Τάκης Τλούπας: «Αλήθειες» της ζωής… – 10 ανθρώπινα πρόσωπα

Ο Τάκης (Δημήτρης) Τλούπας (1920-2003), ο φωτογράφος της Θεσσαλίας, μαζί με τον Σπύρο Μελετζή και τον Κώστα Μπαλάφα αποτελούν την κορυφαία τριάδα της ελληνικής φωτογραφικής τέχνης.

«Ήταν ένας αλάνθαστος κυνηγός της “αλήθειας”», σημειώνει ο αξέχαστος καθηγητής Γιώργος Χουρμουζιάδης, στον τόμο «Η Ελλάδα του Τάκη Τλούπα» (εκδόσεις Καπόν και Μουσείο Μπενάκη). Και «εξηγείται»: «Ο Τάκης κυνηγούσε και φωτογράφιζε τις “αλήθειες” της ζωής, που τις έβρισκε στη φύση, στα ανθρώπινα πρόσωπα, τα κουρασμένα και τα χαρούμενα, τα περίεργα και τα πονεμένα. Και στα πρόσωπα αυτά είχε τον τρόπο να ξεπερνάει τα σχήματα και τη σάρκα και να πιάνει το άπιαστο…

«Η καταγωγή μου είναι από τη Σελίτσανη (Ανατολή) της Αγιάς. Ο παππούς μου ήταν χαλκουργός και ο πατέρας μου ξυλουργός. Γεννημένος το 1920, είχα αποφασίσει να γίνω κι εγώ ξυλουργός… Την πρώτη επαφή με τη φωτογραφία την είχα όταν διάβασα σε ένα περιοδικό, το “Θεατή”, ένα άρθρο που έλεγε: “Πώς να φωτογραφίζετε καλαίσθητα”. Εδινε διάφορες συμβουλές, πώς να κάθεσαι, τι να προσέχεις.

Το 1936, ή κάπου εκεί γύρω, έγινε μια εκδρομή του Ορειβατικού… Στις εκδρομές αυτές με τον Ορειβατικό γνώρισα ανθρώπους που είχαν φωτογραφική μηχανή. Τον Ανέστη Καΐρη, ένα σοφό άνθρωπο, τον Βασίλη τον Γραμμενόπουλο… Τότε απόκτησα και την πρώτη μου μηχανή. Με 600 δραχμές αγόρασα ένα κουτί «Μποξ Ζαγκόρ», πολύ απλή μηχανή. Είχε μία μόνο ταχύτητα, την είκοσι πέντε, και δύο διαφράγματα στο έντεκα και στο δεκάξι. Μόνο με ήλιο μπορούσα να φωτογραφίσω»…

«Τις πρώτες μου φωτογραφίες, που ήταν τοπία, τις εμφάνισα μόνος μου με βοηθό τον αδελφό μου τον Φιλόλαο. Φτιάξαμε σκοτεινό θάλαμο βάζοντας μια κουβέρτα στο παράθυρο, πήραμε φιξάζ και κοινά χαρτιά για να βλέπουμε, και κακήν κακώς εμφανίσαμε το φιλμ. Το καρβουνιάσαμε τελικά…».

«Στην Κατοχή έβγαλα μερικές φωτογραφίες κάποιους σκοτωμένους εδώ έξω στο δρόμο, αλλά τις κατέστρεψα γιατί φοβήθηκα. Ο πατέρας μου ήταν σοσιαλιστής και… Μετά την απελευθέρωση γνωρίστηκα με τον Μπαλάφα που ήταν διερμηνέας στη Λάρισα. Με αυτόν κάναμε πολλές συζητήσεις για τη φωτογραφία. Μου έδειχνε τη δουλιά του, του έδειχνα και εγώ τη δικιά μου… Μετά με ανακάλυψαν οι ερασιτέχνες φωτογράφοι της Αθήνας. Είχαν νοικιάσει ένα χώρο στη Φιλελλήνων κι εκθέτανε τις φωτογραφίες τους. Πήγαινε εκεί και ο Σπύρος Μελετζής και τους έκανε διαλέξεις για τη φωτογραφία»…

«Εκανα πολλές εξορμήσεις για να φωτογραφίσω. Πήγαινα και με το ποδήλατο. Το 1952 φωτογράφισα για πρώτη φορά την Κάρλα. Πήγα κι άλλες δυο φορές και τη φωτογράφισα. Τελευταία το 1962, μαζί με τον Λέτσιο, όταν πια είχε ξηρανθεί. Θυμάμαι πως μια φορά που πήγαμε με το γιατρό τον Μάκη Λαχανά, κοιμηθήκαμε μαζί με τους ψαράδες στρωματσάδα στην καλύβα.

Οι ψαράδες είχαν ανάψει φωτιά για να μαγειρέψουν κι ο καπνός είχε ντουμανιάσει. Καθόμασταν χάμω με τον αγκώνα στηριγμένο στο δάπεδο, κρατώντας το κεφάλι χαμηλά μέσα στη χούφτα μας για να μη μας πνέγει ο καπνός που αιωρούνταν πάνω από τα κεφάλια μας… Έκανα καμιά εικοσαριά φωτογραφίες για την Κάρλα και τη ζωή των ψαράδων».