Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας μέσα από το πρίσμα τεσσάρων γυναικών
Η ηθοποιός Ελένη Γερασιμίδου, η δημοσιογράφος και συγγραφέας Σεμίνα Διγενή, η βουλευτής του ΚΚΕ Λιάνα Κανέλλη και η συγγραφέας Έρη Ρίτσου μιλούν για την ημέρα της Γυναίκας και τους συμβολισμούς της στη σύγχρονη δυτική κοινωνία.
«Όποιος σκαμπάζει λίγο από ιστορία, ξέρει καλά πως οι μεγάλες κοινωνικές μεταβολές είναι αδύνατες χωρίς το γυναικείο προζύμι», είχε γράψει ο Καρλ Μαρξ και με αυτή τη φράση θα ξεκινήσουμε το αφιέρωμα στην Ημέρα της Γυναίκας, μια μέρα ορόσημο στην ιστορία του παγκόσμιου εργατικού κινήματος.
Η Ημέρα της Γυναίκας γιορτάστηκε για πρώτη φορά από το Σοσιαλιστικό Κόμμα των ΗΠΑ στις 28 Φεβρουαρίου του 1909, ενώ την επόμενη χρονιά η Κλάρα Τσέτκιν, ένα σύμβολο της γυναικείας χειραφέτησης, πρότεινε στη Β΄ Διεθνή Συνδιάσκεψη των σοσιαλιστριών γυναικών στην Κοπεγχάγη να γιορτάζεται κάθε χρόνο αυτή η μέρα στη μνήμη των απεργών κλωστοϋφαντουργών εργατριών που δολοφονήθηκαν από την αστυνομία στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη.
Με αφορμή αυτή τη μέρα, ρωτήσαμε τέσσερις γυναίκες να μας πουν λίγα λόγια για τους συμβολισμούς που έχει η 8η Μάρτη στη σύγχρονη δυτική κοινωνία. Πρόκειται για γυναίκες που έχουν αναπτύξει πρωτοπόρα δράση στον χώρο που δραστηριοποιούνται, παλεύοντας η καθεμία από το δικό της μετερίζι κατά των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών, για μια δικαιότερη κοινωνία για όλους, μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Η ηθοποιός Ελένη Γερασιμίδου, η δημοσιογράφος και συγγραφέας Σεμίνα Διγενή, η βουλευτής του ΚΚΕ Λιάνα Κανέλλη και η συγγραφέας Έρη Ρίτσου δέχτηκαν με χαρά να απαντήσουν στις ερωτήσεις μου και τις ευχαριστώ θερμά γι’ αυτό.
Τα αιτήματα των κλωστοϋφαντουργών εργατριών που απήργησαν στις 8 Μαρτίου του 1857 στη Νέα Υόρκη ήταν «δεκάωρη δουλειά, φωτεινές αίθουσες και υγιεινές συνθήκες εργασίας και ίσα μεροκάματα με αυτά των ανδρών». Τι σημαίνει σήμερα αυτή η μέρα για εσάς; Πώς τη μεταφράζετε στον σύγχρονο κόσμο;
Ελένη Γερασιμίδου: Ο σύγχρονος κόσμος βρίσκεται σε οπισθοδρομική πορεία. Ας είναι καλά ο καπιταλισμός που εκμαυλίζει καθημερινά τις μάζες με τα μέσα που διαθέτει, που αποδυναμώνει με την απογοήτευση που δημιουργεί μεγάλη μερίδα του λαού, που υιοθετεί ακίνδυνες και ξεστρατισμένες μορφές «αγώνα» και δίνει στις ιστορικές ημερομηνίες του εργατικού κινήματος επετειακή, άνευ νοήματος και πραγματικής ουσίας σημασία. Πάντοτε, όμως, θα υπάρχουν οι άνθρωποι που αντιστέκονται και θα τιμούν τους αγώνες του λαού με υπευθυνότητα και δύναμη, μέχρι την τελική νίκη.
Σεμίνα Διγενή: Παρότι έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε, βλέπουμε πως τα αιτήματα αυτά επανέρχονται στο προσκήνιο, αφού οι συνθήκες εργασίας διαρκώς χειροτερεύουν. Ποιος δεν έχει ακούσει το γνωστό επιχείρημα πως «η γυναίκα κοστίζει ακριβά» στον εργοδότη, επειδή μένει έγκυος; Συνεπώς, αυτή η μέρα διατηρεί στο ακέραιο τα μηνύματά της, γι’ αυτό και αποτελεί μια καλή αφορμή για ενδοσκόπηση και αφύπνιση γύρω από την έννοια του συλλογικού αγώνα. Χρειάζεται να υπενθυμίσουμε για άλλη μια φορά ότι δε συμφιλιωνόμαστε:
- • Με την ανακύκλωση της ανεργίας, με τις ελαστικές σχέσεις εργασίας, με τις πετσοκομμένες δαπάνες για κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές για την Υγεία και την Πρόνοια, με πρώτο θύμα την πρόληψη. Η ενίσχυση της επιχειρηματικής λειτουργίας στο χώρο της Υγείας μετατρέπει σε πανάκριβο εμπόρευμα τις αναγκαίες ιατρικές, διαγνωστικές προληπτικές εξετάσεις, τον προγεννητικό έλεγχο κ.α.
- • Με την έλλειψη κρατικών μέτρων πρόληψης και προστασίας των γυναικών από την πολύμορφη βία. Με μετατροπή της Ελλάδας σε απέραντο ΝΑΤΟϊκό στρατόπεδο, σε μαγνήτη επιθέσεων και σε ορμητήριο ιμπεριαλιστικών επιθέσεων σε βάρος άλλων λαών, σε μια απέραντη «φυλακή» για χιλιάδες πρόσφυγες, γυναίκες με τα παιδιά στην αγκαλιά.
- • Με συντηρητικές, αντιδραστικές απόψεις, με το σκοταδισμό που φτάνει να στοχοποιεί το δικαίωμα των γυναικών στην ασφαλή, δωρεάν άμβλωση.
Οι αγώνες των εργατριών του περασμένου αιώνα, που σήκωσαν το ανάστημά τους απέναντι στην εργοδοσία και το κράτος της, φωτίζουν και σήμερα τους αγώνες των εργαζομένων και άνεργων γυναικών για μια ζωή με σύγχρονα δικαιώματα.
Λιάνα Κανέλλη: Αυτή η μέρα έβγαλε κατ’ εμέ στον ανδροκρατούμενο βάρβαρο δυτικό, κατ’ επίφαση πολιτισμένο κόσμο, τη γυναίκα με αξιώσεις και γενναιότητα, όχι απλώς στο προσκήνιο αλλά στη θέση – αν όχι και στο βάθρο των αγωνιστών – για έναν καλύτερο κόσμο. Δεν ήταν απλώς απεργία, αλλά και ασπίδα που υψώθηκε απέναντι σε πάνοπλους αστυνομικούς, όργανα της εργοδοσίας που τράβηξε σκανδάλη.
Αρνούμαι να μεταφράσω αυτόν τον αγώνα στο σύγχρονο κόσμο, που έτσι κι αλλιώς ντύνεται, στολίζεται και νοικοκυρεύεται, ξεχνώντας ότι από το μαντήλι ως το σεντόνι κι από το βρακί ως το παλτό, μια κακοπληρωμένη βασανισμένη εργάτρια έχει δουλέψει για την όψη του, και είναι πάντα έτοιμη να γίνει και κόψη. Αγωνιστικού σπαθιού κι ενδεχομένως τρομερή για τη δουλεία, που δυστυχώς ακόμα καλά κρατεί, κι όχι τη δουλειά. Την ώρα που γεννιόταν το γυναικείο κίνημα, οι κλωστοϋφαντουργίνες είναι οι μοίρες που σφράγισαν τη μοίρα του. Και η ιστορία δεν ξαναγράφεται, ούτε παραχαράσσεται, παρά τη συστηματική προσπάθεια μετατροπής της 8ης Μάρτη σε «θηλυκή» και καθόλου εργατική γιορτή.
Έρη Ρίτσου: Νομίζω πως είναι από τις σημαντικότερες αν όχι η σημαντικότερη στιγμή του εργατικού κινήματος διεθνώς, όχι μόνο γιατί έθεσε ζητήματα κατά της εκμετάλλευσης του εργατικού κόσμου και της ανισοτιμίας μεταξύ ανδρών και γυναικών αλλά γιατί ουσιαστικά υπήρξε ο προπομπός των αιτημάτων και των αλλαγών που ακολούθησαν στη συνέχεια. Το αίτημα της 10ωρης εργασίας που μπήκε το 1857 από τις εργάτριες στα κλωστοϋφαντουργεία της Νέας Υόρκης, όταν οι γυναίκες δούλευαν 16 ώρες, έγινε στη συνέχεια αίτημα για 8ωρη εργασία όλων των εργατών, από τους εργάτες του Σικάγο το 1886 με το γνωστό σύνθημα «8 ώρες δουλειά, 8 ώρες ύπνο, 8 ώρες ψυχαγωγία».
Το αίτημα των γυναικών αυτών για ίση μεταχείριση στον χώρο δουλείας ήταν το κίνητρο για να εισηγηθεί στο Βρετανικό Κοινοβούλιο ο Τζων Στιούαρτ Μιλ την ψήφο των γυναικών το 1865, αφού πλέον και γυναίκες από μεσαία στρώματα άρχισαν να στοχεύουν σε καλύτερες συνθήκες ζωής για τις ίδιες, θέτοντας σαν προϋπόθεση την εξασφάλιση ίσων με τους άνδρες δικαιωμάτων, ένα από τα οποία ήταν και η ψήφος. Η πρωτοπόρα δράση των εργατριών υφαντουργίας, που την πλήρωσαν πολύ ακριβά, άνοιξε τον δρόμο σε ολόκληρο το γυναικείο κίνημα και αυτό θεωρώ πως οφείλουμε να κρατήσουμε ως «μετάφραση» σήμερα. Τίποτα δεν χαρίζεται και ό,τι καταχτιέται, καταχτιέται με αγώνα και θυσίες.
Η Αλεξάνδρα Κολλοντάι
Η Σοβιετική Ένωση υιοθέτησε τον εορτασμό το 1917, μετά από παρότρυνση της Αλεξάνδρας Κολλοντάι που είχε διοριστεί από τον Λένιν Λαϊκή Επίτροπος Κοινωνικής Πρόνοιας, ενώ ο ΟΗΕ το έκανε αρκετά χρόνια αργότερα, το 1977. Για το γυναικείο ζήτημα, η Αλεξάνδρα Κολλοντάι έγραφε: «για να εκλείψει το γυναικείο ζήτημα είναι προϋπόθεση να ανατραπούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, να καταργηθεί το καπιταλιστικό κίνητρο του κέρδους».
Κάποιοι θα ισχυριστούν πως στην πάροδο του χρόνου έχουν γίνει αρκετά βήματα για να μειωθεί το χάσμα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, προσθέτοντας πως σε όλο αυτό συνεισέφερε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πώς συμπεριφέρεται, κατά τη γνώμη σας, η Ευρωπαϊκή Ένωση απέναντι στις γυναίκες και τι πρέπει να συμβεί για να επέλθει πλήρης ισοτιμία ανάμεσα σε αυτές και τους άνδρες;
Ελένη Γερασιμίδου: Η κυρίαρχη τάξη προωθεί το μοντέλο της γυναίκας που πολιτεύεται μόνο με τη θηλυκή της ιδιότητα – μια ιδιότητα που ορισμένοι θεωρούν πως προσδίδει a priori ευαισθησία στη γυναίκα απέναντι στα κοινωνικά προβλήματα. Με αυτόν τον τρόπο, η εξουσία παρουσιάζεται αποκλειστικά ως ανδρικού γένους, χωρίζοντας τους άντρες και τις γυναίκες σε αντίπαλα στρατόπεδα και εξαντλώντας την αντιπαράθεση σε αυτόν τον προσδιορισμό. Για παράδειγμα, στην κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, η εντεταλμένη για τη γυναικεία ισότητα «αγωνιζόταν» για να αποκαλούνται οι γυναίκες βουλευτές… βουλεύτριες! Αυτό, όμως, για το οποίο οφείλουμε να αγωνιστούμε μαζί άντρες και γυναίκες είναι για μια καλύτερη ζωή.
Σεμίνα Διγενή: Η ΕΔΑ αποκαλούσε την Ευρωπαϊκή Ένωση ως «λάκκο των λεόντων» από τη δεκαετία του ’60 ακόμα. Από αυτό τον «λάκκο» δεν εξαιρούσε τις γυναίκες, απέναντι στις οποίες η αντιμετώπιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπήρξε και συνεχίζει να είναι εργαλειακή, προτάσσοντας μια ψευδεπίγραφη προοδευτικότητα για να τις αποπροσανατολίζει από τον βάρβαρο χαρακτήρα προτάσεων και νομοσχεδίων που γκρεμίζουν τα δικαιώματά τους και δυσχεραίνουν την ισορροπία ανάμεσα στην επαγγελματική και την προσωπική τους ζωή. Πλήρης ισοτιμία θα επέλθει μόνο όταν όλοι μαζί, οι γυναίκες μαζί με τους άνδρες, συγκρουστούν ριζικά με το καπιταλιστικό σύστημα που επωάζει και αναπτύσσει την ανισότητα μεταξύ τους.
Σήμερα, την εποχή της ψηφιοποίησης και της αυτοματοποίησης, την εποχή της ραγδαίας ανάπτυξης της επιστήμης και της τεχνολογίας, υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για να έχουν όλες οι γυναίκες ισότιμα δικαιώματα όχι μόνο στην εργασία, αλλά σε κάθε πλευρά της ζωής τους. Δεν είναι μονόδρομος η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κυβερνήσεων των κρατών – μελών, που για να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων, ξεζουμίζουν όλους τους εργαζόμενους και ακόμα περισσότερο τις γυναίκες εργαζόμενες και καθιστούν τη μητρότητα πεδίο κερδοφορίας και πανάκριβο εμπόρευμα, όπως και τον ελεύθερο χρόνο.
Ανάμεσα στα πολλά που διεκδικούμε οι γυναίκες, εξακολουθούν να είναι:
- • Μόνιμη και σταθερή εργασία για όλες και όλους με όλα τα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα, με σταθερό ωράριο εργασίας.
- • Προστασία της μητρότητας, άδειες κύησης, τοκετού, λοχείας με πλήρεις αποδοχές και ασφαλιστικά δικαιώματα, ανεξάρτητα εργασιακών σχέσεων.
- • Εφαρμογή του νόμου για την προστασία της εργαζόμενης μητέρας, την απαγόρευση της απόλυσης.
- • Μέτρα υγείας και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς.
- • Επίδομα τοκετού για κάθε γέννα. Ενιαίο, καθολικό αποκλειστικά δημόσιο και δωρεάν σύγχρονο σύστημα Υγείας – Πρόνοιας, Προληπτικής και Επείγουσας Ιατρικής για όλες και όλους, χωρίς καμιά άλλη προϋπόθεση. Δωρεάν χορήγηση φαρμάκων. Κάλυψη όλων των εξόδων προγεννητικού ελέγχου, ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και τοκετού από το κράτος.
Λιάνα Κανέλλη: Όποια βήματα έγιναν προς τη σωστή κατεύθυνση είναι πολιτικά και οφείλονται και σε γυναίκες και σε άνδρες που πίστεψαν ότι είναι υπόθεση της εργατικής τάξης η κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Η καπιταλιστική Ευρωπαϊκή Ένωση στημένη πάνω στην αποικιοκρατία, τις ιμπεριαλιστικές επιδρομές, τη συσσώρευση πλούτου από μονοπώλια, κυβερνήσεις και στρατούς που εξολόθρευσαν λαούς ολόκληρους, καλλιέργησε την αντίληψη ότι οι γυναίκες μπορεί να είναι ίσες με τους άνδρες μόνον όταν συναποφασίζουν και συνεκτελούν την πολιτική της. Η σιδηρά κύρια Θάτσερ έκλαψε με μαύρο δάκρυ όταν πέθανε ο Πινοσέτ. Και δεν έκλαψε επειδή ήταν γυναίκα. Αν μια γυναίκα γίνει στρατηγός δε θ’ αλλάξει η φύση του πολέμου, ούτε η πολιτική αντίληψη για το ποιος είναι ο δίκαιος και ποιος ο άδικος πόλεμος.
Στην Ευρώπη σήμερα οι γυναίκες δεν έχουν κατακτήσει τη μισθολογική ισοτιμία και οι εργαζόμενες γυναίκες – μανάδες δεν έχουν εξασφαλίσει τις δομές που θα επέτρεπαν μια ισότιμη χαρά της ζωής. Στον ταξικό διαχωρισμό της κοινωνίας, οι γυναίκες παραμένουν και υμνούνται ως ευαίσθητα υποζύγια «εκ φύσεως» πολλαπλών ανδρικών βαρών. Για να επέλθει πλήρης ισοτιμία θα χρειαστεί μια άλλη κοινωνία, πολλή δουλειά, χρόνος και ξερίζωμα όχι μόνον των προαιώνιων ανισότιμων προτύπων, αλλά και αντίδραση στο πισωγύρισμα. Όσο η θέση της γυναίκας στριμώχνεται ως πολιτική σκέψη αποσπασματικά, μόνο σε συζητήσεις και κινήματα για τη μπούρκα ή τη σεξουαλική παρενόχληση, τόσο θα καθυστερεί η εδραίωση της πεποίθησης ότι δεν είναι το φύλο που καθορίζει τη θέση και την ισχύ στην κοινωνία. Και για να κλείσω σαρκάζοντας αναρωτιέμαι φωναχτά αν σήμερα πω τη λέξη Amazon, πόσοι απ’ αυτούς που θα την ακούσουν θα ξεχωρίσουν την… παραγγελία από τις αμαζόνες!
Έρη Ρίτσου: Καλά θα κάνουν να το ισχυριστούν και ισχύει. Μόνο που σε αυτό συνεισέφεραν λόγοι οικονομικής φύσης, που γίνονται ορατοί ήδη από τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η έλλειψη αρτιμελών ανδρών κάνει επιτακτική τη μαζική είσοδο των γυναικών στην παραγωγή με αποτέλεσμα και οι γυναίκες της αστικής τάξης (για τις οποίες τα μόνα αποδεκτά επαγγέλματα ήταν αυτά της γκουβερνάντας και της δασκάλας, που είχαν να κάνουν με παιδιά, και άρα με το «γυναικείο μητρικό ένστικτο») να αναλάβουν πολλούς παραδοσιακά «αντρικούς ρόλους». Όσο για την Ευρωπαϊκή Ένωση, κατά την άποψή μου, μένει στο «φαίνεσθαι» ορίζοντας ποσοστώσεις εκπροσώπησης των γυναικών στα όργανα, ενώ παράλληλα οι αντεργατικοί νόμοι δίνουν και παίρνουν, με πρώτο στόχο τον «αδύναμο κρίκο» που είναι πάντα οι γυναίκες, όσο κι αν έχει μειωθεί το χάσμα.
Όταν λοιπόν απολύεται απ’ τη δουλειά της μια έγκυος, χωρίς καμιά απολύτως, έστω για τα μάτια, δικαιολογία, να τις βράσω τις ποσοστώσεις. Κάθε χτύπημα των εργοδοτών απέναντι στις γυναίκες εργαζόμενες, είναι μια πρόβα για το τι θα αντιμετωπίσουν στη συνέχεια και οι άντρες συνάδελφοί τους. Όσο για το τι πρέπει να συμβεί για να επέλθει ισοτιμία ανάμεσα σε γυναίκες και άντρες, είναι μεγάλη κουβέντα που αφορά πάρα πολλά πεδία και όχι μόνο την εργασία. Από τον τρόπο ανατροφής των παιδιών, τις κοινωνικές παροχές, την παιδεία, τη μόρφωση γενικότερα, και αυτή η κουβέντα θα πάρει πολύ χρόνο.
Η πρώτη απεργία εργατριών στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στον Πειραιά, στις 13 Απριλίου του 1892, στο εργοστάσιο υφαντουργίας των αδελφών Ρετσίνα, με αφορμή τη μείωση στους μισθούς των γυναικών που είχε εξαγγείλει η εργοδοσία, από 80 σε 65 λεπτά το τόπι υφάσματος. Η «Εφημερίς των Κυριών», η πρώτη γυναικεία εφημερίδα που εξέδιδε η δημοσιογράφος Καλλιρόη Παρρέν και ξεκίνησε να κυκλοφορεί το 1887, έγραφε τότε: «Μέχρι τούδε είχομεν απεργίας εργατών, χθες όμως επαναστάτησαν και αι εργάτριαι αι εργαζόμεναι εις το των υφαντουργείων του κ. Ρετσίνα».
Η άρχουσα τάξη προσπαθεί να περάσει την άποψη πως αυτή η μέρα αποτελεί απλώς μια ευκαιρία για ψώνια, για να λάβουν οι γυναίκες δώρα από τους άνδρες τους και να βγουν να διασκεδάσουν. Εσείς τι κάνετε συνήθως αυτή τη μέρα;
Ελένη Γερασιμίδου: Σίγουρα δεν κατακλύζω τους δρόμους με ξεσαλωμένες φιλενάδες μου να γλεντήσουμε γύρω από ρεζερβέ τραπέζια φλερτάροντας αποσβολωμένα γκαρσόνια. Αυτή η «επανάσταση» ήταν στο φόρτε της επί ΠΑΣΟΚ και δυστυχώς είχε πολλή πέραση κι άφησε κληρονομιά. Συνήθως, παίρνω μέρος σε συγκεντρώσεις συνειδητοποιημένων γυναικών, όπου συζητάμε για το πραγματικό νόημα της ημέρας, που είναι η διαρκής παρουσία στον δρόμο του αγώνα για τη μόνιμη και οριστική επίλυση των σύγχρονων προβλημάτων.
Σεμίνα Διγενή: Κάνω όσα και τις υπόλοιπες, εργάζομαι και διαβάζω. Αύριο 9 Μάρτη κυκλοφορεί και το δεύτερο βιβλίο μου «Οι Απείθαρχοι» από τις Εκδόσεις Κάκτος, στο οποίο οι γυναίκες έχουν πρωταγωνιστική παρουσία. Ιδιαίτερα προς το… τέλος του, αλλά και στο εξώφυλλο.
Λιάνα Κανέλλη: Ό,τι κάνω κάθε μέρα ως γυναίκα, να σκέφτομαι δηλαδή εκείνες αλλά κι εκείνους που δεν μπορούν να κάνουν ούτε για μια μέρα στη ζωή τους αυτό που θέλουν κι ονειρεύονται. Φέτος που πέφτει και Κυριακή, αν είναι να βγω μια βόλτα θα πάω στις 11 το πρωί στο Σύνταγμα στο κάλεσμα της ΟΓΕ, των σωματείων και των μαζικών φορέων, με τη βαθιά πεποίθηση ότι καλύτερη ζωή επιτυγχάνεται μόνον με συλλογική δράση, αγωνιστική δραστηριότητα κάθε μέρα κι όχι μια φορά ανά 365.
Έρη Ρίτσου: Ναι ξέρω. Η 8η Μάρτη είναι η μέρα της χαράς για τη γυναίκα και η 1η Μάη είναι η μέρα των λουλουδιών! Ό,τι δεν μπορεί να αντιπαλέψει η άρχουσα τάξη προσπαθεί να το προσεταιριστεί αλλάζοντας το νόημά του, προσπαθώντας να απαλείψει ό,τι έρχεται σε αντίθεση με τα συμφέροντά της. Όμως, η 8η Μάρτη είναι η Διεθνής Μέρα της Γυναίκας, για την πάλη για τα δικαιώματά της και την ειρήνη, που καθιερώθηκε μετά από πρόταση της Κλάρας Τσέτκιν το 1910 στη Δεύτερη Διεθνή Συνδιάσκεψη Σοσιαλιστριών Γυναικών. Και η 1η Μάη είναι η Εργατική Πρωτομαγιά που τιμά την εξέγερση των εργατών του Σικάγου και τους αγώνες της εργατικής τάξης. Κι αυτά δεν αλλάζουν κι αυτά δεν τα ξεχνάμε κι αυτά τονίζουμε σε όσους δεν τα γνωρίζουν. Όσο για μένα, αυτή τη μέρα κάνω ό,τι και κάθε άλλη μέρα.