Μηνάς Χατζησάββας – Τρεις ρόλοι, τρεις εποχές

Θα ‘ταν πολύ φτωχή μια προσέγγιση που θα έπιανε το ταλέντο του Μηνά Χατζησάββα από τους τηλεοπτικούς και κινηματογραφικούς του ρόλους, η αλήθεια όμως είναι πως αυτοί είναι δυστυχώς οι πιο αναγνωρίσιμοι και τον καθιέρωσαν στο ευρύ κοινό. Εξαιρετικά σημαντική ήταν η θεατρική του δράση, από τα πρώτα χρόνια της καριέρας του, αφού πρωτοστάτησε στην ίδρυση του “Ελεύθερου Θεάτρου” τη δεκαετία του ’70.

Συστήθηκε στο ευρύ τηλεοπτικό κοινό με το ρόλο του μεσήλικα εραστή της “Αναστασίας” τη δεκαετία του ’90, στη “χρυσή εποχή” της ιδιωτικής τηλεόρασης. Βλέποντάς τη σειρά σήμερα κάποιοι την νοσταλγούν, εξού και τα μεγάλα νούμερα που έκανε πρόσφατα, όταν προβλήθηκε σε επανάληψη, παρότι υπάρχει διαθέσιμη στο youtube κι άλλοι σχολίασαν σκωπτικά την παρακμή που ανέδυε, όχι μόνο ή όχι τόσο η αισθητική της εποχής και της σειράς, όσο ο ρόλος του μεσήλικα επιχειρηματία που βαριέται την οικογένειά του και ψάχνει να ξανανιώσει στον έρωτα με μικρές κοπελίτσες, όπως θα έκανε μια γέρικη και γλοιώδης αμοιβάδα. Παρακμή ναι, μήπως εμείς  όμως μιλάμε από το ύψος μιας εποχής ακμής, με άλλα πρότυπα, που έχει ξεπεράσει και αφήσει πίσω το χαρακτήρα του τύπου που κερδίζει συμπάθειες κι αγοραίο έρωτα με τον παρά του και το “δυναμικό προφίλ του”;

Ένας άλλος ρόλος, που δεν έκανε τον ίδιο πάταγο, γιατί προβλήθηκε στη δημόσια τηλεόραση, αλλά ήταν σαφώς πιο ποιοτική δουλειά, ήταν αυτός του αστυνόμου Χαρίτου στην “Άμυνα ζώνης”. Και δεν είναι μόνο το βιβλίο του Μάρκαρη, η προσεγμένη σκηνοθεσία ή το πετυχημένο κάστινγκ που κάνει τη διαφορά, δεν ήταν δανεική επιτυχία από άλλα στοιχεία κι άλλους δημιουργούς, είχε αυτοτελή αξία η σειρά, αλλά και η ερμηνεία του ίδιου του Χατζησάββα, που απογείωσε το ρόλο, όπως δεν είχε συμβεί πχ σε άλλες αντίστοιχες μεταφορές, όπως του “Νυχτερινού δελτίου” επίσης στη δημόσια τηλεόραση. Ποτέ άλλοτε ένας συντηρητικός αστυνομικός που θήτευσε στη χούντα δεν υπερέβη τόσο πολύ τους περιορισμούς της θέσης του και το παρελθόν του. Ποτέ άλλοτε το περιπαικτικό βλέμμα του Χατζησάββα δεν έντυσε έτσι μια τόσο κοφτερή, διεισδυτική ματιά σαν κοινωνικό σχόλιο σε διάφορες παθογένειες του Νεοέλληνα. Μικρές λεπτομέρειες και στοιχεία που κατέστησαν τη σειρά ξεχωριστή και τον Χατζησάββα συμπαθή, σε ένα σχεδόν πολιτικό ρόλο κι ας μην είχε ίσως τόσο βάθος.

Ο τρίτος ρόλος έμελλε να είναι και ο τελευταίος στον οποίο εμφανίστηκε, με την ταινία να κυκλοφορεί στις αίθουσες λίγες μέρες μετά το θάνατό του. Σ’ αυτήν ενσαρκώνει ένα χρυσαυγίτη, έναν κατεστραμμένο οικογενειάρχη που ξεσπά για την αποτυχία του στα εύκολα θύματα, τους πρόσφυγες. Μας δίνει μια πολύ καλή ερμηνεία σε κόντρα ρόλο κι έναν πολύ ωραίο διάλογο -κατ’ουσίαν μονόλογο της Καβογιάννη – με τη γυναίκα του να σπάει τη σιωπή της και να τον λούζει με όλα όσα κρατούσε μέσα της τόσα χρόνια, και κακώς δεν έβγαζε, όπως πάντα είναι λάθος να μην αντιδρούμε απέναντι στους εκκολαπτόμενους φασίστες. Μπορεί για την υψηλή διανόηση να φαίνεται κάπως ρηχό κι αυτονόητο το μήνυμα που περνάει η ταινία του Παπακαλιάτη, αυτό όμως είναι ψόγος για τους υπόλοιπους που δε μιλάνε κι όχι για τόσο για αυτόν  που σημειώνει τα αυτονόητα – ακόμα κι αυτά είναι ζητούμενο στη σημερινή συγκυρία για τους προβεβλημένους καλλιτέχνες.

Όλα αυτά πάντως δε μειώνουν στο παραμικρό τη μοναδική ερμηνεία του Χατζησάββα, που κατάφερε να απασχολήσει την επικαιρότητα, ακόμα και με το θάνατό του, καθώς ήταν δηλωμένος ομοφυλόφιλος και φάνηκε με τραγικό τρόπο ότι ακόμα και ένας θεωρητικά διάσημος, που υποτίθεται πως δεν υφίστατο διακρίσεις εις βάρος του, δεν είχε το στοιχειώδες δικαίωμα να αφήσει την περιουσία του στο σύντροφό του.

Ακόμα κι αυτός ο “τελευταίος ρόλος του” δεν ήταν απλώς “κόντρα”, αλλά κι ενάντια στα ομοφοβικά κατάλοιπα που τρέφουν το φασισμό. Και εκεί δε βρήκε απέναντί του μόνο τους χρυσαυγίτες, αλλά όλο το παλιό και σάπιο κόσμο που ήταν έτοιμος να τον χειροκροτήσει ως ηθοποιό, αρκεί… να “μην προκαλεί” με την ιδιωτική του ζωή και τα δικαιώματα όσων έχουν διαφορετικές σεξουαλικές προτιμήσεις.