Ψηλά τα Δάνεια πατριώτες!

Με αφορμή τις εσωτερικές φαγωμάρες στο οικονομικό επιτελείο που αποκαλύφθηκαν με τον ανασχηματισμό και την «καρατόμηση» του Ζαββού, έγινε και μια αναφορά από τον αστικό τύπο στην οικονομία και τα προβλήματά της. Πάλι καλά! Σε αυτό το θέμα, η αστική προπαγάνδα έχει πετύχει, ομολογουμένως, να εξαφανιστούν πλήρως τα πολύ σοβαρά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας όπως η ανεργία και τα δομικά χαρακτηριστικά της (μακροχρόνια, νέων, ειδικευμένης εργασίας, γυναικών), η φτώχεια και η ανισότητα, το χρέος (όχι μόνο δημόσιο, αλλά και ιδιωτικό) κλπ.

Με αυτήν την ευκαιρία λοιπόν, επανερχόμαστε κι εμείς σε έναν δείκτη που τον παρακολουθούμε τα τελευταία χρόνια εδώ στην Κατιούσα (1, 2) και που έχει πράγματι αποδειχθεί χρήσιμος. Πρόκειται για τα δάνεια προς επιχειρήσεις (πλην τραπεζών) και νοικοκυριά (όχι προς το κράτος, ή μεταξύ των τραπεζών). Κοινώς είναι τα δάνεια που δίνουν οι τράπεζες σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά στην Ελλάδα, τα δάνεια «στην αγορά». Επαναλαμβάνουμε την σημείωση ότι «ο δείκτης των Δανείων είναι ένας χονδροειδής μεν, αλλά αρκετά ξεκάθαρος, λόγω της απλότητάς του, δείκτης της φάσης του οικονομικού κύκλου. Με απλά λόγια, αν έρθει «ανάπτυξη», αν πάρει μπροστά η καπιταλιστική μηχανή και ξεκινήσει πάλι η διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου, θα ξεκινήσει και η ανταλλαγή Δανειακού Κεφαλαίου με Χρηματικό Κεφάλαιο – θα το πάρουμε και έτσι χαμπάρι, έστω και με μια καθυστέρηση.»

Το διάγραμμα που ακολουθεί είναι το ίδιο που έχουμε δημοσιεύσει και στο παρελθόν. Τα ποσά είναι σε εκατομμύρια ευρώ.

Διάγραμμα 1: Δάνεια έναντι μη-ΝΧΙ, εσωτερικό, λοιποί τομείς, Ελλάδα. Πηγή: ΕΚΤ

Εδώ φαίνεται ξεκάθαρα η πτώση και η παγωμάρα της αγοράς. Στις αρχές του 2020 (τέλος Γενάρη), τα δάνεια ήταν περίπου 153 δις ευρώ, ενώ το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου είχαν υποχωρήσει στα 147 δις ευρώ. Έκτοτε ξεκίνησε μια κατρακύλα που οδήγησε σε μια μείωση της τάξης του 17,6%. Τον Ιούλη τα δάνεια προς την αγορά έφτασαν τα 121 δις, δηλαδή στα επίπεδα που ήταν την άνοιξη του 2005!

Αξίζει να ρίξει μια ματιά κανείς στον ίδιο δείκτη για τις πρωτοπόρες καπιταλιστικές οικονομίες της ΕΕ, την Γαλλία και τη Γερμανία, για να ελεγχθεί αν αυτή η τάση μείωσης των δανείων αφορά συνολικά στο κεφάλαιο, τουλάχιστον σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Διάγραμμα 2: Δάνεια έναντι μη-ΝΧΙ, εσωτερικό, λοιποί τομείς, Γαλλία, Γερμανία. Πηγή: ΕΚΤ

Όπως φαίνεται από το διάγραμμα 2, η τάση σε αυτές τις χώρες είναι ανάποδη, αυξητική και μάλιστα συνεχόμενα. Το ίδιο διάστημα οι δύο αυτές οικονομίες είχαν αύξηση των δανείων ύψους 3,5% και 3,3% αντίστοιχα. Πέρα από τις όποιες σταθμίσεις θα έπρεπε να γίνουν για να είναι τα ποσά συγκρίσιμα, αρκεί να παρατηρήσει κανείς ότι η αύξηση των δανείων σε Γαλλία και Γερμανία ήταν μεγαλύτερη από την αύξηση του ΑΕΠ σε αυτές τις χώρες.

Το κλείσιμο της κάνουλας από τις τράπεζες είναι μόνο αντανάκλαση της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας. Η αστική πολιτική οικονομία και η δημοσιογραφία που απορρέει από, ή βασίζεται σε, αυτήν υπόρρητα θεωρεί ότι τα δάνεια θα δώσουν ώθηση στην συσσώρευση. Γι’ αυτό και το δημοσίευμα του in.gr για την καρατόμηση του Ζαββού αναφέρει ότι:

«η κυβέρνηση ποντάρει ιδιαιτέρως στην στήριξη της ανάκαμψης, η οποία απαιτεί σημαντική συμβολή των τραπεζών και της πιστωτικής επέκτασης. Μήνες τώρα, από το Μέγαρο Μαξίμου έχει σταλεί το μήνυμα και προς τις τράπεζες πως πρέπει να πέσει ρευστότητα στην οικονομία με τη χορήγηση δανείων. Είναι απολύτως λοιπόν σημαντική η αύξηση των δανείων από τις τράπεζες – όπου μαζί με τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης- θα αποτελέσουν τον κορμό της οικονομίας για το επόμενο διάστημα.»

Για πολλοστή φορά, η αστική προσέγγιση βλέπει την πραγματικότητα ανεστραμμένη. Η διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου οδηγεί σε αύξηση των δανείων. Όπως αναφέραμε σε ένα από τα αρχικά σημειώματα αυτής της σειράς, πριν από 3 χρόνια, με ένα έμμεσο προφητικό σχόλιο για τον Ζαββό:

Η «λαϊκή απαίτηση» για άνοιγμα της κάνουλας από μεριάς τραπεζών, ώστε να πέσει χρήμα στην αγορά και να αρχίσει «να τσουλάει το πράγμα», «να βρεθούμε σε δουλειά» κλπ κλπ φαίνεται ότι είναι μια αντεστραμμένη προβολή της πραγματικότητας. Για την ακρίβεια, πρέπει «να τσουλήσει το πράγμα» πρώτα, και να τσουλήσει με επιτυχία, όλο το δρόμο, για ν’ αποφασίσει η τράπεζα να το χρηματοδοτήσει. Αυτή είναι η ορθολογική αντιμετώπιση των πραγμάτων, με βάση τη λογική αυτού του συστήματος, και δεν έχει να κάνει με επιτροπείες, ιδιώτες μάνατζερ στις τράπεζες κλπ. Είναι η αυθόρμητη επιχειρηματική συμπεριφορά, με βάση την ελεύθερη αγορά, και είναι απολύτως υγιής. Μάλιστα, για να γίνω όσο πιο προκλητικός γίνεται, είναι παράδειγμα υγιούς επιχειρηματικότητας! Τι έπρεπε δηλαδή να κάνουν οι τράπεζες: να πνίξουν την αγορά με θαλασσοδάνεια που, αν δεν πήγαιναν όλα σε αποπληρωμή παλαιότερων χρεών, θα πήγαιναν σε αποθησαυρισμό; Κι ο τόκος, κύριε; Από πού θα πληρωθεί ο τόκος γι’ αυτά τα Δάνεια;

Καταλαβαίνω ότι σε κανέναν τριτοδρομίτη ή ακόμα και φιλελεύθερο δεν αρέσει η ιδέα οι τράπεζες να είναι σήμερα το υπόδειγμα της υγιούς επιχειρηματικότητας, αλλά πραγματικά, σ’ αυτό το σύστημα, θα βάζατε ποτέ βενζίνη σε αυτοκίνητο που δεν δουλεύει;

Η αντίθετη πορεία των δανείων που καταδείχθηκε παραπάνω, πιθανώς να αντανακλά και μια διαφορετική στρατηγική της ελληνικής αστικής τάξης, την οποία έχουμε υπαινιχθεί σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης και την μετάβαση στην λεγόμενη 4^η Βιομηχανική Επανάσταση. Προκύπτει από αρκετές μεριές ότι το σχέδιο εδώ είναι «take the money and run». Κι ίσως το δαιμόνιο των ελλήνων καραβοκύρηδων να είναι και πάλι σωστό, το τρένο της παραγωγικότητας να μην σφυρίξει ποτέ για τους προφήτες της Βιομηχανίας 4.0 και στο τέλος καλύτερος να είναι αυτός που έχει το χρήμα στην τσέπη. Βέβαια, μια χώρα θα έχει μετατραπεί σε στάχτες κι ένας λαός σε κουρελή, αλλά η σημαία θα κυματίζει ψηλά και η ράβδος υψηλότερα.

Αν κάποιος πιστεύει ότι με τις φωτιές του καλοκαιριού και την ιδιότυπη πρωταρχική συσσώρευση που οργάνωσαν στην Εύβοια πιάσαμε έναν πάτο, από τον οποίο μόνο προς τα πάνω μπορεί να πάει κανείς, θα πρέπει να θυμίσουμε ότι το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και με την 2^η καραντίνα, το κλείσιμο των τραπεζών, το PSI, το πρώτο μνημόνιο και όλα τα υπόλοιπα και πάει λέγοντας. Ο χειμώνας θα φέρει τους καρπούς όχι μόνο των φυσικών καταστροφών του καλοκαιριού, αλλά και της στρατηγικής του κεφαλαίου στην Ελλάδα και θα είναι πικροί και δηλητηριώδεις καρποί. Δεν θα κουραστούμε ποτέ όμως να τονίζουμε ότι λύση υπάρχει, όπως και διαθέσιμοι άνθρωποι να την φέρουν εις πέρας, ώστε αυτός ο λαός να γίνει ο ίδιος καραβοκύρης στον τόπο του και να χαράζει τη ρότα που τον συμφέρει.