Η ΕΥΠ, το «Watergate» και ο «εχθρός λαός»
Μη γελιόμαστε. Η παρακολούθηση του «εχθρού λαού» είναι δομικό συστατικό της πολιτικής του κεφαλαίου.
Η σκοτεινή Ιστορία της ΕΥΠ, της αμαρτωλής υπηρεσίας που στήθηκε για να ασχολείται κυρίως με τον «εσωτερικό εχθρό», υπό τον ασφυκτικό έλεγχο των ξένων μυστικών υπηρεσιών, πάει πολύ πίσω, γύρω στις αρχές του περασμένου αιώνα. Και, φυσικά, δεν έχει καμία σχέση με τις κινηματογραφικές εκδοχές της φαντασμαγορικής μυθολογίας του Τζέιμς Μποντ, με τις Aston Martin και τα ευφάνταστα γκάτζετς που εξουδετέρωναν αστραπιαία τους αντιπάλους. Μόνο στις λαβυρινθώδεις πλοκές και στις συνωμοσίες θα μπορούσε κανείς να βρει ομοιότητες. Επισήμως – με δυο λόγια – η ελληνική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, που εδρεύει επί της οδού Π. Κανελλοπούλου 4, έχει ως σκοπό – όπως αναφέρει στο επίσημο site της – την πρόληψη, αποτροπή, ανάσχεση και εξουδετέρωση της κατασκοπευτικής και της τρομοκρατικής απειλής, με στόχο τη θωράκιση της χώρας και την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων. Μότο της, το ρητό του Περίανδρου «Λόγων απορρήτων εκφοράν μη ποιού». Κωμικοτραγικό;
Μόλις το 2020 η ΕΥΠ ανακοίνωνε ότι η κυβερνοασφάλεια αναδεικνύεται σε μία εκ των βασικών προτεραιοτήτων της και το 2022 – τι ειρωνεία! – η ιταλική εφημερίδα «La Repubblica», αναφερόμενη στο πρόσφατο μέγα σκάνδαλο των υποκλοπών, μιλάει για την «πιο σκοτεινή ιστορία κατασκοπείας από την εποχή της δικτατορίας των συνταγματαρχών». Με ένα άρθρο – καταπέλτη εναντίον του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, γράφει: «Πολιτικοί της αντιπολίτευσης και δημοσιογράφοι υπό παρακολούθηση, το “ελληνικό Γουότεργκεϊτ” πνίγει τον Μητσοτάκη». Λίγες μέρες πριν, άρθρο στη βρετανική εφημερίδα «Guardian» σημείωνε: «Σκάνδαλο υποκλοπών που θυμίζει τις χειρότερες μέρες της χούντας. Η κυβέρνηση κατηγορείται για σκοτεινές πρακτικές. Ο Ελληνας πρωθυπουργός αντιμετωπίζει την πιο δύσκολη ώρα της θητείας του». Και η «Washington Post»: «Το ελληνικό Watergate – σκάνδαλο παρακολουθήσεων προκαλεί αναταραχή στην κυβέρνηση».
Ας θυμηθούμε πώς ξεκίνησε η ιστορία αυτής της υπηρεσίας, που το όνομά της συνδέεται με τις πιο σκοτεινές υποθέσεις της πολιτικής ζωής του τόπου, αλλά και με το βαθύ παρακράτος.
Το πρώτο Τμήμα Πληροφοριών, ο πρόγονoς της ΕΥΠ δηλαδή, δημιουργείται το 1908 στο υπουργείο Εξωτερικών, με στόχο την προώθηση της ελληνικής προπαγάνδας και τη συλλογή οικονομικών και στρατιωτικών πληροφοριών.
Το 1925 ο Θεόδωρος Πάγκαλος ιδρύει την Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας, υπό τη σκέπη της Χωροφυλακής.
Το 1926 μετονομάζεται σε Υπηρεσία Γενικής Ασφάλειας του Κράτους, υπάγεται στο υπουργείο Εσωτερικών και συγκεντρώνει πληροφορίες κυρίως για κομμουνιστές και μετανάστες.
Το 1936 ιδρύεται η Υπηρεσία Αμύνης του Κράτους, με υπαγωγή στο υπουργείο Στρατιωτικών. Ασχολείται με την «παρακολούθηση της ξένης προπαγάνδας που διεξάγεται κατά του κράτους, της μετακίνησης και διαμονής ξένων υπηκόων στη χώρα, τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με την ασφάλεια του κράτους και της εισαγωγής αντίμετρων».
Το 1944 γίνεται Υπηρεσία Προστασίας Στρατεύματος και το 1945 Διεύθυνση Υπηρεσίας Πληροφοριών.
Το 1949 όμως ιδρύεται, στα πρότυπα της CIA, η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών και Ερευνών.
Το 1953, μια εποχή που η Ελλάδα προσπαθεί να μαζέψει τα κομμάτια της από τον εμφύλιο σπαραγμό, με ad hoc νομοθετικό διάταγμα ιδρύεται η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών. Η CIA σπεύδει να υποδείξει στη νεοσύστατη υπηρεσία ποιος είναι ο βασικός εχθρός του πρόσφατα ιδρυθέντος ΝΑΤΟ: Ο κομμουνισμός φυσικά, άρα αυτός είναι και ο στόχος.
Στη διάρκεια των κυβερνήσεων Παπάγου και Καραμανλή η ΚΥΠ είναι υπό τον πλήρη έλεγχο της CIA. Οι πράκτορες μισθοδοτούνται απευθείας από τους Αμερικανούς.
Οι αρχηγοί της χούντας εκπαιδεύονται στην ΚΥΠ. Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος υπηρετεί εκεί πέντε χρόνια (1959 – 1964) και συμμετέχει στην προετοιμασία του σχεδίου «Περικλής», ο δε Νικόλαος Μακαρέζος το 1966 – επί κυβερνήσεων «αποστατών» – διορίζεται επικεφαλής επίλεκτου κλάδου, υπεύθυνου για τους Ελληνες κατασκόπους σε ξένες χώρες. Από εκεί περνάει και ο αλήστου μνήμης Μιχάλης Ρουφογάλης. Επειδή το φαιδρό αυτό πρόσωπο, που ξημεροβραδιαζόταν με μοντέλα της εποχής σε δεξιώσεις και μπουζούκια, δεν καταφέρνει να αποδείξει τις διοικητικές του ικανότητες, το βάρος της καταστολής του αντιδικτατορικού κινήματος αναλαμβάνει η ΕΣΑ του Ιωαννίδη.
Στο χρονολόγιο του επίσημου site της ΕΥΠ, το διάστημα 1952 – 1974 μάλλον έχει πέσει σε …σκουληκότρυπα, αφού παραμένει κενό. Γιατί άραγε; Κρίμα, γιατί η δράση της υπηρεσίας τότε ειδικά ήταν πολύ πλούσια και κυρίως… διδακτική.
Το 1986 η ΚΥΠ βαφτίζεται ΕΥΠ και γίνεται αυτοτελής πολιτική δημόσια υπηρεσία.
Η κυβέρνηση, μετά από τις υποκριτικές συγγνώμες, τις αστείες δικαιολογίες περί «λάθους» και «ολισθήματος», και την αγωνία του κ. Μητσοτάκη να καλύψει την αδιανόητη διαφθορά, κρύβοντας τη βασική πλευρά του σκανδάλου των παρακολουθήσεων, που είναι η διατήρηση του απαράδεκτου θεσμικού πλαισίου που υπονομεύει δικαιώματα και ελευθερίες, με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου ετοιμάζει αλλαγές στην ΕΥΠ, που θα …διευκολύνουν τις νόμιμες υποκλοπές και παρακολουθήσεις. Π.χ. ο διοικητής της ΕΥΠ «διορίζεται και παύεται ελεύθερα με απόφαση του αρμόδιου μέλους της κυβέρνησης. Ο διορισμός διενεργείται μετά από γνώμη της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Κανονισμό της». Αλλά και η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών από την ΕΥΠ εγκρίνεται από δύο εισαγγελείς. Μιλάμε για αλλαγές που δεν αγγίζουν καν το επικίνδυνο θεσμικό πλαίσιο. Οχι μόνο δεν ρίχνουν «άπλετο φως», αλλά θολώνουν περαιτέρω τη δράση των διαφόρων κέντρων, μηχανισμών και υπηρεσιών – επίσημων και ανεπίσημων, εγχώριων και ξένων. Κάτι που εδώ και χρόνια καταγγέλλει και καταψηφίζει το ΚΚΕ, σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα κόμματα.
Η κόπρος του Αυγεία καθαρίζεται μόνο με την κατάργηση αυτής της νομοθεσίας, των ευρωενωσιακών Οδηγιών και των διακρατικών συμφωνιών που τη συσσώρευσαν. Είναι επείγουσα η ανάγκη σύστασης Εξεταστικής Επιτροπής για το μέγα πολιτικό σκάνδαλο και για την αποκάλυψη όλων των πτυχών αυτής της υπόθεσης, που ζέχνει και η οποία βρίσκεται στην κορυφή των ειδήσεων σε διεθνή ΜΜΕ, με σχόλια μέχρι και πολιτικών αρχηγών άλλων χωρών. Να διαλευκανθεί άμεσα όχι μόνο η υπόθεση του Ν. Ανδρουλάκη, αλλά και οι «συνακροάσεις» στην έδρα της ΚΕ του ΚΚΕ. Οι σχετικές καταγγελίες παραμένουν εδώ και χρόνια ουσιαστικά αναπάντητες και αραχνιάζουν στα συρτάρια των αρχών που – υποτίθεται – μεριμνούν για την ασφάλεια και το απόρρητο των επικοινωνιών.
Μη γελιόμαστε. Η παρακολούθηση του «εχθρού λαού» είναι δομικό συστατικό της πολιτικής του κεφαλαίου. Η εξέλιξη δε των μηχανισμών παρακολούθησης είναι ιλιγγιώδης. Κράτος μαζί με μονοπώλια τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής αναπτύσσουν τεράστια δίκτυα φακελώματος, για «έκτακτες» και «κανονικές» συνθήκες. Λειτουργούν σε όλα τα καπιταλιστικά κράτη και δεν έχει τέλος η καταγραφή περιστατικών μαζικής παρακολούθησης. Προστατεύονται μάλιστα από ένα ευρύ πλέγμα αντιδραστικών νομοθετημάτων της ΕΕ σε όλα τα κράτη – μέλη της, από κυβερνήσεις κάθε «χρώματος». Θυμηθείτε μόνο ότι το 1995, το Συμβούλιο της ΕΕ καλούσε όλες τις εταιρείες παροχής τηλεφωνικών υπηρεσιών κάθε τρόπου σύνδεσης (PSTN, ISDN, GPRS, UMTS, GSM κ.λπ.) να παρέχουν στις διωκτικές αρχές την απαιτούμενη τεχνολογική υποδομή για την πραγματοποίηση «νόμιμων συνακροάσεων».
Η πραγματικότητα που βιώνουμε σήμερα, λοιπόν, δεν μοιάζει καθόλου με τα πνευματώδη σενάρια του Ιαν Φλέμινγκ. Δεν περιέχει κοσμοπολίτικες περιπέτειες και τον Σον Κόνερι να «καθαρίζει» για την Αυτής Μεγαλειότητα, με υπόκρουση τη φωνή της Σίρλεϊ Μπάσι. Στο δικό μας σενάριο παρακολουθούνται και φακελώνονται οι πάντες (αφού η παραγωγή, εμπορία και διακίνηση κατασκοπευτικού λογισμικού είναι νόμιμη) και παραβιάζονται συστηματικά και γενικευμένα η ιδιωτική μας ζωή και τα προσωπικά μας δεδομένα. Πάντα με …σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως θέτει υποκριτικά η ευρωενωσιακή σκηνοθεσία. Εδώ σε εμάς ο «Χρυσοδάκτυλος» δεν είναι ένας, οι «κακοί» είναι πάρα πολλοί, η τεχνολογία τούς εξοπλίζει καλύτερα, οι νόμοι φτιάχνονται στα μέτρα τους, τα συμφέροντα είναι κολοσσιαία και η «ταινία» – αν και b-movie – είναι τελικά τρομακτικότερη!
Σεμίνα Διγενή
