Στ. Τατασόπουλος: Ανάμεσα σε «φουστανέλες» και ανόητα μελό, ανάδειχνε με την κάμερά του τη σήψη του αστικού συστήματος και την οργανωμένη πάλη της εργατικής τάξης

Η ζωή του, αφιερωμένη στην τέχνη του κινηματογράφου και των υψηλών ιδανικών του κομμουνισμού. Το έργο του, η «μεγαλύτερη υποθήκη της υπόστασης του Ελληνικού Κινηματογράφου».

Στη δίνη μιας εποχής καταιγισμού ιστοριών φουστανέλας, κωμειδυλλίων και ανόητων μελό, ο κομμουνιστής κινηματογραφιστής Στέλιος Τατασόπουλος έβαλε, με τη ριζοσπαστική, βωβή ταινία του «Κοινωνική σαπίλα» (1932), το σπόρο ενός εθνικού, γι’ αυτό προοδευτικού, κινηματογράφου, αναδεικνύοντας τη σήψη του αστικού συστήματος και την οργανωμένη πάλη της εργατικής τάξης.

Ο Στέλιος Τατασόπουλος γεννήθηκε το 1908 στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας του, Δημήτρης, ήταν σοσιαλιστής και σε αυτόν όφειλε ο νεαρός Στέλιος και τ’ αδέλφια του τον ανθρωπισμό που ανέπτυξαν από νωρίς και τη διαμόρφωση ενός ηθικού χαρακτήρα, με αρχές και υψηλά ιδεώδη, με πίστη στις μεγάλες αξίες του ανθρώπου. Ο Στέλιος σπούδασε στη Βαρβάκειο και την Εμπορική Σχολή αλλά τον κέρδισε η τέχνη. Γοητεύεται κυριολεκτικά από την υποκριτική τέχνη και τον κινηματογράφο ιδιαίτερα.

Ο Στέλιος Τατασόπουλος

Το 1927 ξεκινά σπουδές υποκριτικής στη σχολή «DAG FILM» των αδελφών Γιαζιάδη, οι οποίοι αμέσως τον ξεχωρίζουν για την εμφάνιση, το ταλέντο και τις γνώσεις του και του δίνουν ρολάκια στα φιλμ τους. Το 1929 ο Τατασόπουλος φεύγει για το Παρίσι, φημισμένο για τις κινηματογραφικές του σχολές και στούντιο. Σπουδάζει υποκριτική ως το 1931 στη «Cine Essor». Εκεί γράφει το σενάριο της παρθενικής του ταινίας, «Κοινωνική Σαπίλα», που τον ίδιο χρόνο «γυρίζει» στην Αθήνα.

«Εργο κοινωνικής κριτικής, μπορεί να θεωρηθεί το πρώτο στο είδος αυτό», σημειώνει στο βιβλίο «Ελληνικός Κινηματογράφος» η ιστορικός κινηματογράφου Αγλαΐα Μητροπούλου. Η ταινία, όντως πολύ τολμηρή για την εποχή της, καταγγέλλει την αδίσταχτη εκμετάλλευση, την εξαθλίωση των εργαζομένων, τη σωματεμπορία, το εμπόριο ναρκωτικών, τη βία και τους εκβιασμούς σε βάρος των εργατών. (Δείτε περισσότερα εδώ).

Ο Στέλιος Τατασόπουλος στα γυρίσματα της ταινίας «Μαύρη Γη»

Το 1933 ο Τατασόπουλος φεύγει για το Παρίσι και σπουδάζει σκηνοθεσία στη «Cine Essor» ως το 1937. Τα σύννεφα του πολέμου τον αναγκάζουν να επιστρέψει στην Αθήνα το 1939. Ηταν ο πρώτος που σπούδασε κινηματογράφο στο εξωτερικό, ενδεικτικό της σοβαρότητας με την οποία αντιμετώπιζε την τέχνη του. Ηταν ο πρώτος που είδε την τέχνη του σε σχέση με τα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα και είχε την τόλμη να καταγγείλει με το έργο του την κοινωνική κατάσταση και να υπερασπιστεί τις πολιτικές ιδέες και τα ιδανικά του.

Από την αρχή του πολέμου οργανώνεται στην Αντίσταση και μέσα στην Κατοχή ιδρύει το 1943 το Σωματείο Καλλιτεχνών Κινηματογράφου. Στην Απελευθέρωση γυρίζει τα πρώτα Επίκαιρα, που απαθανατίζουν τις τελευταίες μάχες του ΕΛΑΣ. Τα Επίκαιρα αυτά χάθηκαν, όπως και η πρωτότυπη κόπια της ταινίας «Κοινωνική Σαπίλα» που αργότερα έκαψαν οι Χίτες. Μετά τα Δεκεμβριανά ο Τατασόπουλος εξαναγκάζεται να φύγει πάλι στη Γαλλία. Το 1951 επιστρέφει στην Αθήνα και ιδρύει το Συνεταιρισμό Παραγωγής Ταινιών. Η καταλυτική επίδραση του ιταλικού νεορεαλισμού, αλυσιδωτά στον παγκόσμιο κινηματογράφο, γίνεται αφορμή να αναπτυχθούν εθνικές κινηματογραφίες σε πολλές περιφερειακές χώρες.

Στέλιος Τατασόπουλος (1908-2000)

Ο Τατασόπουλος, με την ταινία του «Μαύρη γη» (1952), επιχειρώντας να αφομοιώσει τη νεορεαλιστική επίδραση, αρθρώνει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ένα προσωπικό σινεμά δημιουργού ταινία που, με το «Πικρό ψωμί» (1951) του Γρηγόρη Γρηγορίου, θεωρούνται οι πρώτες νεορεαλιστικές του ελληνικού σινεμά. Ο παλαίμαχος σκηνοθέτης, επίτιμος πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, πέθανε στις 13 Ιουλίου το 2000 σε ηλικία 92 ετών και η κηδεία του έγινε με έξοδα του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου.

(Στοιχεία από αφιερώματα του Ριζοσπάστη)