Νότης Μαριάς: Να δοθεί άδεια για την εκτέλεση της απόφασης του Διστόμου για τις γερμανικές αποζημιώσεις

Συμπληρώθηκαν τη Δευτέρα 10 Ιουνίου 2024 ογδόντα ολόκληρα χρόνια από τη σφαγή του Διστόμου. Μια σφαγή η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία 229 αμάχων του Διστόμου και η οποία σημειωτέον έγινε μόλις τέσσερις ημέρες μετά την απόβαση των Συμμάχων στη Νορμανδία.

Οι συνέπειες της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα ήταν καταστροφικές για την Πατρίδα μας και τον λαό μας.

Όπως αναφέρω στο βιβλίο μου, «Το μνημόνιο της Χρεοκοπίας και ο Άλλος Δρόμος – Πειραματόζωο – Η Ελλάς», σύμφωνα με τη Μαύρη Βίβλο της κατοχής ο συνολικός αριθμός των θυμάτων που είχε η Ελλάδα λόγω της γερμανικής, ιταλικής και βουλγαρικής κατοχής ανέρχονται σε 1.106.922 ψυχές.

Ο αριθμός αυτός των θυμάτων αναλύεται ως εξής:

1)Νεκροί Πολέμου 1940-41: 13.327,

2)Εκτελεσμένοι (σε ολόκληρη την Ελλάδα) : 56.225,

3)Θανόντες όμηροι (στα γερμανικά στρατόπεδα) : 105.000,

4)Νεκροί από βομβαρδισμούς: 7.120,

5)Νεκροί σε μάχες Εθνικής Αντίστασης (σύμφωνα με γερμανικά στοιχεία): 20.650,

6)Νεκροί στη Μέση Ανατολή: 1.100,

7)Νεκροί από πείνα και σχετικές ασθένειες: 600.000, και

8)Απώλειες από υπογεννητικότητα: 300.000. 

Ως γνωστόν, με την υπ’ αριθμ. 137/1997 αμετάκλητη απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς επιδικάστηκαν αποζημιώσεις για τα θύματα της σφαγής του Διστόμου από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής τον Ιούνιο του 1944.

Αν και παρήλθαν 24 χρόνια από την ιστορική απόφαση 11/2000 του Αρείου Πάγου, με την οποία κατέστη αμετάκλητη η παραπάνω απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδιάς που δικαίωσε τους Διστομίτες, η Ελληνική Πολιτεία δια του εκάστοτε Υπουργού Δικαιοσύνης κατά παράβαση κάθε έννοιας δικαίου δεν δίνει έγκριση για την εκτέλεση της υπ’ αριθμ. 137/1997 αμετάκλητης απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς κατά του γερμανικού δημοσίου.

Γι΄ αυτόν ακριβώς τον λόγο ο αείμνηστος Γιάννης Σταμούλης έχοντας διασφαλίσει το αμετάκλητο της εν λόγω υπ΄ αρίθμ. 137/25-9-1997 Απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λειβαδιάς και καθώς δεν μπορούσε να πετύχει την περιβόητη χορήγηση αδείας από Έλληνα Υπουργό Δικαιοσύνης για την διενέργεια αναγκαστικής εκτέλεσης εις βάρος του Γερμανικού Δημοσίου στην Πατρίδα μας, τελικά στράφηκε στην Ιταλία.
Εκεί εν συνεχεία προχώρησε σε διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης εις βάρος περιουσίας του Γερμανικού Δημοσίου που βρισκόταν στην Ιταλία. Η προσπάθεια αναγκαστικής εκτέλεσης εις βάρος περιουσίας του Γερμανικού Δημοσίου στην Ιταλία τόσο εκ μέρους των θυμάτων του Διστόμου όσο και εκ μέρους ιταλών πολιτών συγγενών αντίστοιχων θυμάτων του εκεί γερμανικού στρατού κατοχής οδήγησε στην άσκηση προσφυγής εκ μέρους της Γερμανίας κατά της Ιταλίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το οποίο στις 3 Φεβρουαρίου 2012 με απόφασή του δέχθηκε ότι η Γερμανία απολαύει ετεροδικίας ενώπιον των ιταλικών δικαστηρίων ακόμη και για θέματα που έχουν σχέση με τις ναζιστικές θηριωδίες. Έκρινε δε ότι τόσο η Ιταλία όσο και η Ελλάδα η οποία είχε ασκήσει παρέμβαση στην εν λόγω δίκη θα μπορούσαν εκπροσωπώντας αντιστοίχως τους συγγενείς Ελλήνων και Ιταλών θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου να δρομολογήσουν στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου διαδικασίες διεκδίκησης αποζημιώσεων. Σε συνέχεια της απόφασης αυτής του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης η Ιταλία εξέδωσε νομοθετικό διάταγμα με το οποίο κατοχύρωνε την ετεροδικία της Γερμανίας για το ζήτημα αυτό ενώπιον της ιταλικής δικαιοσύνης προκειμένου να μην μπορούν να εκδικαστούν αγωγές κατά του Γερμανικού δημοσίου ενώπιον ιταλικών δικαστηρίων για αποζημιώσεις θυμάτων της ναζιστικής θηριωδίας καθώς επίσης και προκειμένου να μην είναι εφικτή και οιαδήποτε συνακόλουθη αναγκαστική εκτέλεση κατά περιουσίας του Γερμανικού δημοσίου η οποία βρισκόταν στην Ιταλία. Και αυτό αποσκοπούσε κυρίως στο να μπλοκάρει την αναγκαστική εκτέλεση της παραπάνω Αμετάκλητης Απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς για το Δίστομο. Παρά ταύτα το 2014 το Συνταγματικό Δικαστήριο της Ιταλίας με την ιστορική υπ΄ αρίθμ. 238/2014 Απόφασή του έκρινε ότι παρά την παραπάνω απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης το ως άνω ιταλικό νομοθετικό διάταγμα ήταν αντισυνταγματικό καθώς η ετεροδικία ξένου κράτους τουλάχιστον στην Ιταλία δεν μπορούσε να καλύψει και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας τα οποία είχαν διενεργήσει κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα γερμανικά στρατεύματα. Σε συνέχεια λοιπόν της απόφασης 238/2014 του Ιταλικού Συνταγματικού Δικαστηρίου ξεκίνησαν πράξεις αναγκαστικής εκτελέσεως της Αμετάκλητης Απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λειβαδιάς για την αποζημίωση των θυμάτων του Διστόμου με επισπεύδουσα την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας η οποία ως διάδοχος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Βοιωτίας εκπροσωπούσε τους Διστομίτες. Στο πλαίσιο αυτό έγινε και κατάσχεση εις χείρας των Ιταλικών σιδηροδρόμων και εις βάρος των Γερμανικών σιδηροδρόμων ποσού 25.000.000 ευρώ που αφορούσαν εισπράξεις που διενεργούσαν οι Ιταλικοί σιδηρόδρομοι για λογαριασμό των Γερμανικών σιδηροδρόμων.
Ακολούθησε σειρά δικών στο πλαίσιο του ιταλικού δικαίου αναγκαστικής εκτέλεσης με τελευταία δίκη αυτή η οποία έγινε ενώπιον του αρμοδίου Πολιτικού Τμήματος του Ιταλικού Ακυρωτικού, του Ιταλικού Αρείου Πάγου δηλαδή.

Έτσι στις 3 Σεπτεμβρίου το Ιταλικό Ακυρωτικό με την υπ΄ αρίθμ. 21995/3-9-2019 Απόφασή του απέρριψε την αναίρεση των Γερμανικών Σιδηροδρόμων κατά της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης Στερεάς Ελλάδος, νομίμως εκπροσωπουμένης από τον τότε περιφερειάρχη και αποφάνθηκε ότι σύμφωνα με την υπ΄ αρίθμ. 238/2014 απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ιταλίας, η Γερμανία δεν απολαύει ετεροδικίας για τις θηριωδίες που διέπραξαν τα γερμανικά στρατεύματα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και επομένως η Απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λιβαδειάς που δικαιώνει τα θύματα του Διστόμου μπορούσε να εκτελεστεί αναγκαστικώς εις βάρος του Γερμανικού Δημοσίου εντός της Επικράτειας της Ιταλίας. Επομένως η κατάσχεση εις χείρας τρίτου των εισπράξεων των Γερμανικών σιδηροδρόμων εκ μέρους των Διατομιτών κρίθηκε σύννομη. Έτσι οι συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου θα μπορούσαν να εισπράξουν 25.000.000 εκατ. ευρώ τα οποία αποτελούσαν και την πρώτη δόση των Γερμανικών Αποζημιώσεων που αναμένετο να λάβει η Ελλάδα από τη Γερμανία. 

Νότης Μαριάς, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής

Όμως η Γερμανία με προσφυγή της στις 29 Απριλίου 2022 ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης ζήτησε όχι μόνο την ακύρωση κάθε πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης κατά οιασδήποτε γερμανικής ακίνητης περιουσίας στην Ιταλία αλλά και τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων για την αναστολή των παραπάνω πλειστηριασμών που είχαν προγραμματιστεί για τις 28 Μαΐου 2022.

Στη συνέχεια το story είναι γνωστό με την Ιταλία μέσω του διατάγματος Ντράγκι της 30ης Απριλίου 2022 να δημιουργεί ειδικό ταμείο για την καταβολή από το ιταλικό δημόσιο αποζημιώσεων στα θύματα εγκλημάτων που διαπράχθηκαν από το Τρίτο Ράιχ από το 1939 έως το 1945 στην Ιταλία ή σε βάρος Ιταλών πολιτών.

Ταυτόχρονα, ιδίως μετά την υπ΄ αρίθμ. 159/2023 Απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ιταλίας, το ζήτημα της εκτέλεσης της απόφασης του Διστόμου εντός της ιταλικής επικράτειας φαίνεται πλέον να έχει κωλύσει δικαστικά ή στην καλύτερη περίπτωση φαίνεται να παρουσιάζεται εξαιρετικά αβέβαιο.

Για τον λόγο αυτόν είναι αναγκαίο όσο ποτέ επιτέλους να δοθεί άδεια από τον Έλληνα Υπουργό Δικαιοσύνης για την εν Ελλάδι εκτέλεση της υπ΄ αρίθμ. 137/25-9-1997 αμετάκλητης Απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Λειβαδιάς ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ.

Οψόμεθα για τη συνέχεια.

Νότης Μαριάς, Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής