Βαδίζουμε μαζί στον ίδιο δρόμο…

Η πρώτη από τις τρεις συναυλίες του Θάνου Μικρούτσικου, που είναι αφιερωμένη στα 100 χρόνια του ΚΚΕ ήταν μια μοναδική εμπειρία για όσους την παρακολούθησαν. Πήρε το κοινό σε ένα σύννεφο με νότες (όπως το “σύννεφο με παντελόνια” του Μαγιακόφσκι) και το ταξίδεψε σε στιγμές-σταθμούς του επαναστατικού κινήματος, όπως τους αλύγιστους ήρωες στο κολαστήριο της Μακρονήσου, που ταπείνωσαν το θάνατο, τους εξεγερτικούς στίχους του Μαγιακόφσκι που μας δίνουν μελοποιημένοι μια γεύση από τη μουσική της κοινωνίας του μέλλοντος, και τη μέθη από το “αθάνατο κρασί” της Μεταπολίτευσης και του πολιτικού της τραγουδιού.

Είναι μικρό το γήπεδο…

Το κλειστό του Γαλατσίου αποδείχτηκε πολύ μικρό για να χωρέσει όλο τον κόσμο, τα μέλη και τους φίλους του μικρού “Γαλατσικού χωριού”, όπως είπε ένας σύντροφος, μόνο που αυτή ήταν πολιτεία ολόκληρη, όχι απλό χωριό. Με επίσημη χωρητικότητα 6.200 θέσεις, ασφυκτικά γεμάτα τα διαζώματα και τους διαδρόμους περιμετρικά, και το κοινό να γεμίζει τελικά και το στίβο μπροστά στη σκηνή, η συνολική προσέλευση ίσως να προσέγγισε τις 10 χιλιάδες -μπορεί όμως να είναι υπερβολική αυτή η εκτίμηση. Βασικά όμως απέδειξε πως χρειαζόταν ένα μεγαλύτερο κλειστό, όπως το γειτονικό ΟΑΚΑ, για να μας χωρέσει όλους. Ιδίως όσους έφτασαν καθυστερημένοι, γιατί δυσκολεύτηκαν με το παρκάρισμα, ή όσους έκαναν το λάθος να έρθουν χαλαροί, λίγο μετά την επίσημη ώρα έναρξης -και συνέχισαν να φτάνουν αρκετή ώρα αφού είχε ξεκινήσει η εκδήλωση. Είναι τέτοια κι η διαρρύθμιση της γειτονιάς γύρω από το κλειστό, που ο συνωστισμός θύμιζε… Τούμπα και ντέρμπι τίτλου.

Έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη

Η οποία δεν ξεκίνησε με τραγούδια, αλλά με την ομιλία του Δ. Κουτσούμπα, που έκανε μια πλήρη ανάλυση -σχεδόν σαν εισήγηση- πάνω στο έργο και την προσφορά του Θάνου Μικρούτσικου. Αναφέρθηκε στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ το 77′, το πρώτο στο οποίο είχε έρθει ο μεγάλος συνθέτης. Στο επιστημονικό συνέδριο του ΚΚΕ για τον Μπρεχτ και την εμπεριστατωμένη σχετική εισήγηση που είχε κάνει ο Μικρούτσικος. Στους μεγάλους απόντες, τη Μαρία Δημητριάδη και το Δημήτρη Μητροπάνο, που είχαν ερμηνεύσει μοναδικά τα τραγούδια του. Ενώ κόλλησε κάπου και τον κλασικό στίχο “έτσι και αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη”, που εκμπέμπει επαναστατική αισιοδοξία. Στο τέλος κάλεσε στη σκηνή το συνθέτη προσφωνώντας τον σύντροφο και του θύμισε τη φράση που είχε πει ο ίδιος στο τελευταίο φεστιβάλ, πως “εδώ είναι ο κόσμος μου”, λέγοντάς του πως είχε απόλυτο δίκιο.

Η καλύτερη στιγμή της ζωής μου

Ακολούθησε ο θερμός εναγκαλισμός μεταξύ τους, που συνοδεύτηκε με έναν ασπασμό, και τη βράβευση του συνθέτη από το ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, με μια τιμητική πλακέτα και ένα πολύτιμο δώρο: ένα πρωτότυπο χαρακτικό του μεγάλου εικαστικού, Γιώργου Φαρσακίδη, που το είχε φιλοτεχνήσει στο κολαστήριο της Μακρονήσου -και έδενε ιδανικά με την “Καντάτα για τη Μακρόνησο” που ακούσαμε στη συνέχεια.

Μόλις πήρε το λόγο ο Μικρούτσικος, ελαφρώς εξασθενημένος από την περιπέτεια της υγείας του και εμφανέστατα συγκινημένος, έκανε λόγο για απόλυτη συγκίνηση και ομολόγησε πως αυτή ήταν η καλύτερη στιγμή της ζωής του! Ενώ στη συνέχεια επιβεβαίωσε με ένα στίχο του Χικμέτ (“είμαστε μες στο δικό μας κόσμο”) πως εκεί νιώθει κι αυτός ότι βρίσκει τους δικούς του ανθρώπους, τους δικούς του συντρόφους.

Τον τόνο έδωσαν τα… ατονικά σημεία

Στα πρώτα δύο μέρη της συναυλίας, οι συντελεστές παρουσίασαν στο κοινό τη “Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι” και την “Καντάτα για τη Μακρόνησο”, με το Μικρούτσικο να είναι όρθιος, διευθύνοντας με πάθος και ζωηρές κινήσεις τους μουσικούς και τους ερμηνευτές: τον Κώστα Θωμαΐδη και τη Ρίτα Αντωνοπούλου, που είχαν να αναμετρηθούν με δύσκολα κομμάτια κι αντεπεξήλθαν αξιοπρεπέστατα στις αναπόφευκτες συγκρίσεις -μεταξύ άλλων με τον εκλιπόντα Σάκη Μπουλά, που αν ζούσε, θα γιόρταζε χτες τα γενέθλιά του.

Στη μεγάλη οθόνη, στο βάθος της σκηνής, έπαιζαν παράλληλα στιγμιότυπα από ντοκιμαντέρ και κινηματογραφικές σκηνές για τη Μακρόνησο. Ενώ το πιο ιδιαίτερο σημείο, από τεχνική άποψη, ήταν πως η “Καντάτα” παρουσιάστηκε ξανά ολόκληρη στην Ελλάδα, για πρώτη φορά μετά από 42 χρόνια, συμπεριλαμβανομένων και των ατονικών μερών του έργου, που λειτουργούν σα γέφυρες για τα τραγούδια του δίσκου.

Έβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε

Στο τελευταίο μέρος, ακολούθησε μια επιλογή από τα πολιτικά τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικου, που ξεσήκωσαν το κοινό. Ο συνθέτης κάθισε στο πιάνο, όπου χάρισε στους θεατές μία ακόμα σπουδαία παράσταση, ενώ στους ερμηνευτές προστέθηκε ο Μίλτος Πασχαλίδης, που δεν έχει λείψει ποτέ από τέτοιες περιστάσεις. Μαζί αφιέρωσαν μάλιστα το “Πάντα Γελαστοί” στην κόρη του Δ. Μητροπάνου, Φένια, που ήταν μεταξύ στις εκλεκτές παρουσίες στο κοινό της συναυλίας.

Ξεχωριστή στιγμή ήταν και το άνοιγμα αυτού του μέρους, με το τραγούδι “Ρόδι” που γράφτηκε ειδικά για το Κομμουνιστικό Κόμμα και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο 7ο Φεστιβάλ ΚΝΕ-Οδηγητή, λίγο πριν από τις εκλογές του 81′, με τη Μαρία Δημητριάδη να ερμηνεύει με τη ζεστή φωνή της τους στίχους που είχε γράψει ο πολυτάλαντος Δημήτρης Ραβάνης-Ρεντής. Το τραγούδι όμως είχε μείνει ανέκδοτο και παρουσιάστηκε σήμερα ξανά στο κοινό, όπως είχε ηχογραφηθεί τότε.

Ζύμωσε ιδρώτα, αίμα, χώμα
Να πάει ψηλά, μπροστά το Κόμμα
Κοίτα, πληθύναμε πολύ
Για νέο αγώνα μας καλεί.

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε όλους τους στίχους του τραγουδιού. Ενώ στο βίντεο που ακολουθεί -κι ανέβηκε στο πόρταλ του 902- θα δείτε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα της χτεσινής ξεχωριστής συναυλίας, που ελπίζουμε να ανέβει σύντομα ολόκληρη στο διαδίκτυο, για να μπορέσουν να την απολαύσουν κι όσοι την έχασαν.

Θα ξανασυναντηθούμε

Στο φινάλε της συναυλίας, έπαιξε ένα ροκ κομμάτι από τους Dire Straits, το Sultans of Swing, χωρίς να έχει κάποια άμεση σύνδεση με την περίσταση ή τα εκατό χρόνια του κόμματος. Κάλυψε όμως την κάθοδο του Θ. Μικρούτσικου από τη σκηνή, που αμέσως πριν είχε κλείσει και αποχαιρέτησε το κοινό με μια φράση του Χικμέτ -που είναι και το δίδαγμα της στάσης των ηρωικών Μακρονησιωτών: “το ζήτημα δεν είναι αν είσαι αιχμάλωτος, να μην παραδίδεσαι, αυτό είναι”. Κι ύστερα παραδόθηκε κι αυτός στη συγκίνησή του, κατεβαίνοντας με δάκρυα στα μάτια από τη σκηνή, για τις ανεπανάληπτες σκηνές που έζησε.

Και θα τις ξαναζήσει. Θα φροντίσουμε εμείς για αυτό. Κι οι δύο επόμενες συναυλίες του, που αφιερώνοντας στα εκατό χρόνια του ΚΚΕ, σε Πάτρα και Θεσσαλονίκη. Όπως είπε και ο Θάνος στο τέλος: “Θα ξανασυναντηθούμε…”