Όταν ο ΓΑΠ αρνούνταν την ανέγερση μνημείου του Σοβιετικού Στρατιώτη στην Αθήνα

Χτες κλιμάκιο του ΚΚΕ κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο του Σοβιετικού Στρατιώτη στην Καλλιθέα, τιμώντας την επέτειο της Αντιφασιστικής Νίκης, με πρωτοπόρα δύναμη τη Σοβιετική Ένωση και τον Κόκκινο Στρατό που σήκωσε το κύριο βάρος του πολέμου.

Το μνημείο αυτό στήθηκε μετά από πολύχρονες προσπάθειες της ΠΕΑΕΑ, παρά την σταθερή άρνηση του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ και των κυβερνήσεων του Σημίτη. Στη συνέχεια παραθέτουμε ένα άρθρο του Φοίβου Τσέκερη στον Ριζοσπάστη, που δίνει ένα μικρό χρονικό αυτών των προσπαθειών, το οποίο μπορείτε να βρείτε, μαζί με άλλα, και στο βιβλίο του “Η αλήθεια να λέγεται” από τις εκδόσεις ΕΝΤΟΣ.

Η ανέγερση του Μνημείου των Σοβιετικών που έχασαν τη ζωή τους πολεμώντας στην ελληνική γη για τη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων και για την Ελευθερία και Ανεξαρτησία της Ελλάδας, στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πόλεμου, είχε απασχολήσει το ΔΣ της ΠΕΑΕΑ πριν από πολλά χρόνια.

Πριν από, περίπου, 20 χρόνια το ΔΣ της ΠΕΑΕΑ ζήτησε από τα παραρτήματά της σε όλη την Ελλάδα να το ενημερώσουν αν στα νεκροταφεία της περιοχής τους υπάρχουν τάφοι Σοβιετικών μαχητών ή ό,τι γνωρίζουν για τη συμμετοχή των Σοβιετικών στις μάχες του ΕΛΑΣ, με σκοπό να προχωρήσει η ΠΕΑΕΑ στις ενέργειες για τη φιλοτέχνηση και τοποθέτηση Μνημείου αφιερωμένου στη μνήμη των σκοτωμένων στην Ελλάδα Σοβιετικών μαχητών. Για τη συγκέντρωση αυτών των στοιχείων έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο ο σ. Γιάννης Παπαϊωάννου, ο οποίος επισκέφθηκε τα νεκροταφεία πόλεων, κωμοπόλεων και χωριών, παντού όπου υπήρχε πιθανότητα ή πληροφορία ότι υπήρχαν τάφοι Σοβιετικών μαχητών και βοηθούμενος από τοπικά μέλη της ΠΕΑΕΑ και του ΚΚΕ κατέγραψε 36 ονοματεπώνυμα, των περισσοτέρων και τους τόπους καταγωγής (επισυνάπτεται αντίγραφο του καταλόγου με τα ονόματα).

Ο Γιάννης Παπαϊωάννου είχε υπηρετήσει σαν εθελοντής στον Κόκκινο Στρατό, αν και πολύ νέος πολέμησε στο Ανατολικό Μέτωπο και τραυματίστηκε στην Τσεχοσλοβακία κατά την προέλαση του Κόκκινου Στρατού προς το Βερολίνο. Για την προσφορά του αυτή του απονεμήθηκε το παράσημο ανδρείας από τη σοβιετική κυβέρνηση. Μέλος του ΚΚΕ από το 1947 μέχρι το θάνατο του, τον Οκτώβρη του 2002, έζησε πολλά χρόνια σαν πολιτικός πρόσφυγας στη Ρουμανία και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1976, μαζί με τη γυναίκα του και δυο του παιδιά. Ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα σαν μέλος του ΚΚΕ και της ΠΕΑΕΑ και ταξίδεψε σε όλη την Ελλάδα, ώσπου να συγκροτήσει τον κατάλογο των 36 νεκρών Σοβιετικών για τους οποίους ο Ρώσος πρεσβευτής επιβεβαίωσε ότι ήταν γραμμένοι στους καταλόγους των Ρώσων αιχμαλώτων που δεν επέστρεψαν ποτέ στην πατρίδα τους.

Φυσικά, υπάρχουν και άλλα πολλά ονοματεπώνυμα σκοτωμένων Σοβιετικών που έχουν επισημανθεί σε όλη την Ελλάδα, αλλά, οι περισσότεροι, έχουν ταφεί μεμονωμένα σε κάποιες ρεματιές ή σε κάποια βουνά, όπως και χιλιάδες ΕΛΑΣίτες σκοτωμένοι, για τους οποίους δεν προσφέρθηκε από τις μισαλλόδοξες ελληνικές κυβερνήσεις ένα κομμάτι γης για να τους φιλοξενήσει, όπως έχει γίνει, αντίθετα, για τους Άγγλους, τους Γερμανούς, τους Ιταλούς, τους Ινδούς, τους Νεοζηλανδούς και όλους αυτούς που πολέμησαν εναντίον του ελληνικού λαού που αναπαύονται σε καλλιμάρμαρα νεκροταφεία στη Ελλάδα.

Το Μνημείο έχει φιλοτεχνηθεί από Ρώσο γλύπτη και δείχνει έναν σκοτωμένο Σοβιετικό στρατιώτη και μια Ελληνίδα να θρηνεί για το θάνατό του. Πάνω στο βάθρο είναι γραμμένο στα ελληνικά «ΑΝΔΡΩΝ ΕΠΙΦΑΝΩΝ ΠΑΣΑ ΓΗ ΤΑΦΟΣ» και, ρωσικά: «Στους Σοβιετικούς μαχητές που πέσανε για την Ελευθερία και την Ανεξαρτησία της Ελλάδας 1941 – 1944».

Ο δήμαρχος και το ΔΣ της Καλλιθέας δέχτηκαν να τοποθετηθεί το Μνημείο σε πλατεία του Δήμου στη συμβολή των οδών Συγγρού και Φιλαρέτου. Όμως, ενώ όλα έβαιναν ομαλά, δημιουργήθηκε μια απρόβλεπτη εμπλοκή που καθυστέρησε για χρόνια την τοποθέτησή του. Σύμφωνα με κάποιον ελληνικό νόμο, για να τοποθετηθεί το Μνημείο έπρεπε να συμφωνήσει και ο τότε υπουργός Εξωτερικών, ο Γιώργος Παπανδρέου τότε, ο οποίος, όμως, δεν υπέγραφε ότι συμφωνεί, γιατί είχε τη γνώμη ότι δεν χρειάζεται αυτό το Μνημείο… Παρά τις συνεχείς διαμαρτυρίες από μέρους της ΠΕΑΕΑ, ο Γ. Παπανδρέου στάθηκε ανένδοτος και ο λόγος της άρνησής του ήταν, όπως μας έλεγε, πάντα μέσω υπαλλήλου του υπουργείου του, ότι αν γίνει αυτό το Μνημείο θα ζητήσουν να κάνουν το ίδιο και οι Αμερικανοί και άλλοι. Τους εξηγήσαμε ότι Αμερικάνοι δεν πολέμησαν ποτέ στην Ελλάδα εναντίον των Γερμανών και ότι δεν υπήρχε ούτε ένας Αμερικάνος νεκρός του πολέμου στην Ελλάδα, αλλά το άγαλμα του Τρούμαν ισοδυναμεί με πολλά Μνημεία τέτοια.

Τελικά το αντισοβιετικό πείσμα του Γ. Παπανδρέου κράτησε μέχρι το τέλος της διακυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ. Με την αλλαγή της κυβέρνησης τελείωσε και η κυβερνητική άρνηση και ύστερα από χρόνων καθυστέρηση έγιναν τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου, στις 9 Μαΐου 2005 επέτειο της Νίκης και του τερματισμού του πολέμου. Εκεί οι Αντιστασιακές Οργανώσεις και φορείς καταθέτουν λουλούδια και τιμούν τη μνήμη των Σοβιετικών συντρόφων που έχασαν τη ζωή τους τόσο μακριά από την πατρίδα τους.

Επειδή ζούμε σε μια εποχή που στην Ευρώπη οι προοδευτικές ιδέες βρίσκονται υπό διωγμόν και τα Μνημεία των Σοβιετικών μαχητών που ελευθέρωσαν την Ευρώπη από το φασισμό και το Ναζισμό μεταφέρονται σε αποθήκες, ή εξαφανίζονται, θα πρέπει ο ελληνικός λαός να αγαπήσει αυτό το Μνημείο και να το διατηρήσει σαν «κόρη οφθαλμού».