Κ. Σημίτης: Ένας εκσυγχρονιστής βομβιστής που ευχαριστούσε τις ΗΠΑ

Αν ο “εκσυγχρονισμός” και η ένταξη στην ΟΝΕ ήταν η σύγχρονη “Μεγάλη Ιδέα” για την ελληνική αστική τάξη, ο Κ. Σημίτης ήταν ο σημαιοφόρος της. Γι’ αυτό τα κανάλια φρόντισαν να φιλοτεχνήσουν το προφίλ του και να τον παρουσιάσουν ως ένα Χαρίλαο Τρικούπη της εποχής μας, για να τον πετάξουν μετά σα στυμμένη λεμονόκουπα στην αφάνεια, μόλις εξάντλησε το ρόλο του και έπαψε να τους είναι χρήσιμος.

Γεννήθηκε σαν σήμερα στον Πειραιά το 1996 κι είχε εβραϊκές ρίζες, όπως προδίδει το επίθετό του -ή και βαυαρικής καταγωγής, σύμφωνα με άλλη πηγή. Οι γονείς του είχαν ενεργό συμμετοχή στην Αντίσταση με το ΕΑΜ κι ο πατέρας του ήταν εκλεγμένος αντιπρόσωπος στο Συνέδριο της ΠΕΕΑ στους Κορυσχάδες Ευρυτανίας.

Ο Σημίτης σπούδασε νομικά και οικονομικά στη Γερμανία και στο Λονδίνο, ενώ ακολούθησε ακαδημαϊκή καριέρα για λίγα χρόνια. Στην Ελλάδα έγινε μέλος του Ομίλου Παπαναστασίου, που μετεξελίχθηκε στη Δημοκρατική Άμυνα. Ο ίδιος όμως συνδέθηκε με το ΠΑΚ του Ανδρέα Παπανδρέου κι ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση. Ήταν από τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ και εξ αρχής μέλος του Εκτελεστικού Γραφείου, απ’ το οποίο παραιτήθηκε προσωρινά μετά την αφίσα “Ναι στην Ευρώπη των λαών, όχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων” και τις ιδεολογικές διαφωνίες που προκάλεσε.

Ήταν υπουργός στις κυβερνήσεις της πασοκικής “Αλλαγής”. Την πρώτη τετραετία θήτευσε στο Υπουργείο Γεωργίας, ενώ τη δεύτερη ανέλαβε Υπουργός Οικονομικών, σηματοδοτώντας την “αλλαγή της Αλλαγής” και τα πρώτα αντιλαϊκά μέτρα, που καθόρισαν το πολιτικό του στίγμα και στη συνέχεια. Απομακρύνθηκε δύο χρόνια αργότερα από την κυβέρνηση κι έγινε ο υπ’ αριθμόν 1 εσωτερικός αντίπαλος του Παπανδρέου και Δελφίνος της θέσης του, ως άτυπος επικεφαλής της “ομάδας των 4”, με τη Β. Παπανδρέου, τον Πάγκαλο και τον Αυγερινό. Χρειάστηκε όμως πολύ ευρύτερη -και διαφορετικού είδους- στήριξη, για να βρεθεί στην κορυφή της ιεραρχίας.

Το Γενάρη του 96′ κι ενώ ο Παπανδρέου νοσηλευόταν επί μακρόν στο Ωνάσειο, κινήθηκαν οι διαδικασίες διαδοχής του πρωθυπουργού και ο Σημίτης εκλέχτηκε στη θέση του από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, επικρατώντας οριακά του Άκη Τσοχατζόπουλου -που ήταν το δεξί χέρι του Ανδρέα και βασικός υποψήφιος για να τον διαδεχτεί. Τις πρώτες κιόλας ημέρες αντιμετωπίζει την κρίση στα Ίμια και κρίνει σκόπιμο να ευχαριστήσει από το βήμα της Βουλής τον πρόεδρο των ΗΠΑ, σε μια πρωτόγνωρη κίνηση χωρίς προσχήματα και καμουφλάζ.

Η καθοριστική μάχη όμως έγινε στο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς. Έχοντας τη στήριξη του Λαλιώτη και μιας παρασκηνιακής σύσκεψης στα ΔΟΛιανά, ο Σημίτης κατάφερε να ανατρέψει τα προγνωστικά και να νικήσει εκ νέου του Τσοχατζόπουλου για τη θέση του Προέδρου, παρά την οργή που προκαλούσε στους πιστούς οπαδούς του Ανδρέα.

Είχε μεσολαβήσει ο θάνατος του Παπανδρέου, τη μέρα που ο Σημίτης γινόταν 60 χρονών, σε μια ιδιαίτερη σημειολογία για την ανάδυση του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ.

Το ΠΑΣΟΚ του Σημίτη νίκησε στις εκλογές της ίδιας χρονιάς τη ΝΔ του Έβερτ και τέσσερα χρόνια μετά το κόμμα του Καραμανλή, με μία μονάδα διαφορά, την πόλωση στα ύψη, αλλά και ευθείες κατηγορίες για αλλοίωση του αποτελέσματος, με μαζικές ελληνοποιήσεις της τελευταίας στιγμής.

Η οκταετία της διακυβέρνησής του συνδέθηκε με την κρίση στα Ίμια, το σαξές στόρι του Χρηματιστηρίου που εξελίχθηκε σε σκάνδαλο ολκής (με το διαβόητο “ας πρόσεχαν”), την άγρια καταστολή σε αγρότες, μαθητές και διαδηλωτές σε αντι-ιμπεριαλιστικά συλλαλητηρια, που σέρνονταν συχνά στα δικαστήρια για τη δράση τους. Η κυβέρνησή του παραχώρησε απλόχερες διευκολύνσεις στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις του ΝΑΤΟ, την ίδια ώρα που το ΠΑΣΟΚ συμμετείχε προκλητικά στα αντιπολεμικά συλλαλητήρια, γιατί όπως έλεγε ο Λαλιώτης “άλλο η κυβέρνηση, άλλο το κόμμα…”

Συνδέθηκε επίσης στενά με το αφήγημα της “Ισχυρής Ελλάδας” και την εφόρμηση του ελληνικού καπιταλισμού στα Βαλκάνια, το οποίο ήρθε να δέσει με την ένταξη στην ευρωζώνη το 2002 και την ανάληψη της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων από την Αθήνα. Ένα αφήγημα που… δεν ήτανε μακέτο, όπως θα έλεγε κι ο ίδιος ο Σημίτης σε ένα διάσημο σαρδάμ του, αλλά τα επόμενα χρόνια, με το ξέσπασμα της κρίσης, ξεφούσκωσε κι επέστρεψε στις πραγματικές του διαστάσεις.

Ο Σημίτης δεν είχε το παραμικρό επικοινωνιακό χάρισμα κι ήταν κακός ρήτορας, σε πλήρη αντίθεση με τον προκάτοχό του. Αυτό καθιστούσε φαιδρή την οργανωμένη προσπάθεια να παρουσιαστεί ως σύγχρονος μεγάλος ηγέτης, εφάμιλλος του Τρικούπη στον καιρό του, ενώ έδωσε άφθονο υλικό για σάτιρα στους ευθυμογράφους της εποχής, και προπαντός στη Μαλβίνα Κάραλη, για τα άπειρα σαρδάμ του (πχιότητα, μακέτο, κοκ) και τις ελιές του, που εξαφανίζονταν μαγικά με photoshop, στις προεκλογικές του αφίσες. Μακάρι να ήταν όμως αυτό το πρόβλημα με την πολιτική του.

Το χειμώνα του 2004 κι ενώ ήταν φανερή η φθορά της κυβέρνησης, ο Σημίτης αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να το οδηγήσει καν στις επόμενες εκλογές, και να παραδώσει το δαχτυλίδι στο διάδοχό του, το Γ. Παπανδρέου, χχωρίς περιττές συλλογικές διαδικασίες δημοκρατικής ανάδειξής του.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο ΓΑΠ τον διέγραψε από την ΚΟ του ΠΑΣΟΚ, αξιοποιώντας μια δημόσια διαφωνία του, και έτσι ο Σημίτης έμεινε αδέσποτος να περιφέρει την ασημαντότητά του σαν “εθνικό κεφάλαιο”, που παρέμεινε τελικά αναξιοποίητο και περιορίστηκε στη συγγραφή βιβλίων και άρθρων σε μνημονιακή κατεύθυνση, όπως ο “Εκτροχιασμός”, χωρίς να λέει κάτι πάντως για τα δημιουργικά λογιστικά της δικής του διακυβέρνησης.

Σήμερα κλείνει τα 82 και βρίσκεται εκεί που καταλήγουν όλα τα (πράσινα) άλογα της αστικής τάξης, μόλις γεράσουν: στο πολιτικό περιθώριο. Ή αλλιώς στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, για να θυμηθούμε μια αγαπημένη φράση-ΠΑΣΟΚ.