Μαρία Βασιλείου – Η «Ευδοκία» της εξέγερσης

Η «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού συμπεριλαμβάνεται στις σπουδαιότερες ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Για κάποιους είναι η καλύτερη ελληνική ταινία όλων των εποχών. Στα χρόνια της χούντας, το 1971, ο αξέχαστος σκηνοθέτης (και ηθοποιός και συγγραφέας) εστιάζει στον έρωτα μιας πόρνης κι ενός λοχία, που τολμούν να συγκρουστούν με τον μικροαστικό περίγυρό τους και να εξεγερθούν ενάντια σ’ ένα πανίσχυρο κοινωνικό σύστημα.

Στο ρόλο του λοχία Γιώργου Πάσχου, τον μοναδικό στη ζωή του, καθώς δεν υπήρξε ποτέ ηθοποιός, ο λεβητοποιός Γιώργος Κουτούζης, από το Κερατσίνι. Είχε μόλις απολυθεί από το στρατό όταν ο Δαμιανός τον συνάντησε σ’ ένα καφενείο και του πρότεινε να παίξει στην ταινία.

Η γεννημένη στις 16 του Σεπτέμβρη 1950 στο Λονδίνο Κύπρια ηθοποιός Μαρία ή Μάρω Βασιλείου, επιλέχθηκε από τον Δαμιανό για το ρόλο της Ευδοκίας όταν ο σκηνοθέτης είδε ένα άλμπουμ με φωτογραφίες της στο Λονδίνο. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος στην ταινία την κάνει γνωστή και της αποφέρει το βραβείο Α’ γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (1972).

Μετά την «Ευδοκία» η Μαρία Βασιλείου θα πρωταγωνιστήσει στην ταινία  «Τα παιδιά των λουλουδιών» (1973) του Όμηρου Ευστρατιάδη και θα εμφανιστεί σ’ ένα μικρό ρόλο στον θρυλικό «Θίασο» του Θόδωρου Αγγελόπουλου (1975). Στη συνέχεια επιστρέφει στην Αγγλία και τα ίχνη της χάνονται. Θα περάσουν μερικά χρόνια όταν γίνεται λόγος ότι έχει σκοτωθεί σε τροχαίο δυστύχημα. Την ίδια περίοδο, στο Λονδίνο, η ίδια δίνει μάχη με τον καρκίνο, απ’ τον οποίο θα νικηθεί και θα φύγει από τη ζωή πριν προλάβει να γεράσει, μια μέρα σαν σήμερα, στις 5 του Ιούλη 1989.

Η καταλυτική εμφάνιση της ως «Ευδοκία» έχει ταυτιστεί με τη χαρακτηριστική βραχνάδα της φωνής της τραγουδίστριας (και ηθοποιού) Ελένης Ροδά, που ντουμπλάρει στην ταινία την Κύπρια ηθοποιό.

«Έλα Παναγία μου…»

Η πόρνη Ευδοκία και ο νεαρός λοχίας τολμούν ν’ αναμετρηθούν με την «κανονικότητα» της εποχής τους, ερωτεύονται, παντρεύονται, μα γρήγορα τα εμπόδια που ορθώνονται γύρω τους και αναμεσά τους, τους λυγίζουν. Η απρόσωπη και απάνθρωπη ισχύς της κοινωνίας που τους περιβάλλει λειτουργεί ως οδοστρωτήρας και συνθλίβει τα όνειρα και τα θέλω τους.

Όμως, το μήνυμα που πρόλαβαν να στείλουν με τη στάση τους οι δυο πανέμορφοι νέοι, σε αντίθεση με τον έρωτά τους, δεν πεθαίνει. Θα μείνει αποτυπωμένο για πάντα στο σελιλόιντ και μερικά χρόνια μετά την προβολή της αριστουργηματικής «Ευδοκίας», θα εκφραστεί υπέροχα και μέσα από τον στίχο ενός μεγάλου ποιητή: «Αξίζει φίλε να υπάρχεις για ένα όνειρο και ας είναι η φωτιά του να σε κάψει»…