Έρη Ρίτσου: Ο πατέρας μου θα διαφωνούσε με τον Μίκη

«Όσες απειλές και αν δεχτώ, δεν φοβάμαι!», διαμηνύει από το ΕΘΝΟΣ η μοναχοκόρη του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου, συγγραφέας και υποψήφια Ευρωβουλευτής του ΚΚΕ το 2014 ‘Ερη, η οποία, μετά από τις αντιδράσεις της για την εκμετάλλευση της Ρωμιοσύνης, του έργου- παρακαταθήκη του πατέρα της, στο πρόσφατο συλλαλητήριο του Συντάγματος, βρέθηκε ξανά στο στόχαστρο Χρυσαυγιτών.

«Είτε φασίστες την τραγουδήσουν, είτε πατριδολάγνοι, είτε πατριδοκάπηλοι, είτε δωσίλογοι, είτε άσχετοι, είτε ανύποπτοι, η Ρωμιοσύνη είναι το ποίημα που είναι, γράφτηκε για το λόγο που γράφτηκε και αυτό ΔΕΝ ΑΛΛΑΖΕΙ», είχε σημειώσει δηκτικά στον προσωπικό της ιστολόγιο, ανοίγοντας τις θύρες σε έναν άνευ προηγουμένου οχετό μίσους.

«Κάπου μπλέξαμε φασίστες κι εθνικιστές, με τον όρο πατριώτες. Δεν προοιωνίζεται ωραίες καταστάσεις», σχολιάζει στην αποκλειστική συνέντευξη που μας παραχώρησε, μια από τις κληρονόμους που ποτέ δεν ενεπλάκη σε δικαστική διένεξη για το έργο που διαχειρίζεται.

–Είχατε ενημερωθεί, κυρία Ρίτσου, για τη χρήση της Ρωμιοσύνης στο συλλαλητήριο;
Δεν είχα ιδέα.

–Θα έπρεπε να είχε δοθεί προηγουμένως η άδειά σας;
Στις συναυλίες δεν με ρωτάνε. Αλλά εδώ, θεωρητικά, θα έπρεπε. Ήτανε μια εκδήλωση, στην οποία είχαν καλέσει, μεταξύ άλλων, οργανώσεις με καθαρά εθνικιστικό πρόσημο. Πράγμα εντελώς μακριά από τον Ρίτσο. Ο Ρίτσος υπήρξε κομμουνιστής μέχρι την τελευταία του πνοή. Και διώχθηκε γι ‘αυτό από τους Φασίστες. Οπότε, ξέροντας τη στάση της ζωής του και τις απόψεις του, γνωρίζω με βεβαιότητα πως δεν θα συναινούσε στην χρήση του έργου του σε μια εκδήλωση την οποία οργάνωσαν ενώσεις με εθνικιστικό πρόσημο, όπου ανάμεσα στο ακροατήριο βρίσκονταν και φασίστες.

–Θα είχε, πιστεύετε, θυμώσει ο Γιάννης Ρίτσος με τη χρήση της Ρωμιοσύνης;Θα είχε θυμώσει με τον Μίκη Θεοδωράκη;
Ο πατέρας μου δεν θύμωνε εύκολα. Σίγουρα όμως δεν θα συμφωνούσε με αυτό που συνέβη. Γι΄αυτό είμαι 1000% σίγουρη.

–Σκοπεύετε να ασκήσετε τα νόμιμα δικαιώματά σας; Θα κάνετε μηνύσεις;
Όχι, δεν σκοπεύω να ασκήσω τίποτα.

–Θα λάβετε παρόλα αυτά τα μέτρα σας, αν επαναληφθεί ανάλογη χρήση του έργου του πατέρα σας;
Λέτε να αγαπήσουν τόσο πολύ οι φασίστες το Ρίτσο που να τραγουδάνε Ρίτσο στο εξής; Δεν έχω απαγορεύσει σε κανέναν ποτέ την χρήση του έργου του. Επίσης δεν ζητάω χρήματα για τα δικαιώματα. Έρχονται άνθρωποι με σενάρια που τα διαβάζω και τραβάω τα μαλλιά μου, και πάλι δεν λέω όχι. Ποτέ δεν έχω πει σε κάποιον « στο απαγορεύω». Αλλά εδώ μιλάμε για φασίστες!

–Επομένως, θα λάβετε τα μέτρα σας την επόμενη φορά.
Δεν θα μπορώ να κάνω διαφορετικά. Αλλά ελπίζω να μην ξανασυμβεί! Ποτέ μου δεν υπήρξα δικομανής. Βεβαίως, θα μου πείτε «και πώς θα προασπίσεις το έργο του Ρίτσου»; Είναι όντως ένα πρόβλημα.

–Αναζητήσατε τον Μίκη Θεοδωράκη μετά το συλλαλητήριο; Τον ρωτήσατε «γιατί»;
Όχι, δεν τον αναζήτησα, νομίζω ότι δεν έχει νόημα πια. Περίμενα ότι θα με αναζητούσε εκείνος προηγουμένως. Να τον αναζητήσω και να πω τώρα εγώ τι ; Ότι στενοχωρέθηκα πολύ;

–Στενοχωρηθήκατε;
Στενοχωρέθηκα! Αυτό που συνέβη ήταν κάτι που με στενοχώρησε πολύ, γιατί, συν τοις άλλοις, ο Μίκης έχει γράψει χιλιάδες στίχους που τους έχει μελοποιήσει κι έχει κάνει εξαιρετικά τραγούδια. Θα μπορούσε να το ντύσει το συλλαλητήριο μ’ αυτά. Με θυμώνει το ότι δεν αντιλαμβάνονται τι σημαίνει να ξεπλένεις το φασίστα. Είδαμε τι συνέβη αμέσως μετά. Είδαμε πώς σηκώσανε κεφάλι. Είδαμε με τι θράσσος μιλάνε.

–Αν ωστόσο συναπτόσασταν με το Μίκη Θεοδωράκη, τι ακριβώς θα του λέγατε;
Καθένας έχει κάνει τις επιλογές του. Όταν ο άλλος έχει επιλέξει κάτι, και δεν είναι ανήλικος, τι μπορείς να του πεις; Θα έδειχνα ότι με έχει προβληματίσει και φοβίσει πάρα πολύ αυτή η κατάσταση. Το να αποκαλείς τους φασίστες πατριώτες είναι πρόβλημα που θα το βρούμε μπροστά μας. Το ξέπλυμα των Φασιστών ,που άρχισε από το Καστελόριζο ήδη, και η αναγόρευσή τους σε πατριώτες, όπως κατέληξε στο Σύνταγμα και συνεχίζεται να γίνεται, οδηγεί σε πάρα πολύ επικίνδυνους δρόμους. Υπάρχει μια θολούρα στη όλη ιστορία. Κάπου μπλέξαμε φασίστες κι εθνικιστές, με τον όρο πατριώτες. Δεν προιωνίζεται ωραίες καταστάσεις.

–Μετά τις αντιρρήσεις που εκφράσατε στο facebook για τη χρήση της Ρωμιοσύνης, δέχεστε επιθέσεις από Χρυσαυγίτες. Φοβάστε;
Όχι, γιατί να φοβηθώ; Οι εμετικές και χυδαίες επιθέσεις επιβεβαιώνουν σε ό,τι με αφορά την ορθότητα της αντίδρασης και της άποψής μου.

–Δεν φοβάστε επειδή ζείτε μόνιμα στη Σάμο;
‘Οχι. Και στη Αθήνα είχα δεχτεί παλαιότερα απειλές. Όταν χαρακτήρισα το χαστούκι του Κασιδιάρη στην Κανέλλη «αναμενόμενο από ένα κάθαρμα» είχε γίνει χαμός.

–Τι απειλές είχατε δεχτεί τότε;
«Θα σε γδάρουμε»,« «οι γροθιές στην Κανέλλη δεν είναι τίποτα μπροστά σε όσα θα πάθεις εσύ». Όπως δεν φοβήθηκα τότε, έτσι δεν φοβάμαι τώρα.

–Πώς είναι να είσαι κόρη του Γιάννη Ρίτσου; Είναι βαρύ το φορτίο;
Τι να σας πω! Δεν έχω αισθανθεί καμία δυσκολία μέχρι στιγμής. Ο Ρίτσος ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος, πολύ γαλήνιος, μειλίχιος, πολύ καλός πατέρας , να σου σταθεί, να κουβεντιάσει μαζί σου, να σου εξηγήσει, να σου λύσει απορίες. Μόνο χαρά αισθάνθηκα κοντά του και κοντά στη μητερα μου, η οποία υπήρξε επίσης εξαιρετικός άνθρωπος. Μεγαλώνοντας, στα μικρά μου χρόνια στο Καλόβασι της Σάμου, δεν είχα ιδέα τι είναι η δουλειά του πατέρα μου. Ουσιαστικά ήμουν η κόρη της μάνας μου, που ήταν γιατρός. Πολύ αργά , όταν έφυγα για σπουδές στη Γαλλία, συνειδητοποίησα τι εστί Ρίτσος. Τότε πια είχα διαμορφώσει εγώ την προσωπικότητά μου και δεν αποτέλεσε ποτέ βάρος το όνομα.

–Σας αφηγούνταν ο πατέρας σας ιστορίες από την εξορία;
Ποτέ! Όποτε τον ρωτούσα μου έλεγε «ό,τι έχω ζήσει είναι στην ποίησή μου». Ό,τι ξέρω για την εξορία το ξέρω από φίλους του, όχι από τον ίδιο.

–Δεν μιλούσε για πολιτική στο σπίτι;
Όταν ήμουν μικρή δεν μιλούσαν ποτέ μπροστά μου για πολιτική. Δεν ήξερα τι σημαίνει ΚΚΕ. Όταν άκουγα το όνομα νόμιζα πώς ήτανε πουλί,όπως λέμε κουκουβάγια, καρακάξα. ‘Οταν τον είχα ρωτήσει πολύ αργότερα «γιατί; »,μου είχε απαντήσει: «κάποια θέματα βασικά πρέπει καθένας να τα αποφασίζει όταν είναι σε θέση να τα κατανοήσει».

–Όταν άρχισε να μιλά πια ανοικτά μπροστά σας για την πολιτική ,τι τον απασχολούσε;
Ήταν όταν γύρισα από τις σπουδές στο εξωτερικό. Τότε, χρονιές ανόδου του ΠΑΣΟΚ, μιλούσε για τους κινδύνους που κρύβει η Σοσιαλδημοκρατία.

–Αν ζούσε σήμερα ποιο θα ήταν το πολιτικό σχόλιό του;
Πιθανώς ό,τι ήταν να πει θα το έλεγε πάλι μέσα από τα ποιήματά του .Αλλά, να σας πω την αλήθεια; Εγώ είμαι ευτυχής που δεν τα είδε όλα αυτά!

–Ποια θέση θα είχε πάρει για το όνομα των Σκοπίων;
Ο πατέρας μου ήτανε άνθρωπος λογικός και ρεαλιστής. Δεν θα έκανε αναγωγή στους χρόνους του Αλεξάνδρου του Α’, του Φιλίππου της Μακεδονίας και του Αλεξάνδρου του Μεγάλου. Θα έβλεπε με νηφαλιότητα την κατάσταση όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα.

–Σε τι ελπίζετε, κυρία Ρίτσου;
Στο να συνειδητοποιήσει ο κόσμος τις πραγματικές διαστάσεις των καταστάσεων που ζει και να μην πέφτει θύμα των δημαγωγών. Αλλά θα μας πάρει χρόνο αυτή η ιστορία. Δεν βλέπω να ξημερώνει αύριο νέα μέρα!

*Το τελευταίο αστυνομικό μυθιστόρημα της Ερης Ρίτσου «Κάτι κρέμεται εκεί ψηλά», κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος.

Συνέντευξη: Ιωάννα Κλεφτόγιαννη
Πηγή: «Έθνος της Κυριακής» / news247.gr