Κεν Λόουτς: Ο καπιταλισμός στη θεωρία είναι πολύ δυνατός, αλλά στην πράξη πολύ αδύναμος

Ο σπουδαίος και αγαπημένος και στη χώρα μας Άγγλος σκηνοθέτης Κεν Λόουτς («Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι», «Βροχή από πέτρες», «Το τραγούδι της Κάρλα», «Ψωμί και τριαντάφυλλα» κ.ά.), μίλησε σε εκδήλωση, καλεσμένος από το 30o Πανόραμα Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου.

Ο 81χρονος διάσημος δημιουργός ταινιών στρατευμένων στο πλευρό της εργατικής τάξης και των αδικημένων, απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων. Αντιγράφουμε από το ρεπορτάζ της Άννας Ρούτση στο elculture:

…Η κουβέντα ξεκίνησε με μια ενδιαφέρουσα αντιστοιχία, ότι δηλαδή τη δεκαετία του ’60 η άρχουσα τάξη ένιωθε πιο ασφαλής, δεν απειλούνταν κι έτσι αντίστοιχα υπήρχε μεγάλη ελευθερία στα ΜΜΕ. Εκείνη ήταν η εποχή που ο Λόουτς ξεκίνησε με τα ντοκιμαντέρ στη βρετανική τηλεόραση. Με την ανασφάλεια της σημερινής άρχουσας τάξης, δεν δίνονται πια εναλλακτικές λύσεις. Το χειρότερο, λέει, πλέον για έναν πολιτικό δεν είναι να τον πεις ανήθικο, αλλά anti business. Εξάλλου, το κύριο θέμα του brexit δεν είναι το πώς θα ζήσει καλύτερα ο κόσμος, αλλά οι μπίζνες. Σημειωτέον ότι ο ίδιος είχε εκφραστεί κατά του brexit και επισημαίνει τους κινδύνους για τον κινηματογράφο και τις συμπαραγωγές. Όπως, όμως λέει, ψηφίσαμε για να μείνουμε Ευρώπη, αλλά το ερώτημα είναι σε ποια Ευρώπη μένουμε, τι Ευρωπαϊκή Ένωση θέλουμε. «Ειδικά το τι γίνεται στη ΝΑ Ευρώπη εκθέτει την Ένωση. Θέλουμε μια Ευρώπη με αλληλεγγύη, συνεργασία, ισότητα, όπου ο κόσμος δεν θα ξενιτεύεται για να ζήσει».

«Η ειρωνεία είναι ότι ο καπιταλισμός στη θεωρία είναι πολύ δυνατός, αλλά στην πράξη πολύ αδύναμος», λέει, τονίζοντας ότι το πνεύμα συντροφικότητας που αναπτύχθηκε μετά το ’45 αντιστράφηκε το ’80 με τη Θάτσερ. «Τώρα βέβαια, η υπεροψία των φιλελεύθερων κομμάτων δίνει πόντους στην αριστερά, με τον Τζέρεμι Κόρμπιν να συσπειρώνει χιλιάδες μέλη και νέο κόσμο. Ελπίζω να μη διασπαστούν όταν έρθουν στην εξουσία», λέει γελώντας.

Για το δε ζήτημα της Καταλονίας φαίνεται προβληματισμένος γιατί «δεν ακούω από τους αυτονομιστές Καταλανούς αιτήματα για κοινωνικές αλλαγές, για προβλήματα όπως η ανεργία. Πού είναι η εργατική τάξη; Επί Φράνκο οι Καταλανοί διώχτηκαν γιατί είχαν τέτοια αιτήματα. Πού είναι τώρα το σοσιαλιστικό κοινωνικό πρόγραμμα;»

«Αυτοί που μας εμπνέουν είναι όσοι λένε όχι», συνεχίζει. «Είναι δύσκολο να ξεφύγεις από το στερεότυπό σου και όσο πιο πολύ παλεύεις να το αποτάξεις, τόσο επιβεβαιώνεται κοινωνικά αυτή η εικόνα σου του βίαιου ατόμου», λέει αναφερόμενος και σε ταινίες του, όπως το Ladybird, Ladybird. «Είναι λυπηρό όταν δεν έχεις την πνευματική γενναιοδωρία να μπεις στη θέση του άλλου», ενώ με αφορμή το «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ» μιλά για τους ανθρώπους που αντιστέκονται στις ενέργειες της πολιτείας να παραχωρεί βασικές υπηρεσίες υγείας ή πρόνοιας σε ιδιωτικές εταιρείες. «Οι εργάτες στα τρένα δεν δέχτηκαν τις περικοπές προσωπικού που θα έθεταν σε κίνδυνο τους επιβάτες. Οι εργαζόμενοι στο job center του Σέφιλντ απήργησαν διακινδυνεύοντας τις δουλειές τους, εναντίον της κατάργησης πολλών  τοπικών γραφείων που δυσκολεύει την πρόσβαση του κόσμου στις παροχές».

Είναι ένα μακρύ ταξίδι πριν κάνεις μια πολιτική κίνηση. Και ποια η θέση των καλλιτεχνών; «Απλά λες την αλήθεια. Ούτε θέλω ν’ ακούω τη φράση “ο κινηματογράφος πρέπει..”. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να βλέπεις τα πράγματα. Απλά να μη λες ψέματα… πράγμα που μας οδηγεί στο Χόλυγουντ! Δε μ’ ενδιαφέρει ο αμερικάνικος κινηματογράφος. Και δεν παίζουν και καλό ποδόσφαιρο! Η δύναμη του ευρωπαϊκού κινηματογράφου είναι η ποικιλομορφία. Τα κοινά σημεία, οι διαφορές, οι αντιλήψεις… είναι εκπληκτικό! Και είναι αναγκαίο να τη διατηρήσουμε, είναι ευθύνη και της κοινωνίας. Να σώσουμε τα σινεμά που προβάλλουν ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Να παρεμβαίνουμε στις αγορές για την προστασία και τη στήριξή του».

«Από τύχη είμαι εδώ», λέει λίγο πριν φύγει. «Αν πάψουμε να πιστεύουμε, δεν θα είμαστε πια εδώ. Ο καθένας μας κάνει ό,τι μπορεί. Δεν μπορούμε όμως να δράσουμε μόνοι, αλλά όλοι μαζί. Αλλιώς θα μας μαζεύουν έναν έναν…»