Ντίνος Κατσουρίδης – 10 χρόνια χωρίς τον σπουδαίο σκηνοθέτη

Δέκα χρόνια χωρίς τον Ντίνο Κατσουρίδη, 10 χρόνια χωρίς τον μεγάλο Ελληνοκύπριο σκηνοθέτη, μοντέρ, φωτογράφο, παραγωγό, άνθρωπο, πατέρα και σύντροφο. Ο Ντίνος Κατσουρίδης, άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στο Ελληνικό σινεμά, με ταινίες σταθμούς, όπως το «Τι έκανες στον πόλεμο, Θανάση;» (1971) που απέσπασε τρία βραβεία στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (α΄ ανδρικού ρόλου, σεναρίου και καλλιτεχνικής ταινίας) και το «Θανάση, πάρε το όπλο σου» (1972), που απέσπασε δύο βραβεία στο ίδιο φεστιβάλ (α΄ ανδρικού ρόλου και τιμητική διάκριση για τα σκηνικά στον Τάσο Ζωγράφο), αλλά και το «Της Κακομοίρας» (1963), όπου πήρε ζωή ο θρυλικός χαρακτήρας του Ζήκου με τον Κώστα Χατζηχρήστο.

Για κάθε χρόνο απουσίας του, μιλά και ένας σημαντικός άνθρωπος του χώρου, που τον γνώρισε και συνεργάστηκε, αποκαλύπτοντας με αυτόν τον τρόπο την ποικιλομορφία και το μεγαλείο του μεγάλου αυτοὐ Ἐλληνα σκηνοθέτη.

Άννα Αδριανού – Ηθοποιός, Σεναριογράφος

Τι να πω αλήθεια για τον Ντίνο Κατσουρίδη; Ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια του ελληνικού κινηματογράφου, εκείνον που όχι μόνο δημιούργησε πολλές από τις κορυφαίες ταινίες, έδωσε στίγμα, ύφος και γραφή στο ελληνικό σινεμά, αλλά στήριξε και άλλες τόσες ταινίες και δημιουργούς με το απίστευτο ταλέντο του και κυρίως με την ακούραστη θερμή αγάπη του και την γενναιοδωρία που πήγαζε από μέσα του όπως το καθαρό γάργαρο νερό μιας ανεξάντλητης πηγής. Έδωσε έτσι χαρίζοντας την ταυτότητά του, την εμπειρία του, την σπάνια σκηνοθετική και εικαστική ματιά του στο μεγαλύτερο ποσοστό των ταινιών για πολλές δεκαετίες και παρέμεινε ακούραστος δουλευτής της Τέχνης ως το τέλος της ζωής του. Ένας σπάνιος μεγάλος καλλιτέχνης με πολλαπλά ταλέντα και ιδιότητες σαν σεναριογράφος, σκηνοθέτης, φωτογράφος, μοντέρ, παραγωγός. Τέλειος σε όλα. Ένας σύγχρονος αναγγενησιακός δημιουργός. Ένας μεγάλος καλλιτέχνης που είχε αποποιηθεί τον «μεγάλο εαυτό».

Είχα την τύχη να έρθω σε επαφή μαζί του με το πρώτο μου σενάριο, το ΤΡΑΝΖΙΤΟ που σκηνοθέτησε η Ισαβέλλα Μαυράκη ενώ εκείνος του χάρισε την φωτογραφική του ματιά και το μοντάζ και την παραγωγή. Και φυσικά με βοήθησε στην τελική μορφή του σεναρίου. Όμως πέρα από την απίστευτη δημιουργικότητα και ευρηματικότητά του αυτό που με συγκίνησε βαθιά και με έκανε να τον έχω πάντα στην καρδιά μου ήταν η ανθρώπινη υπόστασή του. Ο Ντίνος ήταν ένα πλάσμα που το πέρασμά του πλούτισε αυτόν τον πλανήτη και τον κόσμισε. Κι επειδή οι αληθινά Μεγάλοι άνθρωποι είναι πιο σπάνιοι και πιο πολύτιμοι κι από τους Μεγάλους καλλιτέχνες, θέλω να του πω ένα ευχαριστώ… ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΠΟΥ ΕΔΙΝΕ ΑΠΛΟΧΕΡΑ, ΤΗΝ ΒΑΘΕΙΑ ΚΑΛΟΣΥΝΗ, ΤΗΝ
ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ΓΕΝΝΑΙΟΔΩΡΙΑ, ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΕΥΦΥΙΑ, ΤΗΝ ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ, ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, ΤΗΝ ΓΛΥΚΑ, ΤΗΝ ΤΡΥΦΕΡΟΤΗΤΑ, ΤΗΝ ΑΠΛΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ
ΛΙΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΠΑΝΙΑΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΤΟΥ.
Τον αγάπησα και θα τον αγαπώ πάντα.

Πέτρος Μάρκαρης – Συγγραφέας

Εκτός από τη φιλία μας, με τον Ντίνο Κατσουρίδη με συνέδεε και μια βαθιά εκτίμηση για τον σκηνοθέτη κινηματογράφου. Οι λόγοι αυτής της εκτίμησης είναι δυο. Ο πρώτος αφορά την αριστοτεχνική μεταφορά στην οθόνη ενός σπουδαίου αστυνομικού μυθιστορήματος: το Έγκλημα στα Παρασκήνια του Γιάννη Μαρή. Ο δεύτερος, την εξαιρετική σειρά ταινιών κοινωνικής σάτιρας, η οποία καταξίωσε έναν μεγάλο ηθοποιό, τον Θανάση Βέγγο. Πρόκειται για τη λαϊκή κοινωνική σάτιρα, που στις μέρες μας έχει αντικατασταθεί από τη «βαθυστόχαστη» σοβαροφάνεια.

Χρήστος Μήτσης – Κριτικός Κινηματογράφου

Το 1966 ήταν μια πολύ οριακή στιγμή για το φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για πολλούς λόγους. Ένας λόγος είναι ότι μαζεύτηκαν πολλές σημαντικές ταινίες εκείνη την χρονιά να διαγωνιστούν όπως “Με την Λάμψη τα Μάτια”, “Πρόσωπο με Πρόσωπο” κλπ. Ένας ακόμα λόγος ήταν ότι είχε συσταθεί μια φοβερή κριτική επιτροπή, Τσαρούχης, Χατζιδάκις, Μπακογιαννόπουλος, Λαμπέτη, Βαφόπουλος και η χρονιά αυτή λοιπόν έμεινε στην ιστορία, καθώς αυτή η επιτροπή έδωσε το βραβείο της καλύτερης ταινίας στο “Ξεχασμένοι Ήρωες” του Γαρδέλη, ήταν δηλαδή μια σύγκρουση του καλλιτεχνικού σινεμά, ανθρώπων του χώρου που δεν μπόρεσαν να τα βρουν μεταξύ τους. Την αμέσως επόμενη χρονιά λοιπόν ήρθε η χούντα και έκοψε αυτό που θα μπορούσε να έχει γίνει, το ελληνικό, καλλιτεχνικό σινεμά να συναντήσει το εμπορικό και αυτή η μίξη να βγάλει κάτι καινούργιο. Αν λοιπόν υπάρχει ένας άνθρωπος που εκφράζει αυτό που χάθηκε και δεν μπόρεσε να δημιουργηθεί, ήταν ο Ντίνος Κατσουρίδης.

Ένας άνθρωπος ο οποίος, όπως είπε και ο Τάσος ο Ζωγράφος, δεν είναι μόνο ένας σπουδαίος κινηματογραφιστής, αλλά ο ίδιος ο κινηματογράφος από το Α έως το Ω. Ήταν ένας άνθρωπος που έκανε τα πάντα και έκανε τα πάντα με φοβερό αποτέλεσμα, εκφράζοντας το ελληνικό σινεμά πλήρως. Βλέποντας ταινίες όπως “Της Κακομοίρας”, “Έγκλημα στα Παρασκήνια”, “Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;”, καταλαβαίνεις τι ταινίες θα μπορούσαν να είχαν γίνει, που θα μιλάνε στο κοινό, από ανθρώπους που ξέρουν πραγματικά σινεμά. Ο Κατσουρίδης ήταν από τις ελάχιστες περιπτώσεις ανθρώπων, που έρχονται από το παλιό ελληνικό σινεμά και περνούν στο σύγχρονο, αγαπώντας το, αγκαλιάζοντάς το. Κλείνοντας, κανείς μα κανείς, δεν έχει σκηνοθετήσει τόσο, ξεκαρδιστικά θλιμμένες κωμωδίες, ταινίες που έχουμε χάσει πλέον από το ελληνικό σινεμά.

Ορέστης Ανδρεαδάκης – Κριτικός Κινηματογράφου

Πολυσυλλεκτικός, προσαρμοστικός και πάντα καινοτόμος, ο Ντίνος Κατσουρίδης εξερεύνησε είδη, ύφος και στυλ, υπογράφοντας ετερόκλητα διαμάντια. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι σε διάστημα μόλις τεσσάρων ετών, ο Κατσουρίδης σκηνοθετεί ένα από πιο εμβληματικά νουάρ στην ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου, το θεοσκότεινο Έγκλημα στα παρασκήνια (1960), αλλά και μια από τις πιο αλησμόνητες κωμωδίες που έθρεψε γενιές και γενιές εκκωφαντικού γέλιου, το ξεκαρδιστικό Της κακομοίρας (1963). Δική του συνεισφορά είναι φυσικά και η συγκλονιστική μεταστροφή του Θανάση Βέγγου, στις αρχές της δεκαετίας του ’70, με αφετηρία το σπαρακτικό Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση; (1971), που σάρωσε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και όρθωσε στεντόρειο ανάστημα απέναντι στη Χούντα. Ο Κατσουρίδης καθοδήγησε τον Βέγγο σε μια γενναία μετάβαση από το τρανταχτό γέλιο στον απελευθερωτικό κλαυσίγελο.

Γιάννης Ζουγανέλης – Μουσικός, ηθοποιός, παρουσιαστής

Οι τανίες του Ντίνου Κατσουρίδη είναι μνημεία για την Ελλάδα. Ήταν ένας άνθρωπος με τρομερό εκτόπισμα, που ενώ η τέχνη του είχε μιας μορφής επιθετικότητα, δεν ήταν καθόλου επιθετικός σαν άνθρωπος. Ήταν ένας τύπος και λέω τύπος γιατί, ήταν ένας μοναδικός τύπος ανθρώπου, που αναζητούσε συνεχώς το καλό και αυτό ήθελε και να επικοινωνήσει. Ο Ντίνος ήταν πολύ ιδιαίτερος, ήταν εσωστρεφής, παρόλο που φαινόταν κοινωνικός. Δεν τον έβλεπες συχνά να ενθουσιάζεται, να λέει μεγάλα λόγια. Ο ενθουσιασμός του φαινόταν μόνο μέσα από την δουλειά του.

Μανούσος Μανουσάκης – Σκηνοθέτης

Όταν ξεκίνησα την καριέρα μου στην τηλεόραση, ξεκίνησε ως εξής. Ήμουν σε ένα δίλημμα ζωής, αν θα συνεχίσω ως σκηνοθέτης, όντας οικονομικά κατεστραμμένος ή αν θα πήγαινα στην επιχείρηση του παππού μου. Είχα ήδη το παιδί μου το Μανώλη τότε, δούλευα για να μπορέσουμε να επιβιώσουμε και έπρεπε να βρω το τι θα κάνω από εδώ και πέρα. Εκείνη την στιγμή, με πήρε τηλέφωνο ο Γιώργος ο Παπαστεφάνου, -έκανε τότε μουσικές εκπομπές- να σκηνοθετήσουμε ένα αφιέρωμα στην Μαρία την Δημητριάδη. Σκέφτηκα λοιπόν, καθώς ήταν και η πρώτη μου τηλεοπτική απόπειρα, να συνεργαστώ με τον καλύτερο και σκέφτηκα βέβαια τον Ντίνο. Είχα κάνει μια τεράστια προεργασία για να τον εντυπωσιάσω. Τον καλώ λοιπόν σπίτι μου να φάμε και να του κάνω μια παρουσίαση και παραδόξως δέχεται, του το χρωστάω. Του κάνω λοιπόν την παρουσίαση και στο τέλος δέχτηκε να συμμετάσχει, έτσι λοιπόν ξεκίνησε η τηλεόραση για μένα. Ο Ντίνος ήταν το εισιτήριό μου και συνεργαστήκαμε μετά σε μια πλειάδα μουσικών αφιερωμάτων. Ήταν δάσκαλός μου ο Ντίνος, έμαθα πάρα πολλά, από τον καλύτερο.

Γιάννης Οικονομίδης – Σκηνοθέτης

Πέρα από την στιβαρή και δωρική προσωπικότητα του Ντίνου του Κατσουρίδη, που όποιος τον γνώριζε θα έμενε εντυπωσιασμένος από την συγκρότηση του χαρακτήρα του και πόσο δομημένος ήταν σαν άνθρωπος, θέλω να εστιάσω σε δύο σημεία. Το πρώτο σημείο, είναι ότι τον θεωρώ έναν μεγάλο πυλώνα του ελληνικού σινεμά, θεωρώ ότι είναι ένας από τους στυλοβάτες δηλαδή του σύγχρονου ελληνικού σινεμά, στο σύνολό του, ένας πραγματικός homo cinematographicus και για να κάνω μια μικρή παρένθεση, οι ταινίες του είναι πάρα πολύ επίκαιρες και σήμερα. Το δεύτερο σημείο, είναι για την μεγαλοψυχία του και την σχέση του με την νέα γενιά των Ελλήνων κινηματογραφιστών. Βοήθησε πάρα πολύ ο Ντίνος. Αυτό είναι κάτι ιδιαίτερα ξεχωριστό για τον καλλιτεχνικό χώρο, δεδομένου και του τι λαός είμαστε. Βρέθηκε ένας άνθρωπος σε χρόνια πολωμένα, χρόνια τεράστιου Εγώ, ο οποίος γινόταν παραγωγός σε ταινίες νέων ανθρώπων, έδινε κουράγιο, στήριξη, μηχανήματα, ποιος τα κάνει όλα αυτά; Ο Ντίνος Κατσουρίδης, ο ένας και μοναδικός.

Μίμης Πλέσσας – Μουσικός

Συναντηθήκαμε με τον Ντίνο, θαρραλέοι και οι δυο, και αποφασίσαμε να συνεργαστούμε, μεσούσης της χούντας, στην αντιφασιστική αυτή ταινία. Με μια ανθρώπινη φωνή και ένα φλάουτο κατάφερα να κάνω μια μουσική, που όταν τη «φόρεσε» ο Ντίνος στο μοντάζ, ήταν εκείνο ακριβώς που χρειαζόταν, ούτε μισή νότα περισσότερη ούτε μισή λιγότερη. Ένας μεγάλος κινηματογραφιστής και άνθρωπος.

Παντελής Βούλγαρης – Σκηνοθέτης

Στο τελευταίο μοντάζ για το “Προξενιό της Άννας”, Ο Ντίνος κλείνει τα μηχανήματα, αμίλητος, βγαίνουμε παρέα από το γραφείο του και κατευθυνόμαστε προς ένα σουβλατζίδικο στην Αλεξάνδρας. Εγώ περιμένω να ακούσω κάτι, αλλά ο Ντίνος δεν μιλάει. Μόλις φτάνουμε, βγάζει τα τσιγάρα του, ανάβει αργά, τραβάει μια τζούρα και μου λέει, “έχεις κάνει μια καλή ταινία”. Έμαθα λοιπόν κάτι πολύ σημαντικό από τον Ντίνο, εκτός όλων των άλλων πραγμάτων, να είμαστε σαφείς και σύντομοι. Αυτό προσπαθώ να κάνω από τότε. Τον ευχαριστώ για όλα.

Ισαβέλλα Μαυράκη – Σκηνοθέτης

1989 Νοέμβριος και ο Ντίνος Κατσουρίδης μπήκε στην ζωή μου και έμεινε 22 χρόνια. Λίγο πριν φύγει μου είπε πως αυτά τα χρόνια ήταν τα καλύτερα της ζωής του, το ίδιο ακριβώς θα έλεγα και εγώ. Χρόνια ευτυχισμένα και δημιουργικά, τόσο στον επαγγελματικό, όσο και στον προσωπικό τομέα. Δέκα χρόνια αργότερα, η κληρονομιά αυτή που άφησε, φωτίζει ακόμα την καρδιά και την ζωή μου.

Πηγή: psychopolis.gr

Δείτε ακόμα:

Ντίνος Κατσουρίδης: Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;