Τουρισμός – Βαριά βιομηχανία εκμετάλλευσης

Αν για κάποιο λόγο θα έπρεπε να κατατάξω τα μεροκάματα και τα ένσημά μου με βάση τον ιδρώτα και τη δυσκολία που βγήκαν, σίγουρα αυτά που κέρδισα δουλεύοντας μία σαιζόν στον κλάδο του τουρισμού θα έπαιρναν με περίπατο την πρωτιά.

Η τουριστική σαιζόν στις μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες των νησιών ξεκινά συνήθως τον Απρίλη και διαρκεί ως τον Οκτώβρη. Λίγο πριν το Πάσχα ξεκινούν οι προετοιμασίες για το άνοιγμα, ώστε τη Μεγάλη Εβδομάδα να φιλοξενηθούν οι πρώτοι τουρίστες. Ο κλάδος του Τουρισμού είναι από τους ελάχιστους που σημειώνει κέρδη και ανάπτυξη στα χρόνια της κρίσης, ενώ ακόμα και στις περιόδους βαθιάς ύφεσης κατάφερε να εξασφαλίσει αρκετά δισεκατομμύρια καθαρά κέρδη.

Η μεσογειακή Ευρώπη δέχεται το 1/3 της συνολικής τουριστικής ροής της ηπείρου με αυξανόμενες τάσεις συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, οπότε δεν είναι παράλογες οι προσδοκίες των αστών ότι ο κλάδος του Τουρισμού θα πρέπει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην καπιταλιστική ανάκαμψη και να λειτουργήσει ως “ατμομηχανή”. Συνεπώς δεν είναι τυχαίο που πολλοί αντεργατικοί νόμοι εφαρμόστηκαν πιλοτικά σε ξενοδοχειακές μονάδες (κυρίως στον τομέα των ελαστικών μορφών απασχόλησης) και αργότερα κατοχυρώθηκαν ως νόμοι του κράτους.

Έτσι λοιπόν μπορείς να βρεις σε αφθονία της λεγόμενη σύμβαση διαλείπουσας απασχόλησης όπου η μοναδική υποχρέωση του εργοδότη είναι να απασχολήσει τον εργαζόμενο για μία μέρα την εβδομάδα (ή ακόμα και για λίγες ώρες) για όσο διάστημα καθοριστεί με την υπογραφή της σύμβασης (συνήθως για 6 ή 8 μήνες ανάλογα με τις ανάγκες τις εργοδοσίας). Παρομοίως με τις συμβάσεις της μιας μέρας. Εκεί η σύμβαση του εργαζόμενου ξεκινά το πρωί και λύνεται το βράδυ χωρίς καμία υποχρέωση του εργοδότη να τον ξαναπροσλάβει την επόμενη.

Η κατάσταση δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική σε ό,τι αφορά το μόνιμο προσωπικό. Ειδικά κατά την περίοδο του Αυγούστου, όπου η δουλειά χτυπάει κόκκινο, το ρεπό αποτελεί άγνωστη λέξη, η αλλαγή στα πόστα συχνή ανάλογα με τις ανάγκες, ενώ το ίδιο ισχύει και με τα ωράρια. Οι απλήρωτες υπερωρίες οργιάζουν, ενώ με το κόλπο της μαθητείας οι σπουδαστές των ΙΕΚ μετατρέπονται από νέοι εργαζόμενοι σε νέοι σύγχρονοι δούλοι αφού η αμοιβή τους δεν ξεπερνά τα 300 ευρώ. Χειρότερη είναι η κατάσταση για νέους που έρχονται για την πρακτική τους από άλλες χώρες της Ευρώπης. Σε αυτήν την περίπτωση το τσάμπα δουλειά είναι κυριολεκτικό, αφού συνήθως δεν βλέπουν δεκάρα τσακιστή, με τον εργοδότη να τους παρέχει απλά ένα κατάλυμα όσο διαρκεί η πρακτική. Ειδικά για τους πρακτικάριους ωράριο δεν υπάρχει και ο όγκος δουλειάς είναι τεράστιος. Ποιος μπορεί άλλωστε να ξεχάσει την ειδικευόμενη καμαριέρα που άφησε την τελευταία της πνοή λόγω υπερκόπωσης σε ξενοδοχείο της Ζακύνθου;

Νέα μόδα αποτελούν τα δουλεμπορικά γραφεία ενοικίασης εργαζομένων. Σε αυτήν την περίπτωση τα ξενοδοχεία νοικιάζουν εργαζόμενους όχι μόνο για όσο τους χρειαστούν αλλά πολλές φορές για όλη τη σαιζόν. Έτσι γλυτώνουν την πρόσληψη ενώ και ο ενοικιαζόμενος εργάτης δεν λογίζεται ως ξενοδοχοϋπάλληλος αλλά σαν ιδιωτικός υπάλληλος. Με αυτό τον τρόπο οι μεγαλοξενοδόχοι απαλλάσσονται από την χορήγηση ορισμένων εργατικών δικαιωμάτων όπως η άδεια, το επίδομα μητρότητας, δώρα, επίδομα ασθένειας, αποζημίωση ενώ δεν πληρώνουν ούτε ένα ευρώ σε ασφαλιστικές εισφορές. Αυτοί που νοικιάζονται είναι κυρίως καθαρίστριες ή καμαριέρες αλλά και αυτό το φαινόμενο τείνει να επεκταθεί και σε άλλα πόστα.

Η μετά κρίσης εποχή στην Ελλάδα, η καπιταλιστική ανάπτυξη που έρχεται και ευαγγελίζονται, είναι εικόνα και ομοίωση της κατάστασης που επικρατεί στον τουρισμό.

Η γιγάντωση και η ανάπτυξη των καπιταλιστικών επιχειρήσεων του τουρισμού βασίζεται σε φορολογικές και άλλες κρατικές ελαφρύνσεις, στο ολοκληρωτικό τσάκισμα των εργατικών δικαιωμάτων και στην εντατικοποίηση της δουλειάς των εργαζομένων του κλάδου. Ανάπτυξη που θα εξυπηρετεί ταυτόχρονα τις μονοπωλιακές μονάδες και τους εργαζόμενους σε αυτές δεν μπορεί να υπάρξει.