμού στον οποίο κάθε κράτος συμμετέχει αναλογικά κι έτσι αναπόφευκτα θα επιβαρύνει τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Με προϋποθέσεις ή χωρίς, στο τέλος το λογαριασμό θα τον πληρώσουν οι πολίτες, δηλαδή όπως συνήθως εκείνοι που πληρώνουν τους φόρους, όχι οι πολυεθνικές φυλαγμένες στα προνόμιά τους, όπως η πρώην FIAT, η Google ή η Amazon.

Ας έρθουμε στην Ιταλία. Πώς βλέπετε την κρίση που εξελίσσεται; Πώς κρίνεται τα πεπραγμένα της κυβέρνησης Κόντε; Εμφανίστηκε μια αντιφασιστική έκκληση με πολλές υπογραφές προσώπων και κομμάτων προκειμένου να μην ανοίξει μια κρίση στο άγνωστο. Το κόμμα σας δεν την υπέγραψε. Γιατί; Προτιμάτε την επιστροφή στις κάλπες και την αναπόφευκτη νίκη της δεξιάς;

Αυτή είναι η παγίδα του “μικρότερου κακού” στην οποία η αριστερά βρίσκεται μπλεγμένα εδώ και δεκαετίες, με τα αποτελέσματα που βλέπουμε: οι κομμουνιστές πρώτα συρρικνώθηκαν και μετά εκδιώχθηκαν από το κοινοβούλιο. Αυτή η έκκληση είναι προσβολή στη μνήμη των παρτιζάνων. Μια κυβέρνηση πλήρως υποταγμένη στις αντεργατικές και αντιδημοκρατικές πολιτικές της ΕΕ, ικανή να εξισώνει τον ιστορικό ρόλο του κομμουνισμού με το ναζισμό, που μας ετοιμάζει την πιο μεγάλη κρεμάλα για να κρεμαστούν οι λαοί, που μαζεύει ψήφους ακόμα και από την Πολβερίνι (ποιος ξέρει, ίσως η κυρία Σέγκρε να ντράπηκε να ψηφίσει όπως εκείνη μόλις είδε τις φωτογραφίες που τη δείχνουν με τεντωμένο μπράτσο σε φασιστικό χαιρετισμό), που κατέστρεψε τη δημόσια υγεία, που επιμένει να μην ανοίγει την πιθανότητα απόκτησης εμβολίων από όλο τον κόσμο, παρά τα άσχημα πεπραγμένα των επικεφαλής των μεγάλων πολυεθνικών, που είναι ικανής να μας ρίξει στην πιο οξεία στρατιωτική κρίση που ετοιμάζεται εδώ και χρόνια… ωραίοι αντιαφασίστες! Αλλά οι άλλοι δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν σε ό,τι αφορά τις φιλοευρωπαϊκές, νεοφιλελεύθερες, φιλεργοδοτικές πολιτικές, ας είναι απόλυτα ξεκάθαρο! Σε κάθε περίπτωση, αν πρέπει να κάνω μια πρόβλεψη σχετικά με αυτό το θέατρο, θα έλεγα πως στο τέλος της προεδρικής θητείας θα υπάρξει συμφωνία και αυτή η πλειοψηφία θα εκλέξει το νέο πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Δηλαδή το κομμουνιστικό κόμμα είναι εναντίον όλων;

Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος ύπαρξης των κομμουνιστών. Είναι η μοναδική δύναμη που μπορεί και πρέπει να λέει στον ιταλικό λαό πώς έχουν τα πράγματα, που πρέπει να ξανασηκώσει την κόκκινη σημαία, σύμβολο της εργατιάς και των καταπιεσμένων τάξεων, της ισότητας, της πραγματικής ελευθερίας, που είναι κυρίως η ελευθερία από την ανάγκη. Ποτέ όσο σήμερα, σε αυτά τα 100 χρόνια, δεν ήταν τόσο επείγουσα η ανάγκη να δοθεί πρωταγωνιστικός πολιτικός ρόλος στους εργαζόμενους. Ποτέ όσο σήμερα δεν επιβαλλόταν ως ουσιαστική λύση ο σοσιαλισμός στα ολοένα και πιο βαριά δεινά που επιβάλλει ο καπιταλισμός σε όλη την ανθρωπότητα και στον ίδιο τον πλανήτη. Ποτέ όσο σήμερα δε χρειαζόταν ένα δυνατό κομμουνιστικό κόμμα, συνεκτικό, με καθαρές ιδέες για το δρόμο που πρέπει να βαδίσουμε. Κι αυτός ο δρόμος, εδώ και εκατό χρόνια, κι ακόμα περισσότερο σήμερα, παραμένει ο ίδιος”.