Κωνσταντίνος Παρθένης- Ο ιδεαλισμός στη ζωγραφική

Σαν σήμερα γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ο Κωνσταντίνος Παρθένης, ένας από τους σημαντικότερους του μοντερνισμού στην ελληνική ζωγραφική, που κατόρθωσε να έρθει σε ρήξη με το καλλιτεχνικό κατεστημένο της Ακαδημίας του Μονάχου που δέσποζε ως τότε στην καλλιτεχνική ζωή της χώρας. Η τεχνοτροπία του διακρίνεται για τον εκλεκτικισμό της, το συνδυασμό δηλαδή στοιχείων από διάφορα καλλιτεχνικά ρεύματα. Η όσμωση που παρατηρείται στα έργα του πιθανόν να οφείλεται και στο κοσμοπολιτικό του υπόβαθρο, μεταξύ Ιταλίας, Βιέννης και Παρισιού. Οι διάφορες επιρροές συναντώνται σε ένα πολύ προσωπικό στυλ, που διακρίνεται από ιδεαλισμό, ρυθμό και μουσικότητα, όπως κι έναν “εξαγνισμό” του θεματικού του επίκεντρου. Οι πίνακες που δημιουργεί σε Βιέννη και Ελλάδα την πρώτη περίοδο της παραμονής του (1903-1907) έχουν έντονη τη σφραγίδα της λεγόμενης Sezession, δηλαδή της βιεννέζικης εκδοχής συμβολισμού και Αρ νουβώ, που εκφράστηκε κυρίως από το διάσημο ζωγράφο Γκούσταβ Κλιμτ. Τέτοιες επιδράσεις αποτελεούν ο ψηλός ορίζοντας δίχως ουρανό, η διακοσμητική σχηματοποίηση, τα ψυχρά χρώματα.

Η αποθέωση του Αθανάσιου Διάκου

Η επαφή του Παρθένη με την παρισινή πρωτοπορία τα έτη 1909-1911 και η επιστροφή του στην Ελλάδα έιχαν ως αποτέλεσμα τη χρήση πιο φωτεινών χρωμάτων, υπό την επίδραση των ιμπρεσιονιστών και των φοβιστών. Οι πίνακες που δημιουργεί τη δεκαετία του ’30 έχουν έντονα συμβολιστικά στοιχεία, κάτι που αντανακλάται κυρίως στις θρησκευτικές του συνθέσεις και τις ιδεαλιστικές του αλληγορίες. Την ίδια εποχή φαίνεται να αντλεί στοιχεία τόσο από την παράδοση της Βυζαντινής αγιογραφίας, όσο και από τον Ελ Γκρέκο, ενώ εντοπίζονται και κυβιστικές επιρροές. Η ώριμη ζωγραφική του Παρθένη παρουσιάζει μια εξιδανικευμένη εικόνα της Ελλάδας, μέσα από τους μύθους της, τους Ολύμπιους θεούς, τους Βυζαντινούς αγίους και τους ήρωες της ελληνικής Επανάστασης.

Αποκαθήλωση (Θρήνος)

Ο χωρόχρονος παρουσιάζεται υπερβατικός στα έργα του, ενώ ο ορατός κόσμος έχει μετατραπεί σε πλατωνικά αρχέτυπα, χάρη στην ιδιαίτερη χρήση του χρώματος, που δίδει στις μορφές μια “άυλη” διάσταση. Ο όψιμος Παρθένης είναι επίσης έντονα μεταφυσικός, με το μοτίβο της θεοφάνειας να επανάρχεται τακτικά. Ως καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών επηρέασε μια γενιά σπουδαίων ζωγράφων, ανάμεσά τους τον Τσαρούχη και τον Εγγονόπουλο. Ο πόλεμος που δέχτηκε ωστόσο στο εσωτερικό της σχολής τον ώθησε σε παραίτηση το 1947, κι έκτοτε έζησε αφοσιωμένος μόνο στη ζωγραφική. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του σημαδεύτηκαν από την παράλυση που τον απέκοψε από τον εξωτερικό κόσμο, ενώ λίγο πριν πεθάνει τέθηκε υπό δικαστικό περιορισμό. Πέθανε στις 25 Ιούλη 1967 σε πλήρη ένδεια και απομόνωση, το έργο του όμως με το πέρασμα των χρόνων κατέκτησε περίοπτη θέση τόσο σε ελληνικά μουσεία, όσο και στο εξωτερικό, ενώ κατά καιρούς πίνακές του έχουν δημοπρατηθεί έναντι υψηλών ποσών.

Νεκρή φύση με Ακρόπολη στο βάθος