Εδώ θα μείνει(ς) για πάντα

Σχεδόν μισό αιώνα πριν, οι δολοφόνοι του Τσε στη Βολιβία, πίστευαν ότι τον σκότωσαν και πως έθαψαν το πτώμα του. Αλλά στην πραγματικότητα, όπως λέει ο ποιητής, έθαψαν ένα σπόρο. Ένα σπόρο που σήμερα συνεχίζει να δίνει καρπούς, να συγκινεί και να εμπνέει τους λαούς, όπως έδειξε κι η μαζική ανταπόκριση του κοινού στη χτεσινή εκδήλωση στο Αλκυονίς για τα 89 χρόνια από τη γέννηση του μεγάλου επαναστάτη. Του κοινού που έδωσε το “παρών” για να τιμήσει τα τρία παγκόσμια γράμματα του ονόματός του και επιβεβαιώσει το “σύμβολο πίστης” του στον Τσε -όπως λέει και πάλι ο ποιητής. Του Τσε που υπέγραφε τις επιστολές του με το σύνθημα patria o muerte (πατρίδα ή θάνατος) αλλά είχε πατρίδα του “το αύριο του κόσμου”.

Ήταν μια γεμάτη βραδιά, σε μια εξίσου γεμάτη αίθουσα, με ένα πλούσιο πρόγραμμα που τα περιελάμβανε όλα: ποίηση, απαγγελίες, χαιρετισμούς και ομιλίες, τραγούδια από την Ελλάδα και τη Λατινική Αμερική, σπάνια βίντεο και ηχογραφήσεις, πρώτες εκτελέσεις, προβολή ντοκιμαντέρ. Μια βραδιά, συγκινησιακά φορτισμένη, με παλμό και την επαναστατική θέρμη από το ζεστό πέρασμα του Τσε, μακριά από την πεπατημένη ενός στείρου, πολιτικού μνημόσυνου.

Ο Βελισάριος Κοσσυβάκης, ψυχή της NEW STAR και του σινεμά “Αλκυονίς”, έκανε το άνοιγμα της εκδήλωσης, δίνοντας το λόγο στην πρέσβειρα της Κούβας στην Ελλάδα, Zelmys Maria Dominguez, που στάθηκε σε αρκετά αποσπάσματα από το γραπτό έργο του Τσε και στα λόγια του Φιντέλ για το σύντροφό του: αν μας ρωτήσουν πώς θέλουμε να είναι τα παιδιά μας, πώς θέλουμε να είναι οι σύντροφοί μας και οι άνθρωποι των μελλοντικών γενιών, θα τους απαντήσουμε: θέλουμε να είναι σαν τον Τσε.

Η δημοφιλής ηθοποιός, Ελένη Φιλίνη, διάβασε συγκινημένη τα τελευταία γράμματα του Τσε προς τη γυναίκα του, τα παιδιά του και προς το Φιντέλ, στον οποίο γράφει μεταξύ άλλων πως δε ζητάει τίποτα για τα παιδιά του, γιατί ξέρει πως θα τα φροντίσει το κουβανικό κράτος και θα τους δώσει όλα όσα χρειάζονται. Κι η ηθοποιός έκλεισε λέγοντας: μακάρι να είχαμε περισσότερους Τσε, γιατί ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος.

Ο Παλαιστίνιος πρέσβης, Marwan Emile Toubassi, συνέδεσε τον αγώνα του Τσε με την κατάσταση στην πατρίδα του, που υποφέρει από την αποικιοκρατική στάση του Ισραήλ.

Ο Μπάμπης Ζαφειράτος διάβασε ποιήματα πολλών σπουδαίων λογοτεχνών (πολλά εξ αυτών για πρώτη φορά στα ελληνικά, και σε δική του μετάφραση) για τον Τσε, που ο Φιντέλ τον χαρακτήριζε κάτι μεταξύ Μπωντλέρ και Στάλιν, μεταξύ της ποίησης και του μαρξισμού. Απήγγειλε στίχους του Νερούδα, που είχε αφιερώσει την έκδοση μιας συλλογής του στους απελευθερωτές της Κούβας, ενώ η καλύτερη ίσως κριτική για το εμβληματικό Canto General του έχει γραφτεί από τον ίδιο τον Τσε.

Διάβασε επίσης -μεταξύ άλλων- στίχους για το δάχτυλο του Τσε που γλίτωσε την απανθράκωση κι είναι ικανό να μας δείξει το δρόμο. Και για τον παραλληλισμό της θυσίας του Γκεβάρα με τον Ιησού -με το Ρ. Ντεμπρέ σε ρόλο Ισκαριώτη. Κι έκλεισε στα ισπανικά με την ευχή: μέχρι την ποίηση της επανάστασης (hasta la poesia de la revolucion).

Ο Βενεζουελάνος πρέσβης είπε ότι η Κούβα κι η Παλαιστίνη έμαθαν στη δική του χώρα να αντιστέκονται κι ότι βλέπει τον Τσε στο πρόσωπο του Φιντέλ, του Μπολίβαρ και του Τσάβες.

Ο Βασίλης Λέκκας, που είχε συμμετάσχει σε μια αντίστοιχη εκδήλωση στο Αλκυονίς, τριάντα χρόνια πριν, τραγούδησε το “Γκεβάρα“, και μας διηγήθηκε την ιστορία της μελοποίησής του από το Χ. Παπαδόπουλο, πολλά χρόνια αφότου έγραψε τους στίχους ο Νίκος Καββαδίας. Ενώ μετέφερε το χαιρετισμό της συλλογικότητας “HASTA LA VICTORIA SIEMPRE” και την εμπειρία του από το ταξίδι του με την ομάδα σε Κούβα και Παλαιστίνη, όπου ξεχώρισε την περηφάνια στο βλέμμα των λαών.

Μετά το σύντομο χαιρετισμό του Χιλιανού πρέσβη, Martin Donoso Plate, προβλήθηκε βίντεο με τη μουσική από το “κατώφλι των καιρών/ ο Άγιος Τσε”, του Μίκη Θεοδωράκη, που μελοποίησε και τραγουδά ο ίδιος τους στίχους του Τάσου Λειβαδίτη.

Ο τραγουδοποιός Γιώργος Σαρρής είπε για πρώτη φορά το τραγούδι που έγραψε για τον Τσε και την επέτειό του: Patria o muerte, patria o muerte/ Ερνέστο Γκεβάρα ντε λα Σέρνα, το νόημα δως μου/ πατρίδα σου το αύριο του κόσμου. Κι αναφέρθηκε εισαγωγικά στην απόπειρα πολλών δυνάμεων να οικειοποιηθούν τον Τσε και να τον φέρουν στα μέτρα τους -ακόμα και τα φασιστοειδή της χρυσής αυγής, που επιχειρούν να ξαναγράψουν την ιστορία, πατώντας πάνω στο “πατρίδα ή θάνατος”, λες και ο Τσε ήταν εθνικιστής και θυσιάστηκε για κάποια συγκεκριμένη πατρίδα.

Η Δέσποινα Μάρκου, εκ μέρους της ΕΕΔΔΑ, τόνισε μεταξύ άλλων την ανάγκη να ηττηθεί σε παγκόσμια κλίμακα ο ιμπεριαλισμός και υπογράμμισε πως ο Τσε δολοφονείται ξανά, κάθε φορά που κάποιοι προσπαθούν να τον φέρουν σε αντιπαράθεση με την επανάσταση και το Φιντέλ.

Στη συνέχεια προβλήθηκε ένα βίντεο με μουσική υπόκρουση τη “μπαλάντα του Τσε“, που συνέθεσε ο Μάνος Χατζιδάκις στην Ιταλία, στα πλαίσια μιας κινηματογραφική σουίτας.

Τη σκυτάλη πήρε η ομάδα Πείρα(γ)μα (Αγγελική Κασόλα, Ειρήνη Μελά, Γιάννης Καρούνης) και οι μουσικοί Τεό Λαζάρου, Νίκος Μποφίλιος και Νατάσα Παπαδοπούλου-Τζαβέλλα (μαζί με το Χρήστο Σταυρίδη) που εναλλάσσονταν στην απαγγελία ανθολογημένων ποιημάτων και το τραγούδι. Ο Τεό Λαζάρου διηγήθηκε μάλιστα ένα περιστατικό από τη συνάντηση του Μίκη Θεοδωράκη με τον Τσε στην Κούβα κατά την επίσκεψη μιας πολιτικής αντιπροσωπείας της ΕΔΑ που είχε προσκληθεί στο νησί της επανάστασης, όπου ο Μίκης “παραπονέθηκε” για το υγρό κλίμα κι ο Τσε τον προσκάλεσε να ανέβουν μαζί για μια βδομάδα στα βουνά της Sierra Maestra, για να γιάνει. Αφορμή για τη στιχομυθία στάθηκε ένα τραγούδι που είχε συνθέσει ο Θεοδωράκης για την ταινία Honeymoon (Luna de miel) κι έγινε πασίγνωστο στην Ελλάδα με τίτλο: αν θυμηθείς το όνειρό μου.

Ακούστηκε επίσης για πρώτη φορά ένα τραγούδι του Πάνου Τζαβέλλα για τον Τσε, που δεν είχε καταγραφεί πουθενά: Τσε, σκοπιά στα σύνορα του κόσμου/ στη μνήμη σου κλωνάρι δυόσμου. Και άλλα επαναστατικά τραγούδια όπως το Avanti Popolo, το προσκλητήριο της Διεθνούς, το Hasta siempre comandante (σε εκτέλεση με μπουζούκι!) κι η Διεθνής στο τέλος.

Προβλήθηκε ένα ιστορικό βίντεο με το Μάνο Λοΐζο να τραγουδάει το δικό του “Τσε”, σε μία από τις πρώτες συναυλίες της Μεταπολίτευσης και το κοινό να φωνάζει ρυθμικά στο τέλος: “Δώστε τη χούντα στο λαό”.

Η σκυτάλη πέρασε στο δίδυμο της Marlen Olano και του Remy Mailan, που ξεσήκωσαν το κοινό με αγαπημένα τραγούδια του κουβανέζικου λαού και της Λατινοαμερικάνικης κουλτούρας (τραγούδια από τη Sosa, τους Buena Vista Social Club, κ.ά.).

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης -που ξεπέρασε σε διάρκεια τις τρεις ώρες- έκλεισε με το ημίωρο ντοκιμαντέρ από τις αναμνήσεις της κόρης του Τσε, Αλέιδα Γκεβάρα, για τον πατέρα της.

Στο τέλος της βραδιάς, αυτό που έμεινε χαραγμένο στο κοινό, θα μπορούσε να αποδοθεί με το σύνθημα: Si el presente es de lucha, el futuro es nuestro. Που σημαίνει, σε ελεύθερη απόδοση: αν το παρόν ανήκει στον αγώνα, το μέλλον είναι δικό μας…