«Η προσχώρησή μου στο Κομμουνιστικό Κόμμα είναι η λογική συνέπεια όλης μου της ζωής, όλου μου του έργου…»

Στις 25 του Οκτώβρη 1881 γεννήθηκε ο Ισπανός κομμουνιστής ζωγράφος Πάμπλο Πικάσο, δημιουργός της περίφημης «Γκουέρνικα» και πολλών άλλων έργων, όπως το περιστέρι της ειρήνης και το σκίτσο του κομμουνιστή ήρωα Νίκου Μπελογιάννη. Έφυγε από τη ζωή στις 8 του Απρίλη 1973.

Ζωγράφος, χαράκτης, γλύπτης, ποιητής, σκηνογράφος και δραματουργός, ο Πικάσο είναι ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της τέχνης του 20ού αιώνα, συνιδρυτής μαζί με τον Ζωρζ Μπρακ του κυβισμού και με σημαντική συνεισφορά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης.

Πάμπλο Πικάσο (1881-1973)

Ο Πάμπλο Πικάσο γεννήθηκε στη Μάλαγα. Θα πραγματοποιήσει την πρώτη του έκθεση σε ηλικία 13 ετών, με τη βοήθεια του πατέρα του. Ακολουθούν οι σπουδές, στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βαρκελώνης και τη Βασιλική Ακαδημία του Σαν Φερνάντο στη Μαδρίτη.

Σις 28 του Απρίλη 1937 η ναζιστική αεροπορία ισοπεδώνει την Γκουέρνικα και συγκλονισμένος ζωγραφίζει τον παγκοσμίως γνωστό πίνακα.

«Τι νομίζετε πως είναι ο καλλιτέχνης; Ένας τρελός που αν είναι ζωγράφος έχει μονάχα μάτια, αν είναι μουσικός μονάχα αυτιά, αν είναι ποιητής μονάχα μια λύρα για όλες τις χορδές της καρδιάς ή αν είναι πυγμάχος μονάχα μυώνες;

Το αντίθετο. Είναι ταυτόχρονα ένα κοινωνικό πλάσμα, πάντα έτοιμο ν’ αντιμετωπίσει τα δυσάρεστα ή ευχάριστα γεγονότα που συμβαίνουν στον κόσμο και να ανταποκρίνεται ολοκληρωτικά στην επιταγή τους.

Πώς θα μπορούσε να μην ενδιαφέρεται για ό,τι συμβαίνει στους άλλους και στο όνομα ποιας χρυσελεφάντινης αδιαφορίας θα ξέκοβε από την γεμάτη παλμό ζωή τους; Όχι, η ζωγραφική δεν είναι καμωμένη για να διακοσμεί σπίτια. Είναι ένα αμυντικό και επιθετικό όπλο ενάντια στον εχθρό». Πάμπλο Πικάσο

Πάμπλο Πικάσο, Γκουέρνικα

Με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η Γκουέρνικα φυγαδεύτηκε στις ΗΠΑ. Όταν οι ναζί κατέλαβαν το Παρίσι στην προσπάθειά τους να βρουν καλλιτεχνικούς θησαυρούς και να τους κατασχέσουν, προσήγαγαν τον Πικάσο και ένας φασίστας αξιωματικός τού έδειξε μια φωτογραφία του πίνακα ρωτώντας τον:

– Αυτόν τον πίνακα εσείς τον κάνατε;

Κι ο Πικάσο απάντησε: Όχι, Εσείς!

Ο “Μπελογιάννης” του Πάμπλο Πικάσο

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τον βρίσκει στο Παρίσι, όπου εντάσσεται στη Γαλλική Αντίσταση. Το 1944 γίνεται μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γαλλίας, στο οποίο θα παραμείνει μέχρι το τέλος της ζωής του. Ο ίδιος εξηγεί τους λόγους:

«Η προσχώρησή μου στο Κομμουνιστικό Κόμμα είναι η λογική συνέπεια όλης μου της ζωής, όλου μου του έργου γιατί, είμαι υπερήφανος γι’ αυτό, δεν πήρα ποτέ τη ζωγραφική σαν διασκέδαση ή ψυχαγωγία. Θέλησα με το σχέδιο και το χρώμα, αυτά ήταν τα όπλα μου, να μπω όσο μπορούσα πιο μέσα στην ανθρώπινη ψυχή, πιο βαθειά στη γνώση του κόσμου που μας λυτρώνει κάθε μέρα και περισσότερο. Προσπάθησα με το δικό μου τρόπο να εκφράσω αυτό που νόμιζα πιο αληθινό, πιο δίκηο, πιο υψηλό, κι’ όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες ξέρουν καλά πως αυτό είναι και το πιο ωραίο.

…Ναι, τώρα ξέρω πως αγωνίστηκα με τη ζωγραφική μου πάντα σαν αληθινός επαναστάτης, κατάλαβα όμως ταυτόχρονα πως αυτό μόνο δε φτάνει. Τα τελευταία τούτα χρόνια της τρομερής καταπιέσεως μου δείξανε πως είχα την υποχρέωση να πολεμήσω όχι μόνο με την τέχνη μου μα με ολόκληρο το είναι μου.

Και τότε πήγα προς το Κομμουνιστικό Κόμμα χωρίς τον παραμικρό δισταγμό, γιατί στο βάθος είμουνα πάντα μαζί του. Ο Ελυάρ, ο Αραγκόν, ο Κασσού, ο Φουζερόν, όλοι μου οι φίλοι το ξέρουν καλά, κι αν ως τα τώρα δεν είχα προχωρήσει επίσημα, αυτό οφείλονταν σε ένα είδος «αφέλειας» γιατί νόμιζα πως το έργο μου κι’ η καρδιά μου που είτανε μαζί του φτάνανε. Μέσα μου όμως πάντα αυτό ήταν το Κ ό μ μ α μου.

Μήπως δεν είν’ αλήθεια πως το Κ.Κ. είναι εκείνο που προσπάθησε περισσότερο να γνωρίσει και ν’ αναστηλώσει τον κόσμο, να κάνει τους σημερινούς και τους αυριανούς ανθρώπους πιο λεύτερους, πιο ευτυχισμένους, με καθάρια και τίμια σκέψη; Δεν είν’ αλήθεια πως οι κομμουνιστές δείχτηκαν οι πιο θαρραλέοι τόσο στη Γαλλία, όσο και στην ΕΣΣΔ και στην Ισπανία μου; Γιατί τάχα να διστάζω; Μήπως από φόβο μην αναλάβω υποχρεώσεις; Όμως αντίθετα ποτές δεν ένοιωσα τον εαυτό μου τόσο λεύτερο, τόσο ολοκληρωμένο…

Κι ακόμα βιαζόμουνα τόσο να βρω μια πατρίδα. Είμουνα πάντα εξόριστος, τώρα δεν είμαι πια. Περιμένοντας την ώρα που η Ισπανία θα μπορέσει επί τέλους να με δεχτεί, το Κομμουνιστικό Κόμμα της Γαλλίας άνοιξε την αγκαλιά του και με δέχτηκε. Μέσα σ’ αυτό βρήκα ανθρώπους που περισσότερο εκτιμώ, τους πιο μεγάλους σοφούς, τους πιο μεγάλους ποιητές, κι ακόμα όλες αυτές τις υπέροχες φυσιογνωμίες των Παριζιάνων επαναστατών που είδα τις μέρες του Αυγούστου.

Κι είμαι πάλι ανάμεσα στ’ αδέλφια μου». (Ριζοσπάστης, 16 Φλεβάρη 1945)

Πάμπλο Πικάσο, Παιδί με περιστέρι

Αναδείχτηκε σε ηγετική φυσιογνωμία του Παγκοσμίου Κινήματος Ειρήνης, ενώ λόγω της δράσης του αυτής, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν του χορήγησε βίζα εισόδου στη χώρα. Τιμήθηκε με το Βραβείο Στάλιν το 1950 και το Βραβείο Λένιν το 1962.

Ο Πάμπλο Πικάσο έφυγε από τη ζωή στις 8 του Απρίλη 1973, αφήνοντας πίσω του έργο ανεκτίμητης αξίας και παρακαταθήκη την αγωνιστική στάση ζωής: «Ο καλλιτέχνης είναι μια πολιτική ύπαρξη – Η ζωγραφική δεν είναι καμωμένη για να διακοσμεί σπίτια, είναι ένα αμυντικό και επιθετικό όπλο ενάντια στον εχθρό».