Πεθαίνοντας από το κρύο στη …«μητρόπολη» του καπιταλισμού

Για πολλοστή φορά τα τελευταία χρόνια, ο αμερικανικός λαός θρηνεί δεκάδες νεκρούς από κάθε είδους φυσικές καταστροφές και καιρικά φαινόμενα. Σήμερα θαμμένος και αποκλεισμένος κάτω από τα χιόνια σε τεράστιες περιοχές της χώρας, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, χωρίς πρόσβαση στις υπηρεσίες Υγείας… Μόλις τον περασμένο Αύγουστο πνιγμένος από τις πλημμύρες στο Κεντάκι, καμένος από τις πυρκαγιές στην Καλιφόρνια. Και το έργο επαναλαμβάνεται συνεχώς.

Στην ισχυρότερη οικονομικά και στρατιωτικά χώρα του πλανήτη, με το υψηλότερο επίπεδο ανάπτυξης της επιστήμης και των νέων τεχνολογιών, μπορεί να παρέχονται τρισεκατομμύρια δολάρια κρατικής ενίσχυσης των αμερικανικών μονοπωλίων στον διεθνή ανταγωνισμό με την Κίνα, τη Ρωσία κ.ά., μπορεί να δίνονται δεκάδες δισ. δολάρια για την ιμπεριαλιστική σύγκρουση με τη Ρωσία στην Ουκρανία και την ενίσχυση των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ευρώπη, στον Ινδο-Ειρηνικό και αλλού. Αυτό που «δεν χωράει» πουθενά, όμως, είναι η προστασία της ζωής του λαού, τα αναγκαία έργα υποδομής, η στελέχωση και ο επαρκής εξοπλισμός των κρατικών υπηρεσιών πρόληψης…

* * *

Υπάρχει όμως και στις ΗΠΑ άφθονη… «ατομική ευθύνη», τύπου «112». Το πρωί της περασμένης Παρασκευής, λένε τα επίσημα στοιχεία, σχεδόν 240 εκατομμύρια άνθρωποι ή το 70% του πληθυσμού (!) είχε λάβει προειδοποίηση για επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα. Εκεί όμως αρχίζει και τελειώνει η κρατική ευθύνη για την προστασία του λαού, όπως και σε κάθε άλλο καπιταλιστικό κράτος. Με κρύο και παγετό, με καύσωνα και πλημμύρες ή πυρκαγιές, όλες οι αμερικανικές κυβερνήσεις, Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, επαναλαμβάνουν το γνωστό «μείνετε σπίτι…» ή το εξίσου γνωστό «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», χωρίς κανένα οργανωμένο και ουσιαστικό μέτρο κρατικής φροντίδας για την προστασία του λαού.

Το αποτέλεσμα ήταν τραγικό για μία ακόμα φορά… Τουλάχιστον 1,7 εκατομμύρια νοικοκυριά «έμειναν σπίτι» να παγώνουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα σε συνθήκες μεγάλου ψύχους. Ανθρωποι που χρειάστηκαν ιατρική βοήθεια έχασαν τη ζωή τους «μένοντας σπίτι» αποκλεισμένοι από τα χιόνια, με τις σωστικές υπηρεσίες να αδυνατούν να προσεγγίσουν. Ηλικιωμένοι και άνθρωποι με καρδιακά νοσήματα έχασαν τη ζωή τους από εμφράγματα την ώρα που επιχειρούσαν μόνοι τους να καθαρίσουν το χιόνι και να απεγκλωβιστούν. Ανάμεσα στα θύματα και πολλοί άστεγοι, πεταμένοι στα αζήτητα και «αχαρτογράφητοι» από το αστικό κράτος, που συνθλίβει ακόμα και τις πιο στοιχειώδεις ανάγκες της μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας.

* * *

Αυτό που βλέπουμε αυτές τις μέρες, στις ΗΠΑ, κυρίως στο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης με τους δεκάδες νεκρούς από το πολικό ψύχος και τις χιονοθύελλες, το είχαμε δει πριν και σε άλλες εκφάνσεις ίδιων ή άλλων καιρικών φαινομένων. Μόλις πέρσι, τον Φλεβάρη του 2021, ένα άλλο «ιστορικό» κύμα ψύχους έπληξε τις ΗΠΑ από την ανατολική έως τη δυτική ακτή, με τις πιο δραματικές συνέπειες να καταγράφονται στο Τέξας και τη Λουιζιάνα, όπου πέθαναν από το ψύχος και τα μπλακάουτ στο ηλεκτρικό ρεύμα πάνω από 70 άνθρωποι.

Οσοι επιβίωσαν είχαν στη συνέχεια να αντιμετωπίσουν τεράστιους λογαριασμούς ρεύματος, καθώς τα μονοπώλια Ενέργειας αύξησαν σημαντικά τις τιμές των οικιακών τιμολογίων, από τη μία μέρα στην άλλη, επικαλούμενα τα «πρωτοφανή» καιρικά φαινόμενα! «Πρωτοφανές» ψύχος είχαμε και τον Γενάρη του 2016 στις ΗΠΑ και δη στη Νέα Υόρκη, όπου πέθαναν πάνω από 30 άτομα, ενώ χιλιάδες επιβάτες εγκλωβίστηκαν στα αεροδρόμια από την ακύρωση 11.000 πτήσεων και δεκάδες χιλιάδες άλλοι πάγωσαν από τις πολύωρες διακοπές στην ηλεκτροδότηση και πάλι λόγω… καιρού.

* * *

Τον Γενάρη του 2007 ένα άλλο «πρωτοφανές» κύμα ψύχους στέρησε τη ζωή σε δεκάδες πολίτες σε Οκλαχόμα, Τέξας, Μιζούρι, Αϊόβα, Μίσιγκαν, Ν. Υόρκη και Μέιν από χιόνια, παγωμένη βροχή και ψύχος. Μία δεκαετία νωρίτερα (Γενάρης 1996) άλλο ένα «πρωτοφανές» κύμα ψύχους έπληξε τις ανατολικές ΗΠΑ, προκαλώντας και τότε τον θάνατο πολλών δεκάδων ανθρώπων (πάνω από 150) από χιονοθύελλες και πλημμύρες. Τρία χρόνια πριν (1993) οι ΗΠΑ είχαν και πάλι πληγεί από καταστροφικές θύελλες, με αποτέλεσμα τον θάνατο 270 ανθρώπων σε Ν. Υόρκη, Βόρεια Καρολίνα, Φλόριντα, Πενσιλβάνια.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης το παράδειγμα της Καλιφόρνια, όπου οι πυρκαγιές τείνουν να γίνουν «σταθερή αξία». Δεν προκαλούνται όμως μόνο σε καύσωνες και ξηρασία, ούτε μόνο εξαιτίας της εμπορευματοποίησης της γης και τη δράση μεγάλων εταιρειών εκμετάλλευσης ακινήτων. Το χεράκι τους βάζουν και μεγάλα μονοπώλια της Ενέργειας, όπως η «Pacific Gas and Electric Company», που στην προσπάθειά τους να μειώσουν τα λειτουργικά κόστη, βάζουν σε κίνδυνο το περιβάλλον, ακόμα και τις ανθρώπινες ζωές.

Το 2018, για παράδειγμα, οι πυρκαγιές εκείνης της χρονιάς δεν προκλήθηκαν από καύσωνα, αλλά από τους πυλώνες ρεύματος της συγκεκριμένης εταιρείας στην Καλιφόρνια που περνούσαν από κατάφυτα δάση και λιβάδια. Αυτή η καύσιμη ύλη, σε συνδυασμό με τις γερασμένες και υποσυντήρητες υποδομές, είχαν ως αποτέλεσμα ανεξέλεγκτες πυρκαγιές, στις οποίες κάηκαν ζωντανοί 84 άνθρωποι. Πολλοί από αυτούς στην προσπάθεια να σώσουν τις περιουσίες τους με αυτοσχέδια μέσα, είτε γιατί η Πυροσβεστική δεν είχε άλλες δυνάμεις να διαθέσει, είτε γιατί το έργο της πυρόσβεσης είχε ανατεθεί σε ιδιωτικές εταιρείες, που καθόριζαν τις προτεραιότητες με «άλλα» κριτήρια.

* * *

Όποια πέτρα κι αν σηκώσεις, πίσω από οποιαδήποτε φυσική καταστροφή, αποκαλύπτεται ένα κράτος εχθρικό στις λαϊκές ανάγκες, ακριβώς επειδή είναι φιλικό στα κέρδη του κεφαλαίου. Η υποχρηματοδότηση των αναγκαίων υποδομών για την προστασία του λαού, η υποστελέχωση ή απουσία οργανωμένων κρατικών δομών και υπηρεσιών για τη διαχείριση «έκτακτων» φαινομένων, η απουσία κάθε είδους πρόληψης επειδή κοστίζει, η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου αντιμετώπισης τέτοιων φυσικών φαινομένων που πολλαπλασιάζονται και παράλληλα η αποθέωση της ατομικής ευθύνης, που δεν κοστίζει τίποτα στους καπιταλιστές και στο κράτος τους, είναι οι πραγματικές αιτίες της καταστροφής σε κάθε τέτοιο φαινόμενο.

Στη «μητρόπολη» του καπιταλισμού, εν έτει 2022, μια 22χρονη εργαζόμενη δεν ξανάδε την οικογένειά της επειδή εγκλωβίστηκε στην κακοκαιρία μέσα στο αυτοκίνητό της και πέθανε αβοήθητη από ασφυξία ή υποθερμία. Ακούγεται τραγικό, αλλά δεν απέχει πολύ απ’ όσα ζήσαμε και στην Ελλάδα με τους χιλιάδες εγκλωβισμένους στον ακριβότερο ιδιωτικό δρόμο της χώρας τον Γενάρη που μας πέρασε.

Στο χέρι του λαού είναι να βάλει στο χρονοντούλαπο τέτοιες «ειδήσεις», αναντίστοιχες με την πρόοδο της επιστήμης και της τεχνικής στις μέρες μας, που επιτρέπουν την αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών φαινομένων και καταστροφών, την ελαχιστοποίηση των συνεπειών για τις εργατικές – λαϊκές οικογένειες. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ο λαός να διεκδικήσει ουσιαστικά μέτρα πρόληψης και προστασίας, βάζοντας στο στόχαστρο το κράτος που συνθλίβει τις ανάγκες του στην πολιτική του «κόστους – οφέλους» για τα κέρδη του κεφαλαίου.

• Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τη στήλη «Αποκαλυπτικά» του «Ριζοσπάστη», Τετάρτη 28 Δεκέμβρη 2022.