Τσε…

Μ’ άρεσε η ταινία, πριν ακόμα πάω να τη δω. Γιατί; Γιατί δεν παίζεται πουθενά. Σε κανένα από τα σινεμά της νέας εποχής – νέας τάξης. Άρα, σκέφτηκα, δεν αρέσει στο σύστημα των εταιρειών. Επομένως; Επομένως μάλλον θα αρέσει σ’ εμένα.

Μ’ άρεσε γιατί είχα διαβάσει κάποιες “επίσημες” κριτικές, οι οποίες επί της ουσίας δεν έγραφαν τίποτα, εκτός από τα γνωστά αντικομμουνιστικά περί αντιθέσεων του Τσε με το Φιντέλ, αντιθέσεων του Τσε με την ΕΣΣΔ (την ΕΣΣΔ του Χρουτσώφ; Κι εγώ έχω αντιθέσεις μ’ αυτήν την ΕΣΣΔ).

Παρά τις αντιξοότητες πάντως τα κατάφερα. Πήγαμε δυο φορές εκδρομή στο Παγκράτι για να το δούμε. Αξίζει να πω ένα ευχαριστώ στον κινηματογράφο ΠΑΛΛΑΣ που το παίζει. Και στο ζευγάρι των γερόντων ιδιοκτητών, που δίνουν στο όλο “εγχείρημα” μια νοσταλγική νότα “σινεμά ο παράδεισος”.

Όσο για την ταινία:

Ιστορικά ακριβής και δίκαιη. Η γνωριμία της πρώτης ομάδας. Ο ηγετικός πυρήνας Φιντέλ – Τσε – Καμίλο (Σιενφουέγος) – Ραούλ (Κάστρο). Η αδιαμφισβήτητη από όλους κι από άποψη ωριμότητας, κατάρτισης και ικανοτήτων ηγεσία του Φιντέλ. Η Γκράνμα. “Φύγαμε μια νύχτα του 1956 από το Μεξικό με προορισμό την Κούβα με ένα σαπιοκάραβο και 82 άντρες”. Τα βουνά της Κούβας. Η “επανάσταση μέχρι τη νίκη”. Η σύνδεση του ένοπλου αγώνα με τον αγώνα της εργατικής τάξης στις πόλεις και τη στήριξη των χωρικών. “Patria libre o morir” και “Hasta la victoria siempre”. Η πορεία κομμουνιστικής ωρίμανσης όλων τους μέσα από την πάλη. Η ομιλία στον ΟΗΕ. Κι ύστερα η Βολιβία (τα ενδιάμεσα τα “αφαιρεί” ο σκηνοθέτης ως έχοντα μικρή συνεισφορά στην ουσία της ζωής του Τσε). Το απελπισμένο αντάρτικο. Και το τέλος.

Τις γελοιότητες που γράφουν στις κριτικές… μην τις ψάξετε στην ταινία. Δε θα τις βρείτε. Τις αντίθετες αλήθειες θα βρείτε.
Π.χ. γράφει η κριτική ότι “ο Τσε, ασυμβίβαστος οραματιστής, ενάντια σε κάθε πιθανότητα επιτυχίας, κυνηγά μόνος (ο Φιντέλ έχει παραδοθεί στην πολυτέλεια της κυβερνητικής εξουσίας) το επαναστατικό του όνειρο”.
Αυτή τη φράση ο σκηνοθέτης την βάζει στο στόμα του Βολιβιανού συνταγματάρχη που τον συνέλαβε. Το βάζει μαζί μ’ όλα τα άλλα “επιχειρήματα” που εξαπέλυε το καθεστώς ενάντια στους αντάρτες (άθεοι, ενάντια στην οικογένεια, ξένοι, δολοφόνοι, κλέφτες κλπ.). Αλήθεια είναι αυτά. Έτσι λέγανε. Ο συγγραφέας της κριτικής, μάλλον έτσι ήθελε να “δει” κι έτσι “είδε”.
Στο “στόμα” (στο γράμμα προς τον Φιντέλ) του Τσε βάζει άλλα λόγια: “Εσύ είσαι ο ηγέτης της επανάστασης της Κούβας και δε μπορείς να πας πουθενά. Γι’ αυτό φεύγω μόνος χωρίς να σε ειδοποιήσω”.

Μια ταινία ήρεμη. Σαν να σου λέει “μην ενθουσιάζεσαι όταν νικά. Μην απελπίζεσαι όταν χάνει. Αυτή είναι η ζωή των επαναστατών. Των αγωνιστών. Των ανθρώπων. Μέσα από αυτή τη ζωή προχωρά η ανθρωπότητα κι η επανάσταση”.

Μια ταινία αισιόδοξη, ακόμα και στην πιο “μαύρη” σκηνή. Ο Τσε δεμένος, περιγράφει στο δεσμοφύλακά του την όμορφη ζωή που δικαιούται. Τη ζωή στην Κούβα ΤΟΥ.

Μια ταινία χωρίς περιττές βίαιες σκηνές, παρ’ όλω που έχει βία. Η ζωή του είχε βία. Μια βία που μοιάζει αυτονόητη όταν είναι από την πλευρά των επαναστατών. Αλλά μοιάζει εξοργιστική όταν τους σκοτώνουν. Το δέχομαι. Ο καθένας βλέπει ό,τι έχει μέσα του. Γι’ αυτό, αφού μπήκατε στον κόπο να δείτε αυτό που έγραψα εγώ, σημαίνει ότι δικαιούστε… οφείλετε στον εαυτό σας… να δείτε την ταινία.

Όταν φεύγετε από το πρώτο μέρος θα χαίρεστε νομίζοντας ότι νίκησε η δική σας επανάσταση. Κι όταν φεύγετε από το δεύτερο, θα στεναχωριέστε έχοντας μπερδέψει τις χρονολογίες: σήμερα τον σκότωσαν;

Δε θα αρέσει σ’ αυτούς που νομίζουν ότι ο Τσε είναι μπλουζάκι και αναπτήρας. Σ’ αυτούς που νομίζουν ότι ο Τσε είναι ωραίο πιασάρικο όνομα για το γιο τους, αλλά στις συνεντεύξεις τους λένε ότι “ήταν τυχοδιώκτης, ότι οδηγούσε την ανθρωπότητα και την ειρήνη σε περιπέτειες, γιατί δεν ήταν ρεαλιστής”.