Περί των αστικών δημοσκοπήσεων ή αλλιώς «το Παλιό έκανε την εμφάνισή του σε Νέο μασκαρεμένο»
Άλλωστε το «έργο» της ταχεία ανάδειξης από το αστικό πολιτικό σύστημα και τα αστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, και της χρησιμότητας τέτοιων «μικρών» βολικών αστικών κομμάτων που εκ των πολιτικών τους είναι ταυτόχρονα μεγάλοι σύμμαχοι του συστήματος το έχει δει ο λαός σε πολλές επαναλήψεις…
«Σε όλο τον κόσμο, όπου υπάρχουν καπιταλιστές, η ελευθερία/ανεξαρτησία του Τύπου σημαίνει ελευθερία να αγοράζουν εφημερίδες, να εξαγοράζουν συγγραφείς, να δωροδοκούν, να αγοράζουν και να παραποιούν την “κοινή γνώμη” προς όφελος της αστικής τάξης».
Β.Ι. Λενιν, BLOCS WITH THE CADETS Απαντα Τόμος 11 , σελ 307-311
Σε συνθήκες έντασης της επίθεσης στα εργατικά – λαϊκά δικαιώματα, ανόδου της λαϊκής δυσαρέσκειας απέναντι στο εχθρικό, από τον ίδιο τον χαρακτήρα του, αστικού κράτους, τους μηχανισμούς του, και το πολιτικό προσωπικό του, η αστική τάξη και τα επιτελεία της σηκώνουν τα μανίκια ψηλά για την χειραγώγηση των λαϊκών στρωμάτων. Σηκώνουν τα μανίκια τους για να μασκαρέψουν το αποκρουστικό πρόσωπο της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Σηκώνουν τα μανίκια τους για να παρουσιάσουν το απεχθές, πραγματικό πρόσωπο του αστικού κράτους, αυτού της αστυνομικής βίας και καταστολής των εργατικών κινητοποιήσεων, αυτού της εκμετάλλευσης των εργαζομένων μέσω του σιδερένιου βραχίονα των αστικών νόμων, αυτού των πλειστηριασμών και των κατασχέσεων σπιτιών φτωχών, εργατικών οικογενειών, φτωχών ακόμα και με ειδικές ανάγκες, αυτού που αφήνει απροστάτευτη ακόμα και την ανθρώπινη ζωή για να προστατεύσει τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων. Σηκώνουν τα μανίκια τους να κρύψουν το γεγονός ότι για την αστική τάξη, για την εξασφάλιση της κερδοφορίας της, ζωτικής σημασίας θέματα για τον λαό, όπως η υγεία του ή η ασφάλεια του, η ίδια του η ζωή στους χώρους εργασίας και τις μεταφορές του, είναι απλώς ένας κυνικός υπολογισμός ως προς το τί είναι πιο συμφέρον για αυτήν. Και για αυτό το μασκάρεμα του αποκρουστικού προσώπου της αστικής τάξης και του κράτους της, η αστική τάξη βγάζει από την φαρέτρα της, τα εργαλεία για τον αποπροσανατολισμό των λαϊκών στρωμάτων, επιστρατεύει διάφορες μεθόδους, όχι φυσικά πρωτότυπες.
Μια από αυτές, παλιά της τέχνη κόσκινο, είναι η διοχέτευση της λαϊκή αγανάκτησης και οργής σε ανώδυνες για αυτήν «δεξαμενές αποφόρτισης». Και για αυτό αναλαμβάνουν δράση σε πρώτο στάδιο, τα αστικά μέσα μαζικής «ενημέρωσης», ΜΜΕ, σε όλες τις μορφές τους, συμπεριλαμβανομένων των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook, το Χ (Twitter), το Instagram, αλλά και δημοσκοπήσεις για την «αποτύπωση» όπως λένε της «κοινής γνώμης». Αυτά δεν εκφράζουν μόνο τα συμφέροντα της αστικής τάξης, αλλά αποτελούν βασικό όπλο της ενεργής υπεράσπισης τους, ένα όπλο που χρησιμοποιείται για τη διασφάλιση και την κυριαρχία αυτών των συμφερόντων. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός ότι η αστική τάξη ξοδεύει τεράστια ποσά χρημάτων για την εξαγορά, λειτουργία τέτοιων μέσων για να διαμορφώνει και να ελέγχει με τη βοήθεια αυτών των μέσων, την λεγόμενη «κοινή γνώμη» προς όφελός της.
Ο ρόλος των αστικών δημοσκοπήσεων είναι ο ίδιος και αυτός: Αποτελούν ξεκάθαρα ένα επιπλέον όπλο στα χέρια της αστικής τάξης για την χειραγώγηση της «κοινής γνώμης» για την προώθηση των συμφερόντων της. Δεν θα πρέπει άλλωστε να μας διαφεύγει το γεγονός ότι οι εταιρίες δημοσκοπήσεων είναι ιδιωτικές και γενικά πέρα από την περίοδο των εκλογών, πληρώνονται για την διενέργεια δημοσκοπήσεων/ερευνών αγοράς (οι οποίες συνήθως δεν ανακοινώνονται) για την προώθηση νέων προϊόντων για μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους. Από αυτήν την άποψη, δεν μπορεί να γίνεται καν λόγος για αντικειμενικές επιστημονικές μελέτες, δειγματοληψίες, μεθόδους στάθμισης και νόρμες/πλαίσια μεθοδολογιών.
Όπως και σε κάθε άλλο τομέα του εμπορίου, και στις δημοσκοπήσεις, ισχύει ο κανόνας «το αφεντικό (η αστική τάξη) έχει πάντα δίκιο!». Έτσι όταν κοιτά κάποιος μια δημοσκόπηση πρέπει καταρχάς να ρωτά ποιος την έκανε, σε ποιον ανήκει η εταιρεία δημοσκόπησης, ποιος πλήρωσε για την δημοσκόπηση, τι είδους ερωτήσεις έγιναν. Είναι χαρακτηριστικό άλλωστε το γεγονός όπως στοιχειοθετείται από την διεθνή βιβλιογραφία (βλ. π.χ. τις παραπομπές [1, 2, 3] στο τέλος του κειμένου) ότι οι απαντήσεις σε μια δημοσκόπηση (και για την ψήφο και για να βάλουν πλάτες στην άνοδο βολικών κομμάτων για το σύστημα, σαν αυτές που παρουσιάζονται το τελευταίο διάστημα) επηρεάζονται από το είδος και την διατύπωση των ερωτήσεων ή ακόμα και από την σειρά με τις οποίες αυτές οι ερωτήσεις γίνονται από τις εταιρείες των δημοσκοπήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις προσπαθούν με το ζόρι να παρουσιάσουν ως «αντισυστημικές» δυνάμεις διάφορα κόμματα, αποκλείοντας, σύμφωνα με άτομα που συμμετείχαν στις δημοσκοπήσεις, στην ερώτηση για το «ποια δύναμη μπορεί να ασκήσει έντονη αντιπολίτευση στην κυβέρνηση της ΝΔ» το ΚΚΕ ως πιθανή απάντηση (βλ. π.χ. την παραπομπή [4] στο τέλος του κειμένου).
Και είναι ακόμα γνωστό, ότι σε τέτοιες περιπτώσεις υπάρχει μεγάλο περιθώριο για διάφορες «πονηριές» που μπορούν να κάνουν λάστιχο νόρμες και μεθοδολογίες για να παρθούν απαντήσεις προς την επιθυμητή από την αστική τάξη κατεύθυνση. Αλλά γιατί γίνεται αυτό; Όπως τεκμηριώνεται από την διεθνή βιβλιογραφία (βλ. π.χ. [1,2,3]), οι δημοσκοπήσεις επηρεάζουν την ψήφο της «κοινής γνώμης» π.χ. συσπειρώνοντας τους ψηφοφόρους π.χ. των δύο πρώτων σε ποσοστά αστικών κόμματων όταν η διαφορά τους αποτυπώνεται σχετικά μικρή ή στρέφοντας τους ψήφους «διαμαρτυρίας» σε κάποια «μικρά» αστικά κόμματα όταν αποτυπώνεται μια σχετικά μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο πρώτων, ή όταν αποτυπώνεται γενική δυσαρέσκεια για την διακυβέρνηση των αστικών κομμάτων. Ανάλογα με τα παραπάνω, δημιουργούν το λεγόμενο «bandwagon» φαινόμενο (όταν σε εκλογές ή δημοψηφίσματα οι πολίτες βλέπουν από τις δημοσκοπήσεις ένα συγκεκριμένο κόμμα, ή πολιτική θέση ως πιθανό νικητή ή τουλάχιστον ως κυρίαρχο, τότε ακολουθούν αυτήν την τάση) ή από την άλλη, το underdog φαινόμενο (όταν σε εκλογές ή δημοψηφίσματα, οι πολίτες βλέπουν από τις δημοσκοπήσεις ένα συγκεκριμένο κόμμα, ή πολιτική θέση ως πιθανό νικητή ή τουλάχιστον ως κυρίαρχο, τότε οι δημοσκοπήσεις προσπαθούν να στρέψουν μια μερίδα σε άλλα «μικρότερα» κόμματα ως κόμματα βολικής για το αστικό σύστημα «διαμαρτυρίας»).
Όπως έχει αποδειχτεί πολλές φορές στο παρελθόν η αστική τάξη και τα επιτελεία της ξέρουν πολύ καλά να χρησιμοποιούν τόσο το «bandwagon» όσο και το «underdog» φαινόμενο. Άλλωστε το «έργο» της ταχεία ανάδειξης από το αστικό πολιτικό σύστημα και τα αστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, και της χρησιμότητας τέτοιων «μικρών» βολικών αστικών κομμάτων που εκ των πολιτικών τους είναι ταυτόχρονα μεγάλοι σύμμαχοι του συστήματος το έχει δει ο λαός σε πολλές επαναλήψεις (βλ. π.χ. [3,4]).
Ο λαός δεν πρέπει να πέσει στην παγίδα των μεθοδεύσεων την αστικής τάξης για το καμουφλάρισμα του αποκρουστικού προσώπου της με όποιες μορφές και αν αυτές παίρνουν. Η καλύτερη, η πιο αντικειμενική, η πιο συγκλονιστική δημοσκόπηση και η ελπίδα για τον λαό, που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του, είναι τα εκατομμύρια που βγήκαν στους δρόμους να διαδηλώσουν για το προδιαγεγραμμένο έγκλημα των Τεμπών, να διαδηλώσουν ενάντια στο βάρβαρο αυτό σύστημα, το αστικό κράτος και το πολιτικό του προσωπικό.
Η καλύτερη δημοσκόπηση και ελπίδα για τον λαό είναι ο αγώνας των εργατών στη ΛΑΡΚΟ, ο αγώνας των διανομέων, ο αγώνας των αγροτών. Είναι ο αγώνας που δίνεται καθημερινά σε όλα τα εργοστάσια, στα νοσοκομεία, στα πανεπιστήμια, στους χώρους δουλειάς που διαμορφώνουν τις σχέσεις στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, τις αγωνιστικές διεργασίες μέσα από κινητοποιήσεις, απεργίες και για τον συντονισμό της δράσης ανάμεσα στις συνδικαλιστικές οργανώσεις ενάντια στην πολιτική της κυβέρνησης και της εργοδοσίας. Είναι το σύνθημα που συγκλονίζει τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις, «Ή τα κέρδη τους ή οι ζωές μας». Είναι ο αγώνας του λαού να σώσει τον ίδιο τον λαό ενάντια στην βαρβαρότητα και τις εγκληματικές πολιτικές του αστικού πολιτικού συστήματος. Είναι ο αγώνας του ταξικού εργατικού κινήματος ενάντια στους πλειστηριασμούς, ενάντια στην φοροληστεία, ενάντια στις απολύσεις, είναι ο αγώνας για αποκλειστικά Δημόσια και Δωρεάν Υγεία και Παιδεία, με κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας. Είναι ο αγώνας των ταξικού κινήματος, των εργατικών κέντρων των εκατοντάδων πρωτοβάθμιων εργατικών σωματείων του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα για την οργάνωση και επιτυχία της πανεργατικής απεργίας στις 9 Απρίλη.
Είναι εν τέλει, ο αγώνας να ορθώσει ο λαός το ανάστημα του, την δύναμη του απέναντι στην αστική τάξη και τα κόμματα της, ΝΔ ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ που εναλλάσσονται στην εξουσία με τις όποιες μεταλλάξεις τους σε «μικρότερα» βολικά κόμματα και τις μεταξύ τους συνεργασίες, που του κόβουν το οξυγόνο. Είναι ο αγώνας που μας δίνει οξυγόνο. Είναι ο αγώνας για για ένα καλύτερο αύριο, είναι ο αγώνας για τους «σεισμούς που μέλλονται να’ ρθουν»
[1] Crespi, L., The interview effect in polling, Public Opinion Quarterly, 12, 99—111, 1948.
[2] Rothschild, D, Malhotra, N. Αre public opinion polls self-fulfilling prophecies? Research & Politics, 1,2053168014547667, 2014.
[3] Do polls influence the vote? Capturing campaign effects, 263—279, 2006, University of Michigan Press Ann Arbor.
[4] «Αντισυστημικοί»…με το ζόρι!
[5] Μικρά κόμματα» … μεγάλοι σύμμαχοι του συστήματος!
Κώστας Σιέττος, καθηγητής Πανεπιστημίου Νάπολης Ιταλίας
