Κι όμως υπήρξαν κι αυτά – Τα ευχάριστα γεγονότα του 2020

Αν υπήρχε τρόπος να σβήνονται αυτόματα έτη από το ημερολόγιο, όπως σε κάποιους ουρανοξύστες της Αμερικής δεν υπάρχει 13ος όροφος, το 2020 σίγουρα θα ήταν ο επικρατέστερος υποψήφιος για να εξαφανιστεί από τα κιτάπια της παγκόσμιας ιστορίας. Από την άλλη, ποτέ δε φταίει απλά το ζαβό το ριζικό μας και εν προκειμένω μια χρονολογία για τα δεινά της ανθρωπότητας, αφού ακόμα και η μεγαλύτερη πληγή της χρονιάς, ο ιός με την κορώνα και η καταστροφική του επίδραση, είχαν να κάνουν τουλάχιστον τόσο με την διαχείριση της πανδημίας από τη συντριπτική πλειονότητα των καπιταλιστικών κρατών, όσο και με την εγγενή μεταδοτικότητα κι επικινδυνότητα του ιού.

Ακόμα κι έτσι όμως, κάποιες χαραμάδες φως ξέφυγαν από το κατράμι των τελευταίων 12 μηνών, αποδεικνύοντας πως η ζωή θα συνεχίσει να τραβάει την ανηφόρα, ιδιαίτερα μάλιστα αν βάλουμε κι εμείς το χεράκι μας.

Εμβόλια κατά του νέου κορονοϊού μέσα στο 2020

Στις αρχές της εξάπλωσης της πανδημίας φάνταζε κυριολεκτικά με σενάριο επιστημονικής φαντασίας η έγκριση εμβολίων ενάντια στο νέο κορονοϊό μέσα στο έτος, αφού ακόμα και τα πιο αισιόδοξα σενάρια του ΠΟΥ και άλλων κορυφαίων επιστημόνων του κλάδου διεθνώς έκαναν λόγο για ένα χρονοδιάγραμμα 18-24 μηνών στην καλύτερη. Η ταχύτητα με την οποία δημιουργήθηκαν τα πρώτα εμβόλια, ενώ παράλληλα ακόμα δεκάδες βρίσκονται σε πιο πρώιμα στάδια κλινικής έρευνας διεθνώς, αποδεικνύει τα τεράστια άλματα της επιστήμης και το πόσο απάνθρωπες, αλλά και κυριολεκτικά εκτός τόπου και χρόνου είναι οι λογικές όσων προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να μας πείσουν ότι η υγεία μπορεί και πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως οποιοδήποτε άλλο εμπόρευμα. Ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς ότι η διαδρομή θα μπορούσε να έχει υπάρξει ακόμα πιο σύντομη, αν δεν είχε κοπεί πριν χρόνια η χρηματοδότηση για την εξεύρεση εμβολίου του συγγενικού SARS-COV-1, επειδή κρίθηκε πως δε θα απέφερε κανένα κέρδος.

Παράλληλα, ο “εθνικισμός των εμβολίων”, τα χρηματιστηριακά παιχνίδια με τις μετοχές των εμπλεκόμενων στα εμβόλια φαρμακευτικών, η ελλιπής ως τώρα ενημέρωση για τον ακριβή τρόπο λειτουργίας των εμβολίων καθώς και τις πιθανές παρενέργειες, που δίνουν αέρα στα πανιά των αρνητών, ο γεωπολιτικός ανταγωνισμός που αντανακλάται στο πότε κι από ποιον θα επιτρέπεται μια χώρα να πάρει εμβόλια, αντί να είναι κοινός παγκόσμιος στόχος να μπορούν όλες οι χώρες να πάρουν εμβόλια με αποκλειστικό κριτήριο τη διαθεσιμότητα και την ασφάλειά τους, διαψεύδουν όσους προσπαθούν ακόμα και τώρα να παρουσιάσουν το επίτευγμα ως αποτέλεσμα της “καπιταλιστικής εφευρετικότητας”. Πολλώ δε μάλλον όταν ήδη υπάρχουν έρευνες που πιστοποιούν ότι ένα τεράστιο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού θα μείνει ανεμβολίαστο τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Το έπος των Κουβανών γιατρών και η διαχείριση της πανδημίας στο νησί της Επανάστασης 

Ναι, μπορεί να ακούγεται μεγαλόστομο, δυσκολευόμαστε όμως πολύ να βρούμε λέξη που να περιγράφει ευστοχότερα όσα κατόρθωσε η Κούβα αυτό το χρόνο στο μέτωπο της πανδημίας και μάλιστα σε δύο μέτωπα, τόσο το εξωτερικό, όσο και το εσωτερικό. Πρόκειται για μια χώρα αποκλεισμένη εδώ και δεκαετίες από ένα εγκληματικό και απάνθρωπο εμπάργκο των ΗΠΑ, στο οποίο ήρθαν να προστεθούν, με ακόμα μεγαλύτερη ένταση μέσα στην πανδημία, νέες κυρώσεις της αμερικανικής κυβέρνησης που ουσιαστικά επιδιώκουν να στραγγαλίσουν την εισροή συναλλάγματος στην Κούβα. Μια χώρα που η ίδια η πανδημία την ανάγκασε να χάσει το 70-80% μιας ζωτικής πηγής εσόδων, δηλαδή του εισερχόμενου τουρισμού, μαζί με όλη την υπόλοιπη διατάραξη της παραγωγής που προκάλεσαν τα μέτρα κατά της διάδοσης του ιού. Μέτρα στα οποία η κουβανική κυβέρνηση δεν έκανε εκπτώσεις, με θεαματικά σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελέσματα σε ό,τι αφορά τα κρούσματα και κυρίως τον αριθμό των απωλειών. Μέτρα που επιτρέπουν εδώ και αρκετό καιρό έναν βαθμό ομαλής καθημερινότητας που χώρες πολύ πιο πλούσιες μόνο με ζήλεια μπορούν να κοιτούν:

Don't mess with #Cuba.#LivingCuba pic.twitter.com/i77ywRcC7Z

— Miguel Díaz-Canel Bermúdez (@DiazCanelB) December 26, 2020

Παράλληλα με τα μέτρα προστασίας, προχωρούσαν εντατικά οι έρευνες της εγχώριας κρατικής φαρμακοβιομηχανίας, τόσο για την εξεύρεση πιθανών θεραπειών, όσο και εμβολίου ενάντια στον κορονοϊό. Μάλιστα, από τις τουλάχιστον τρεις φόρμουλες που αναπτύχθηκαν, η μία πέρασε ήδη στη δεύτερη φάση κλινικών δοκιμών και αναμένεται να είναι έτοιμη για το γενικό πληθυσμό από το καλοκαίρι. Με τον τρόπο αυτό, το κουβανικό εμβόλιο γίνεται το πρώτο από τη Λατινική Αμερική που περνάει στη δεύτερη φάση και δίνει ελπίδα όχι μόνο στον κουβανικό, αλλά και σε μια σειρά λαούς της περιοχής που δεν έχουν εύκολη πρόσβαση σε άλλα εμβόλια.

Εκεί όμως που εχθροί και φίλοι αναγκάστηκαν να υποκλιθούν, ήταν μπροστά στο μεγαλείο των κουβανικών ιατρικών αποστολών, που πραγματικά βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή της πανδημίας σε μια σειρά χώρες, όχι μόνο στη Λ. Αμερική και την Αφρική, αλλά για πρώτη φορά και στην καρδιά της Ευρώπης, την αναπτυγμένη Ιταλία. Ήταν μάλιστα τέτοια η προσφορά των Κουβανών γιατρών στη γείτονα, που με την έλευση του δεύτερου κύματος, οι τοπικές περιφερειακές κυβερνήσεις έκαναν κυριολεκτικά αγώνα δρόμου για να εξασφαλίσουν ξανά τη συνδρομή τους στην καταπολέμηση της πανδημίας. Ο διεθνής θαυμασμός αποτυπώθηκε και στην παγκόσμια στήριξη που έλαβε η πρωτοβουλία ώστε να απονεμηθεί το Νόμπελ Ειρήνης στις ιατρικές μπριγάδες “Henry Reeves”.

Νέα “πόρτα” στους πραξικοπηματίες σε Βολιβία και Βενεζουέλα

Την ώρα που στη Λατινική Αμερική κυριαρχούν κυβερνήσεις συμμαχικές προς τις ΗΠΑ, δίνοντας αέρα στα πανιά των πραξικοπηματικών σχεδίων του βορειοατλαντικού δερβέναγα σε βάρος των “ανεπιθύμητων” της περιοχής, οι λαοί σε Βολιβία και Βενεζουέλα απέδειξαν πριν βγει το ’20 πως δεν είχαν πει ακόμα την τελευταία τους λέξη.

Στη Βολιβία, όπου η χρονιά ξεκίνησε με τους πραξικοπηματίες της Ζανίνε Ανιές, η οποία τελικά, μη βρίσκοντας ούτε την ψήφο της, δεν κατέβηκε καν υποψήφια στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές, και έληξε με τη θριαμβευτική επικράτηση του Λουίς Άρσε του κόμματος MAS από τον πρώτο γύρω με ποσοστό άνω του 50%. Έτσι άνοιξε ο δρόμος για την πανηγυρική επιστροφή του Έβο Μοράλες, από την αναγκαστική του υπερορία, μετά την εκδίωξη του από την εξουσία το Νοέμβρη του ’19 και μετά από μήνες σκληρής, έως και δολοφονικής καταστολής του καθεστώτος Ανιές σε βάρος στελεχών, μελών και υποστηρικτών της νόμιμης κυβέρνησης.

Την ίδια περίοδο, η Βενεζουέλα απέκρουε μια σειρά προσπαθειών αποσταθεροποίησης, με τις αποτυχημένες προσπάθειες του Γουαϊδό να αξιοποιήσει ακόμα και την πανδημία για την επιβολή της εξουσίας του. Το εκλογικό αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του Δεκέμβρη, παρά τα όσα μπορεί να σημειώσει κανείς τόσο για την υψηλή αποχή, όσο και για την ανισότιμη προβολή των κομμουνιστών και συμμάχων τους στην προεκλογική εκστρατεία, έδειξε ξεκάθαρα ότι οι μαριονέτες των ΗΠΑ εξακολουθούν να μην μπορούν αποκτήσουν σοβαρά πατήματα στο εσωτερικό της χώρας, χάνοντας και τυπικά πια την πλειοψηφία στο τελευταίο σώμα που ήλεγχαν, την Εθνοσυνέλευση.

Όλα αυτά δεν προμηνύουν βέβαια μια εύκολη πορεία για τις κυβερνήσεις των δύο χωρών, καθώς ούτε οι προκλήσεις του ιμπεριαλισμού και των λακέδων του θα σταματήσουν, ούτε οι ίδιες φαίνονται ως τώρα διατεθειμένες να κάνουν εκείνη την υπέρβαση που θα έδινε το οριστικό χτύπημα σε αυτές, δηλαδή την υπέρβαση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στη χώρα τους, μετά από χρόνια πειραματισμών σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης που μοιάζουν χρόνια τώρα να έχουν εξαντλήσει τα όρια τους.

Το δημοψήφισμα για το νέο σύνταγμα στη Χιλή

Η Χιλή δεν ήταν μόνο από τις χώρες που δοκιμάστηκαν πολύ σκληρά από την πανδημία, εξαιτίας και του νεοφιλελεύθερου ιδιωτικοποιημένου συστήματος υγείας, κληρονομιά της δικτατορίας, αλλά και από την κατασταλτική αγριότητα της κυβέρνησης του Σεμπαστιάν Πινιέρα. Έχοντας ξεκινήσει από πέρυσι τον Οκτώβρη στο Σαντιάγο, με αφορμή τότε τις αυξήσεις στα εισιτήρια του μετρό, οι διαδηλώσεις γρήγορα πήραν τεράστιες διαστάσεις σε όλη τη Χιλή, αποκτώντας ολοένα πιο πολιτικό και μαχητικό χαρακτήρα. Η κυβέρνηση το μόνο που είχε να αντιτείνει ήταν σκληρή αστυνομική βία, με νεκρούς, χιλιάδες συλλήψεις και τραυματίες, με “σήμα κατατεθέν” τους τραυματισμούς στα μάτια χιλιάδων διαδηλωτών.

Ακόμα και μέσα στην πανδημία, οι διαδηλωτές δεν υποχώρησαν, εξαναγκάζοντας τελικά τον Πινιέρα να εξαγγείλει δημοψήφισμα για την αντικατάσταση του συντάγματος που με λίγες τροποποιήσεις ίσχυε από την εποχή Πινοτσέτ, με ένα νέο. Η κάλπη άνοιξε στις 25 Οκτώβρη, οδηγώντας σε συντριπτική επικράτηση του “Ναι” στην κατάρτιση νέου καταστατικού χάρτη, με 78%, ενώ το 79% επέλεξε η διαδικασία να γίνει από συντακτική συνέλευση, τα μέλη της οποίας θα εκλεγούν τον Απρίλη του 2021, ενώ στη συνέχεια θα ακολουθήσει νέα λαϊκή ετυμηγορία έγκρισης ή απόρριψης του κειμένου για το νέο σύνταγμα. Ακόμα τίποτε δεν έχει τελειώσει και το βασικό διακύβευμα είναι “να μην αλλάξουν τα πάντα, για να μην αλλάξει τίποτε”, για να παραφράσουμε και τη διάσημη ρήση του “Γατόπαρδου”. Αυτό δε μειώνει το επίτευγμα του λαού της Χιλής, που απέδειξε στην πράξη ότι με επιμονή, ενότητα και συνεχή αγώνα μπορεί να επιφέρει αλλαγές που μέχρι τότε έμοιαζαν ακατόρθωτες.

Απόσυρση του νόμου κατά των αμβλώσεων στην Πολωνία

Mπορεί η Πολωνία μετά τις ανατροπές του ’89 και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια να έχει γίνει συνώνυμο της συντηρητικής οπισθοδρόμησης σε όλα τα επίπεδα, ωστόσο ο λαός και ιδιαίτερα οι γυναίκες της χώρας απέδειξαν πως δεν έχουν πει ακόμα την τελευταία τους λέξη. Μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας να απαγορεύσει τις αμβλώσεις σχεδόν για κάθε λόγο πλην του βιασμού, ακόμα και αν το έμβρυο παρουσιάζει σοβαρά γενετικά προβλήματα, τεράστια πλήθη ανθρώπων κατέκλυσαν τους δρόμους της Βαρσοβίας και άλλων πόλεων της χώρας, απαιτώντας να μην εφαρμοστεί νομοθετικά η απόφαση. Παρότι η κυβέρνηση αρχικά απάντησε με καταστολή, στο τέλος αναγκάστηκε να υπαναχωρήσει, μεταθέτοντας σε έναν αδιευκρίνιστο χρόνο την εφαρμογή του μέτρου.

Αντ’ αυτού, προτίμησε να στρέψει τα πυρά της κατά ενός άλλου εχθρού που κυνηγάει αμείωτα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, τους Πολωνούς κομμουνιστές, με τον υπουργό δικαιοσύνης να καλεί το Συνταγματικό δικαστήριο σε ποινικοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος Πολωνίας, απόπειρα που υπενθυμίζουμε είχε ναυαγήσει πριν λίγα μόλις χρόνια.

Η δίκη και καταδίκη της Χρυσής Αυγής

Χωρίς την πανδημία, θα επρόκειτο για γεγονός της χρονιάς, εννοούμε με μιντιακούς όρους, γιατί καμιά συγκυρία δεν μπορεί να αφαιρέσει οτιδήποτε από την τεράστια ιστορικότητα της απόφασης. Μια απόφαση που έστειλε στη φυλακή για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης την ηγεσία της ΧΑ, και ισόβια το δολοφόνο Ρουπακιά, επιβάλλοντας μικρότερες ποινές σε μια σειρά μέλη της οργάνωσης. Απόφαση καθόλου αυτονόητη, δεδομένης της υποστήριξης που φανερά και κρυφά απολάμβανε για χρόνια και συνέχισε εν μέρει ως το τέλος να απολαμβάνει ο ναζιστικός εσμός, από μίντια -κυρίως τα πρώτα χρόνια της ανόδου -, επιχειρηματικά συμφέροντα, τμήματα του κρατικού μηχανισμού και ιδίως της αστυνομίας, ενώ πολύ αποκαλυπτική ήταν η μέχρι τέλους προσπάθεια της εισαγγελέως Αδαμαντίας Οικονόμου να πέσουν στα μαλακά οι πάντες πλην του επ’ αυτοφώρω συλληφθέντα μαχαιροβγάλτη. Μόνο με την επιμονή και τον αγώνα εντός κι εκτός δικαστικών αιθουσών, ο οποίος κορυφώθηκε με τη μεγαλειώδη συγκέντρωση έξω από το εφετείο στις 7 Οκτώβρη. Ακόμα κι έτσι εξάλλου, το “βαθύ κράτος” φρόντισε να αφήσει το αποτύπωμά του, επιτρέποντας τη διαφυγή του Χρήστου Παππά σε άγνωστα γεωγραφικά πλάτη, ενώ ήταν γνωστό μέρες πριν την καταδικαστική απόφαση ότι είχαν χαθεί τα ίχνη. “Ούτε μία στο δισεκατομμύριο”, που έλεγε κι ο γνωστός και μη εξαιρετέος Μπαλάσκας στα κανάλια λίγες μέρες πριν μαθευτεί ότι ο υπαρχηγός των ναζί έγινε Λούης.

Θα μπορούσε κανείς να βάλει κι αστερίσκους στην απόφαση, όπως την μη εξάντληση των ήδη – ελέω νέου Ποινικού Κώδικα – μειωμένων ποινών, τη μετατροπή του κατηγορία για τη δολοφονική επίθεση των χρυσαυγιτών στο ΠΑΜΕ, μια πτυχή της δίκης όπου αναδεικνυόταν ξεκάθαρα η διαπλοκή εφοπλιστικού κεφαλαίου της Ζώνης Περάματος της εγκληματικής συμμορίας. Χωρίς να παραγνωρίζονται όλα αυτά, δείχνοντας και τα όρια της αντιμετώπισης του φασιστικού φαινομένου από την αστική δικαιοσύνη, παραμένει ζωτικής σημασίας ότι οι ηγέτες των ναζί που μέχρι πριν λίγα χρόνια χαριεντίζονταν με μεγαλοδημοσιογράφους σε πάνελ και εκπομπές και προβάλλοντας περίπου ως fashion icon σε κυρίαρχα ΜΜΕ, βρέθηκαν επιτέλους, έστω και παροδικά στο φυσικό τους χώρου. Εξάλλου, κάθε δολοφόνος λιγότερος στους δρόμος είναι λόγος για να νιώθει κανείς ανακούφιση. Και πάνω απ’ όλα, τίποτε δεν μπορεί να σβήσει τη δύναμη αυτής της εικόνας, που δεν είναι μόνο χίλιες, αλλά όλες οι λέξεις του κόσμου:

Η Πρωτομαγιά του ΠΑΜΕ στο Σύνταγμα

Όσο κλισέ κι αν ακούγεται, ήταν παράλληλα απόλυτα αληθινό πως η εικόνα της άψογης συγκέντρωσης του ΠΑΜΕ για την απεργία της 1ης Μάη έκανε κυριολεκτικά το γύρο του κόσμου, εντυπωσιάζοντας κόσμο πολύ πέραν της επιρροής τα ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος ή των κομμουνιστών. Λόγος για τον οποίο οι “συνήθεις ύποπτοι” κυριολεκτικά άφρισαν, αμολώντας τα εξαπτέρυγά τους σε ΜΚΔ και ΜΜΕ στάζοντας χολή και κάνοντας κρύα αστειάκια για “Βόρεια Κορέα”, “στρατιωτάκια ακούνητα” και άλλα τέτοια εμπνευσμένα.

H χολή πολλαπλασιάστηκε όταν τα σωματείο έπιασαν κυριολεκτικά στον ύπνο της δυνάμεις καταστολής, σπάζοντας τη χουντικής επίνευσης απαγόρευση συγκεντρώσεων για το Πολυτεχνείο, και διαδηλώνοντας έξω από την Αμερικανική Πρεσβεία. Γεγονός που εξόργισε τους εμπνευστές και τα εκτελεστικά όργανα των απαγορεύσεων, τα οποία ξέσπασαν με μένος ακόμα και κατά βουλευτών στη συμβολική πορεία που ακολούθησε, εξοργίζοντας ξανά κάθε τίμιο άνθρωπο κι αφήνοντας μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τους αγώνες και τις συγκρούσεις που αναπόφευκτα έρχονται.

Το 2020 μπορεί να πάει στον αγύριστο, εκείνο όμως που πρέπει επειγόντως να γυρίσει δεν είναι μόνο η σελίδα στο ημερολόγιο, αλλά ο τροχός της ιστορίας. Έτσι πρέπει να γίνει, κι έτσι θα γίνει.