13ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου Αθήνας (13ο ΦΠΚΑ) στην Ταινιοθήκη από 5/12 εως 18/12

«Αντηχήσεις του παρελθόντος, θόρυβος του παρόντος»
(Περιλαμβάνονται τα ντοκιμαντέρ: «Σε απόσταση αναπνοής» «Ημερολόγιο ενός ουρανού» και «Άνθρωπος νούμερο 4» των Razan AlSalah, Lawrence Abu Hamdan και Miranda Pennell, αντίστοιχα)

Στο πρώτο ντοκιμαντέρ «Σε απόσταση αναπνοής» ένας Παλαιστίνιος ηλικιωμένος, γεννημένος το 1945 στη Χάιφα, κάνει αναδρομή στα χρόνια που εκτοπισμένος από τη γενέτειρά του, βρέθηκε να εργάζεται σε ένα περιφραγμένο στρατόπεδο εργασίας στο νησί Zirku, ένα νησί στον Περσικό Κόλπο 140 χλμ. βορειοδυτικά της πόλης Άμπου Ντάμπι που ανήκει στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ένα νησί που μέχρι το 1978, ήταν καταφύγιο για κορμοράνους και άλλα πουλιά έως ότου η ADNOC Offshore, η μεγαλύτερη υπεράκτια παραγωγός πετρελαίου εταιρεία που εδρεύει στο Άμπου Ντάμπι, το μετέτρεψε σε κύρια βιομηχανική βάση για την επεξεργασία, αποθήκευση και εξαγωγή πετρελαίου. Και μέσα σε αυτή την αναδρομή ανασυστήνονται τα κομμάτια της συλλογικής μνήμης, που η λήθη και η δυτική προπαγάνδα φροντίζει ανελλιπώς μέσα στην ιστορική διαδρομή του πολύπαθου λαού των Παλαιστινίων, να κατακερματίζει, να διαλύει έτσι που αυτά να χάνονται μέσα στη ροή του χρόνου.
Η αφήγησή του ανθρώπου αυτού μας μεταφέρει πολλά χρόνια πριν, στην περίοδο 1936-1939, αρκετά χρόνια πριν τη γέννηση και του ίδιου, τότε που οι Παλαιστίνιοι μαχητές-εργάτες έχοντας καταλάβει τους στόχους του ιμπεριαλιστικού επενδυτικού σχεδίου της Μ. Βρετανίας για τη μεταφορά του ιρακινού πετρελαίου μέσω του αγωγού Κιρκούκ-Χάιφα, συνειδητοποιούσαν ότι αυτός ο αγωγός πετρελαίου σε καμία περίπτωση δεν επρόκειτο να βελτιώσει τη ζωή τους, αλλά στην πραγματικότητα ήταν μέρος της διατήρησης της βρετανικής κυριαρχίας, που αποτελούσε τμήμα ενός παγκόσμιου εποικισμού, που με τη σειρά του στήριζε το σιωνιστικό σχέδιο εποικισμού που στόχευε στον εκτοπισμό του λαού των Παλαιστινίων και την εγκατάσταση ενός άλλου, ώστε οι γηγενείς να χάσουν σταδιακά τη γη τους και τις ζωές τους, αν αυτό το σχέδιο στεφόταν με επιτυχία, όπως και τελικά συνέβη. Και σε εκείνη τη χρονική περίοδο που μας μεταφέρει η αφήγηση του, βλέπουμε τους Παλαιστινίους να κάνουν αυτό που χρόνια τώρα ξέρουν να κάνουν. Να αντιστέκονται προκαλώντας δεκάδες φορές ανατινάξεις και ζημιές κατά τη διάρκεια λειτουργίας του αγωγού, στερώντας από την ιμπεριαλιστική δύναμη, τη Μ. Βρετανία, δισεκατομμύρια καθαρού κέρδους.
Και προχωρώντας στον χρόνο, αυτή η αντίσταση εξακολουθεί από τη Νάκμπα του 1948, μια καταστροφή που δεν έπληξε μόνο τον λαό της Παλαιστίνης, αλλά και τους γειτονικούς λαούς, Συρία,  Ιορδανία, Λίβανο και σταδιακά πολύ περισσότερο κόσμο. Η αντίσταση κατά συνέπεια των Παλαιστινίων, είναι αντίσταση απέναντι σε μια καταστροφή που τείνει να πάρει ολοκληρωτικές διαστάσεις. 

Και αν αυτό δεν το διαισθανόμαστε ή δεν το συνειδητοποιούμε, όπως τότε το είχαν συνειδητοποιήσει εκείνοι οι απλοί εργάτες που κλήθηκαν να δουλέψουν στον αγωγό που θα τροφοδοτούσε με ιρακινά πετρέλαια την Ευρώπη, τότε ίσως μας γίνεται περισσότερο κατανοητό όταν ακούμε στο άλλο ντοκιμαντέρ που περιλαμβάνεται σε αυτή την ενότητα, στο «Ημερολόγιο ενός ουρανού» πως οι δαπάνες των 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων που διατίθενται από πολλές χώρες για την αγορά των F35 θα μπορούσαν με πολύ λιγότερα από αυτά, να αντιστρέψουν την κλιματική καταστροφή του πλανήτη. Σε αυτό το ντοκιμαντέρ καταγράφεται η στρατιωτικοποίηση του αέρα, όπου οι συνεχείς παραβιάσεις του λιβανέζικου εναέριου χώρου από ισραηλινά αεροσκάφη αποτελούν μία συνεχή ρουτινιάρική πράξη τρόμου που διακόπτεται όταν αυτά αναλαμβάνουν πραγματική δράση σκοτώνοντας χιλιάδες άμαχους στη Γάζα. 

Αλλά κι αν ακόμη όλα αυτά μας φαίνονται μακρινά και νιώθουμε ασφαλείς στον δικό μας μικρόκοσμο, τότε ίσως η σταδιακή αποκάλυψη -στο τρίτο ντοκιμαντέρ «Άνθρωπος νούμερο 4»– μιας φωτογραφίας που τραβήχτηκε τον Δεκέμβρη του 2023 με πολλούς Παλαιστίνιους στην Περιοχή Μπέιτ Λαχία στη Λωρίδα της Γάζας μέσα σε ένα ανάχωμα και γύρω τους πάνοπλους ισραηλινούς στρατιώτες να τους σημαδεύουν, τότε ίσως συνειδητοποιούμε ότι ο όρος γενοκτονία δεν είναι ένας όρος που ξεκίνησε από τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου του 2023, αλλά μία πολύ καλά σχεδιασμένη πολιτική που διαρκεί δεκάδες χρόνια τώρα με τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις να λυμαίνονται την περιοχή, να προκαλούν τεράστιες οικολογικές καταστροφές, να εξαφανίζουν χιλιάδες ανθρώπινες ζωές. 

Ίσως όλα αυτά κάποτε γίνουν απολύτως κατανοητά και οδηγήσουν σε μια καθολική αντίσταση στα χνάρια της αντίστασης του ηρωικού λαού των Παλαιστινίων που αυτή τη στιγμή εξαφανίζεται, αλλά που δεν έχει -παρά τα τόσα δεινά του- εγκαταλείψει τη μάχη. Γιατί αυτός ο λαός ακόμη και αν δεν κερδίσει θα μείνει στην ιστορία ως ο λαός που αντιστάθηκε. Και στην ιστορία θα μείνει αυτό που ο ηλικιωμένος και σκυφτός από τις τόσες κακουχίες της ζωής Παλαιστίνιος μας λέει: Πως στις μεγάλες μάχες απέναντι στα αδίστακτα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, σε αυτές τις μάχες που φαίνονται από την αρχή χαμένες, δεν παλεύεις με πραγματικά όπλα. Παλεύεις με άλλα πράγματα που διαθέτει η ανθρώπινη οντότητα. Με τη φαντασία, τη σκέψη, τις αρχές, το όραμα, το συναίσθημα, τις αισθήσεις, τις εντυπώσεις. Παλεύεις όπως ένα εφτάχρονο παιδί από την Παλαιστίνη που με τη σφεντόνα του πετάει μία πέτρα σε ένα τανκ. Και όσο και αν αυτό φαίνεται ουτοπικό, μέσα στην ουτοπία του υπάρχει ο σπόρος της αληθινής , της πραγματικής νίκης. Γιατί το πραγματικό και το φανταστικό ή το ιδεατό είναι έννοιες που επιδέχονται πολλές ερμηνείες. Και αυτό τουλάχιστον όσο και να αποφεύγουμε να το κατανοήσουμε, τα γεγονότα , οι ζωές μας οι ίδιες, καθημερινά μας το επιβεβαιώνουν. 

Τα τρία ντοκιμαντέρ «Σε απόσταση αναπνοής» «Άνθρωπος νούμερο 4» και το «Ημερολόγιο ενός ουρανού» περιλαμβάνονται στην ενότητα «Αντηχήσεις του παρελθόντος, θόρυβος του παρόντος» που μαζί με πολλά άλλα ντοκιμαντέρ και ταινίες μπορείτε να παρακολουθήσετε on line στα πλαίσια του 13ου Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας (https://online.tainiothiki.gr/). Ένα φεστιβάλ που εκτός από τις on line προβολές -για όσους δεν έχουν τη δυνατότητα να παραβρεθούν στο φυσικό του χώρο- πραγματοποιείται από τις 5/12 – 18/12 στην Tαινιοθήκη της Ελλάδος με πολλές προβολές ταινιών, πολλά αφιερώματα και πολλές συζητήσεις. 

Υπάρχει και αυτός ο κινηματογράφος, που κι αν ακόμη αρκετές από τις ταινίες και τα ντοκιμαντέρ του πρωτοποριακού αυτού σινεμά δεν πάρουν διανομή στις κινηματογραφικές αίθουσες, ωστόσο μας αφήνουν έντονο το αποτύπωμά τους και σίγουρα η θέασή τους μένει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη μας.