Διαχρονικά και επίκαιρα τα τραγούδια του Δήμου Μούτση
Αφιέρωμα στη μουσική διαδρομή του σπουδαίου συνθέτη Δήμου Μούτση
Επιμέλεια αφιερώματος: Στρατής Γαλιάτσος
Ο Δήμος Μούτσης γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου του 1938, στον Πειραιά.
Σε ηλικία 21 χρόνων, τελείωσε τις μουσικές του σπουδές, κερδίζοντας το πρώτο βραβείο, ως σολίστ στο βιολί.
Ο Δήμος Μούτσης, όταν γνώρισε τον Νίκο Γκάτσο, του ζήτησε κάποιους στίχους του, για μια μουσική που είχε γράψει. Ο Γκάτσος δέχτηκε και ο Μούτσης έγραψε ένα από τα πρώτα του τραγούδια το “Βρέχει ο θεός”. Πάντως πρώτα τραγούδια του Μούτση θεωρούνται τα “Μέσα στο παλιό μου σπίτι” και “Το κορίτσι μου στ’ άστρα”.
Η πρώτη ολοκληρωμένη δουλειά του είναι το ‘Κάποιο Καλοκαίρι”, που κυκλοφόρησε το 1968, με στίχους του Νίκου Γκάτσου.
Εκείνη την εποχή έγραψε τραγούδια που κυκλοφόρησαν σε δίσκους 45 στροφών όπως Στην Ελευσίνα μια φορά, Σ” έβλεπα στα μάτια, Στου προφήτη Ηλία, Πήρες το μεγάλο δρόμο και άλλα.
Ακούστηκαν τραγούδια και μουσική του, στις ταινίες, Ένα αστείο κορίτσι, Η αριστοκράτισσα και ο αλήτης, Ένας μάγκας στα σαλόνια και Η αρχόντισσα του λιμανιού.
Τον Μούτση τον διέκρινε η άνεση και πρωτοτυπία στην ενορχήστρωση. Ο Μάνος Χατζιδάκις του εμπιστεύτηκε την ενορχήστρωση της δισκογραφικής του δουλειάς Επιστροφή που κυκλοφόρησε το 1970.
Πολλοί είναι οι τραγουδιστές, με τους οποίους συνεργάστηκε ο Δήμος Μούτσης: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Σταμάτης Κόκοτας, Βίκυ Μοσχολιού, Μανώλης Μητσιάς, Δήμητρα Γαλάνη, Πετρή Σαλπέα, Δημήτρης Μητροπάνος, Αντώνης Καλογιάννης, Άλκηστη Πρωτοψάλτη, Ελένη Ρόδα, Βασιλική Λαβίνα, Νανά Μούσχουρη, Χαράλαμπος Γαργανουράκης κ.ά.
*
Μέσα στο παλιό μου σπίτι
Ερμηνεία: Γιάννης Πουλόπουλος
Είναι το πρώτο τραγούδι του Δήμου Μούτση, το πρώτο 45άρι, που στην άλλη όψη, έχει το τραγούδι “Το κορίτσι μου στ’ άστρα”.
Δεν είναι σίγουρο ποιος έχει γράψει τους στίχους. Άλλοι λένε ότι είναι του Γιάννη Πουλόπουλου και άλλοι του Μάνου Χατζιδάκι.
Το τραγούδι το έχει ερμηνεύσει και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης.
***
Βρέχει ο Θεός (Σιγά σιγά)
Ερμηνεία: Σταμάτης Κόκοτας
Από δίσκο 45 στροφών (1967)
Ο Μούτσης γνώρισε τον Νίκο Γκάτσο. Του ζήτησε για μια μουσική που είχε ήδη γράψει, κάποιους στίχους του. Ο Γκάτσος δέχτηκε κι έτσι κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών, αυτό το τραγούδι, το 1967.
Το Βρέχει ο Θεός, το έχουν ερμηνεύσει και άλλοι.
***
Αυτά τα χέρια
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Ερμηνεία: Μανώλης Μητσιάς
Ακούστηκε στην ταινία “Ένα αστείο κορίτσι”, από τον Μανώλη Μητσιά.
Ο Δήμος Μούτσης έδωσε τραγούδια και για άλλες ταινίες, εκείνης της εποχής: “Ένας μάγκας στα σαλόνια”, όπου ακούγεται, για πρώτη φορά, από τον Μανώλη Μητσιά το “Μ’ ένα παράπονο”, καθώς και για τις ταινίες, “Η αριστοκράτισσα και ο αλήτης” και “Η αρχόντισσα του λιμανιού”.
***
Κάτω στα Πετράλωνα
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Ερμηνεία: Ελένη Ρόδα
Αφού ο Μούτσης με τους στίχους του Γκάτσου, έφτιαξε τα πρώτα του τραγούδια, κυκλοφορεί το 1968, την πρώτη ολοκληρωμένη δισκογραφική του δουλειά, Το Κάποιο Καλοκαίρι”.
Τα τραγούδια είναι σε στίχους του Νίκου Γκάτσου και τραγουδούν οι: Σταμάτης Κόκοτας, Ελένη Ρόδα, Μαρία Δουράκη και ο Γιώργος Χατζηαντωνίου.
Και όπως αναφέρει ο Δ. Μούτσης: «Ο τίτλος του δίσκου είναι κατά στιχουργική σύμπτωση καλοκαιρινός. Αλλά από την αρχή ως το τέλος, τα δέκα νέα τραγούδια του έργου, είναι ερωτικά για όλες τις εποχές…»
Κάποια τραγούδια απ’ αυτό το έργο:
Άπονη καρδιά, Μια βραδιά στη Λάρισα, Τα καράβια μου, Απόψε μην αργείς, Θυμάμαι κ.ά.
***
Μια βραδιά στη Λάρισα
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Ερμηνεία: Μαρία Δουράκη
Το ίδιο τραγούδι, αργότερα, το ερμήνευσε και η Βίκυ Μοσχολιού, στις “Στροφές” του Δήμου Μούτση.
***
Μ’ ένα παράπονο
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Ερμηνεία: Μανώλης Μητσιάς
Η πρώτη εκτέλεση, του υπέροχου τραγουδιού, όπως ακούστηκε στην ταινία, Ένας μάγκας στα σαλόνια (1969), με τον Μανώλη Μητσιά.
***
Μ’ ένα παράπονο
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Ερμηνεία: Γρηγόρης Μπιθικώτσης
Το 1969 κυκλοφορεί ο δίσκος του Δήμου Μούτση “Ένα Χαμόγελο”, που εμπεριέχει αυτό το πολύ ωραίο τραγούδι, με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Το “Μ’ ένα παράπονο”, ακούστηκε στην ταινία “Ένας μάγκας στα σαλόνια” (1969), από τον Μανώλη Μητσιά.
***
Βράδιασε
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Ερμηνεία: Δήμητρα Γαλάνη
Από τη δεύτερη δισκογραφική δουλειά του Δήμου Μούτση, “Ένα Χαμόγελο”.
Είναι ένα σημαντικό μουσικό έργο με πανέμορφα τραγούδια, που κυκλοφόρησε το 1969, με στίχους και πάλι του Νίκου Γκάτσου.
Το “Ένα Χαμόγελο” περιλαμβάνει επτά τραγούδια και τέσσερα ορχηστρικά κομμάτια. Η ενορχήστρωση είναι του Δήμου Μούτση, με τους Παπαδόπουλο και Καρνέζη στα μπουζούκια.
Τα τραγούδια ερμηνεύουν οι Γρηγόρης Μπιθικώτσης, Σταμάτης Κόκοτας και η πρωτοεμφανιζόμενη στη δισκογραφία Δήμητρα Γαλάνη, σε ηλικία 17 χρονών.
Από το οπισθόφυλλο του δίσκου:
«…Το κύριο χαρακτηριστικό του νέου δίσκου, είναι η ωριμότης του Δήμου Μούτση στην ενορχήστρωσιν και την διεύθυνσιν της ορχήστρας και η άνεσις με την οποία αυτή η τελευταία συνοδεύει και τονίζει την ερμηνεία των τραγουδιών…»
Τα τραγούδια απ’ αυτό το έργο:
Αύριο πάλι, Μ’ ένα παράπονο, Κάποιο τρένο, Όμορφα που’ ναι στο νησί, Είχαμε περηφάνια, Με γνώρισες φτωχόπαιδο, Βράδιασε.
Σίγουρα, είναι ένας από τους σημαντικότερους δίσκους της ελληνικής δισκογραφίας.
***
Στη Σμύρνη και στο Αϊβαλί
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Ερμηνεία: Δημήτρης Μητροπάνος – Πετρή Σαλπέα
Για τον δίσκο Άγιος Φεβρουάριος, που κυκλοφόρησε το 1972, ο Μούτσης συνεργάστηκε με τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα, για την ερμηνεία των τραγουδιών και με τον Μάνο Ελευθερίου για τους στίχους.
Ο Δημήτρης Μητροπάνος, εκείνες τις μέρες είχε πάρει άδεια από το στρατό, αφού υπηρετούσε τη θητεία του, για να ηχογραφηθούν τα τραγούδια που θα έλεγε. Ο Μητροπάνος, κατά τα λεγόμενά του Μούτση τα ερμήνευσε “μια κι έξω”.
Ο Μούτσης προτίμησε την Πετρή Σαλπέα, γιατί στη φωνή της βρήκε αυτό που ήθελε. Μια αξιόλογη, πράγματι, ερμηνεύτρια, που η φωνή της ταίριαζε στις απαιτήσεις του συγκεκριμένου έργου.
***
Άγιος Φεβρουάριος
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Ερμηνεία: Πετρή Σαλπέα
Το 1972 κυκλοφορεί ένας ιστορικός δίσκος του Δήμου Μούτση, ο “Άγιος Φεβρουάριος”.
Οι στίχοι των τραγουδιών είναι του Μάνου Ελευθερίου, που, όπως έλεγε ο ίδιος, δεν αναφέρονται στην ιστορία της Σμύρνης, αλλά σε κάτι οριστικά χαμένο, σαν τη Σμύρνη.
Ο Δήμος Μούτσης συνεργάστηκε, για την ερμηνεία των τραγουδιών, με τον Δημήτρη Μητροπάνο και την Πετρή Σαλπέα.
Κάποια από τα τραγούδια:
Άλλος για Χίο τράβηξε, Το σπίτι στην ανηφοριά, Στη Σμύρνη και στο Αϊβαλί, Η σούστα πήγαινε μπροστά, Το κομοδίνο, κ.ά.
***
Η κορδέλα
Στίχοι: Γιάννης Λογοθέτης
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Ο “Συνοικισμός Α’ κυκλοφόρησε το 1972. Είναι τραγούδια του Μούτση, που τα ερμήνευσαν η Βίκυ Μοσχολιού και ο Αντώνης Καλογιάννης, σε στίχους των Γιάννη Λογοθέτη, Βαρβάρας Τσιμπούλη, Γ. Μιχαηλίδη, Μάνου Ελευθερίου και Νίκου Γκάτσου.
Η πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού, ήταν από την Πετρή Σαλπέα.
Κάποια τραγούδια του δίσκου: Άσπρα κόκκινα κίτρινα μπλε, Έτσι είναι η ζωή, Σα λυγαριά σε φύτεψα, Μη γράψεις άλλα γράμματα, Ο Στέφανος, Στο παράθυρο κ.ά.
***
Στο παράθυρο
Στίχοι: Γ. Μιχαηλίδης
Ερμηνεία: Αντώνης Καλογιάννης
Από τον Συνοικισμό Α (1972)
***
Αγκαλιά και πλάι πλάι
Στίχοι: Πυθαγόρας
Ερμηνεία: Βίκυ Μοσχολιού
Το 1973 κυκλοφορούν οι “Στροφές” του Δήμου Μούτση. Τα τραγούδια τα ερμήνευσε η Βίκυ Μοσχολιού, σε στίχους των Μάνου Ελευθερίου, Πυθαγόρα και Γιάννη Λογοθέτη.
Τραγούδια απ’ αυτόν τον δίσκο: Στους μπαξέδες, Εγώ είμαι εγώ, Στην πόρτα του παράδεισου, Απ’ τα μικρά ψαράδικα, Μια βραδιά στη Λάρισα (πρώτη φορά ακούστηκε στο “Κάποιο Καλοκαίρι”, με την Μαρία Δουράκη) κ.ά.
***
Τούτο το βράδυ
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Ερμηνεία: Βασιλική Λαβίνα
Το 1974 κυκλοφόρησε το έργο του Δήμου Μούτση “Μαρτυρίες”. Είναι τραγούδια που ο Μούτσης τα είχε γράψει πολύ πριν το 1974, αλλά ήταν αδύνατον να τα εκδοθεί ο δίσκος, λόγω της χούντας.
Ο ίδιος ο Δήμος Μούτσης αναφέρει: «Είναι μεγάλη ικανοποίηση για μένα, να παρουσιάσω σ’ αυτό το δίσκο μου Μπαλάντες, τις Μαρτυρίες, μιας δύσκολης εποχής που όλοι περάσαμε…»
Οι “Μαρτυρίες” δεν ακούστηκαν ανάλογα με τη μουσική τους αξία, επειδή, ίσως, μετά την επταετία ο κόσμος άκουγε κυρίως Θεοδωράκη, Μαρκόπουλο, Λοΐζο, Λεοντή και γενικά τραγούδια, που τόσα χρόνια ήταν απαγορευμένα.
Οι “Μαρτυρίες” είναι ένας αξιόλογος δίσκος. Στίχοι έδωσαν για αυτή τη δουλειά οι: Μάνος Ελευθερίου, Γιώργος Χρονάς, Γιάννης Λογοθέτης και Βαρβάρα Τσιμπούλη.
Τα τραγούδια τά ερμήνευσαν οι: Μανώλης Μητσιάς, Βασιλική Λαβίνα και Χρήστος Λεττονός.
Τραγούδια από τις “Μαρτυρίες”: Επιστράτευση 20 Ιούλη ’74, Γιούπι γιούπι γεια, Θυμάσαι στην Ελλάδα, Καταζητούνται, Δεν έχει πια ζωή κ.ά.
***
Θάλασσα του πρωιού
Ποίηση: Κ. Π. Καβάφης
Ερμηνεία: Χρήστος Λεττονός
Η Τετραλογία, το εμβληματικό έργο του Δήμου Μούτση, κυκλοφόρησε το 1975.
Είναι τραγούδια σε ποίηση, με τη σειρά που παρουσιάζονται στο δίσκο, Κωνσταντίνου Καβάφη, Γιώργου Σεφέρη, Κώστα Καρυωτάκη και Γιάννη Ρίτσου.
Ερμηνεύουν οι Μανώλης Μητσιάς, Άλκηστη Πρωτοψάλτη, Χρήστος Λεττονός και Χορωδία.
Θάλασσα του πρωιού
Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω κ’ εγώ τη φύσι λίγο.
Θάλασσας του πρωιού κι ανέφελου ουρανού
λαμπρά μαβιά, και κίτρινη όχθη· όλα
ωραία και μεγάλα φωτισμένα.
Εδώ ας σταθώ. Κι ας γελασθώ πως βλέπω αυτά
(τα είδ’ αλήθεια μια στιγμή σαν πρωτοστάθηκα)·
κι όχι κ’ εδώ τες φαντασίες μου,
τες αναμνήσεις μου, τα ινδάλματα της ηδονής.
***
Η Γεωργία
Στίχοι: Γιώργος Σκούρτης
Ερμηνεία: Άλκηστης Πρωτοψάλτη
Η Εργατική Συμφωνία, είναι βασισμένη στο θεατρικό έργο του Γιώργου Σκούρτη «Απεργία».
Κυκλοφόρησε το 1976, με ερμηνευτές την Άλκηστη Πρωτοψάλτη, τον Χαράλ. Γαργανουράκη και Χορωδία.
Τραγούδια από την Εργατική Συμφωνία: Κι ύστερα πάλι, Η συμφωνία, Σαν οι εργάτες απεργήσουν, Ο Μωχάμετ απ’ τ’ Αλγέρι, Το τραγούδι του Περέντα (το ερμηνεύει ο ίδιος ο Μούτσης) κ.ά.
***
Μακρινή της αγάπης ώρα
Στίχοι: Νίκος Γκάτσος
Ερμηνεία: Μανώλης Μητσιάς
“Το δρομολόγιο” κυκλοφόρησε το 1979. Ήταν η τελευταία συνεργασία του Δήμου Μούτση με τον Νίκο Γκάτσο.
Τα τραγούδια τά ερμήνευσε ο Μανώλης Μητσιάς.
Τραγούδια από “Το δρομολόγιο”: Σαν τον Τσε Γκεβάρα, Η Ασημίνα, 1922, Οι ρήτορες, Ελλάδα Ελλάδα κ.ά.
***
Δεν λες κουβέντα
Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης
Ερμηνεία: Σωτηρία Μπέλλου
Το 1981 κυκλοφόρησε “Το φράγμα”, άλλο ένα σημαντικό έργο του Δήμου Μούτση.
Συνεργάστηκε για την ερμηνεία των τραγουδιών, με την Σωτηρία Μπέλλου, την Άλκηστη Πρωτοψάλτη και τον Λουκιανό Κηλαηδόνη.
Οι στίχοι είναι του Κώστα Τριπολίτη και το εξώφυλλο του δίσκου του Αλέξη Ακριθάκη.
Η Σωτηρία Μπέλλου στην αρχή, δεν ήταν ευχαριστημένη με το τραγούδι.
Ο Μούτσης αναφέρει σχετικά:
«Τραγουδι είναι αυτό; Όλο όχι είναι. Δεν λες κουβέντα, δεν πας πουθενά, δεν κάνεις τίποτα. Τι διάολο δηλαδή, χάθηκε να λέει κάπου “παρ’ όλα αυτά σ’ αγαπάω”;
Έστειλα εξώδικο στον Πασιφά, να μην κυκλοφορήσει, θα γίνω ρεζίλι». Βρόντηξε την πόρτα κι έφυγε. Όταν βγήκε το δείγμα και τ’ άκουσε, μου τηλεφώνησε και ήρθε σπίτι με κάτι λουλουδάκια, μ’ αγκάλιασε και μου είπε: “Φχαριστώ ρε Δήμο, τελικά είμαι τυχερή”.
Κάποια τραγούδια από “Το φράγμα”: Διαδόσεις (Κηλαηδόνης – Πρωτοψάλτη), Κουβεντούλα με τον Φρόυντ, Στον ίδιο παρανομαστή, Delenda est (Eρηνούλα μου) κ.ά.
***
Ερηνούλα μου (Delenda est)
Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης
Ερμηνεία: Δήμος Μούτσης – Ροζαλία
Από συναυλία του Δήμου Μούτση.
Στο βιολί η Ευανθία Ρεμπούτσικα
Το τραγούδι εμπεριέχεται στον δίσκο το Φράγμα (1981).
***
Μετά το Φράγμα, ο Μούτσης επέλεξε να γράφει τραγούδια με δικούς του στίχους και να τα ερμηνεύει ο ίδιος.
Το 1983 κυκλοφορεί η δισκογραφική του δουλειά το “Ενέχυρο”, με δικούς του στίχους.
Τραγούδια από το Ενέχυρο: Αιτιολογία, Οι γκόμενες, Νέα Υόρκη, Έχω ένα θεό, Κύριε Τζαφόλια κ.ά.
Αντώνης Β
Μουσική – ερμηνεία: Δήμος Μούτσης
Το τραγούδι Αντώνης Β, ο Δήμος Μούτσης το έγραψε για τον γλύπτη φίλο του, Αντώνη Βεκιρτζή, ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε στα Εξάρχεια τον Σεπτέμβρη του 1981, διαμαρτυρόμενος για την όλη επικρατούσα κατάσταση, για έναν κόσμο, όπως πίστευε, που μόνο για ανθρώπους δεν είναι.
Ούτε καιρός για τελετές
στεφάνια και λουλούδια
για ψαλμωδίες χριστιανικές
για πένθιμα τραγούδια
μόνο γενναίοι τυμπανιστές
να ‘ρθουν να παίξουν
ως αρμόζει εδώ
μπροστά σ’ αυτόν το θάνατο
που δεν ζητάει συγνώμη.
Φωτιά! Μια παντοδύναμη φωτιά
που καίει και με παγώνει
και είναι μακριά πολύ μακριά
μ’ από το νου και την καρδιά
κι από τα βάθη της ψυχής
που στ’ άπειρο ζυγώνει
τα λόγια αυτά τα σκοτεινά
σου τραγουδάω Αντώνη.
***
Νέα Υόρκη
Στίχοι – μουσική: Δήμος Μούτσης
Από το “Ενέχυρο” (1983)
***
Μια φυσαρμόνικα που κλαίει
Στίχοι – μουσική: Δήμος Μούτσης
Το 1987 κυκλοφορεί η νέα δισκογραφική δουλειά του Δήμου Μούτση, με τον τίτλο “Να”, όπου υπάρχουν, μεταξύ των άλλων και τα τραγούδια: Ο έρωτας είναι πάντα μελαγχολικός, Το όνειρο, Να, Παίξε Μάρκο το μπουζούκι σου για μένα κ.ά.
***
Ταξιδιώτης του παντός
Στίχοι: Δήμος Μούτσης
Ερμηνεία: Νανά Μούσχουρη
Ενδιάμεσα, στις εντελώς προσωπικές του δημιουργίες, ο Δήμος Μούτσης συνεργάζεται με τη Νανά Μούσχουρη και το 1990 κυκλοφορεί η δισκογραφική τους δουλειά “Ταξιδιώτης”.
Τραγούδια από τον Ταξιδιώτη: Έφυγε το καλοκαίρι, Αν μ’ αγαπάς κι αν σ’ αγαπώ, Για να σε ονειρευτώ, Νυχτερινό ζεϊμπέκικο, Τα σήμαντρα, Ένα τραγούδι χωρίς λόγια, κ.ά.
***
Το 1994 κυκλοφορεί ουσιαστικά, η τελευταία δισκογραφική δουλειά του Δήμου Μούτση, “Για πούλημα λοιπόν”.
Πριν λίγες μέρες, στις 6 Μαρτίου του 2024, έφυγε από τη ζωή ο Δήμος Μούτσης.
Ένας συνθέτης που μας άφησε σημαντικά τραγούδια, με σπάνιες και χαρακτηριστικές ενορχηστρώσεις, βάζοντας το δικό του, προσωπικό λιθαράκι, στην ελληνική μουσική.
Ποτέ πια
Στίχοι – μουσική: Δήμος Μούτσης
Ήταν νύχτα θυμάμαι σε ώρα μυστική
όταν βαθιά μου ακούστηκε παράξενη φωνή,
θύμιζε μυστική εντολή σταλμένη από ψηλά να λέει:
«Ποτέ, ποτέ, ποτέ πια!»
Ήταν νύχτα θυμάμαι κι εκείνη τη στιγμή,
είδα κορίτσι ολόγυμνο, σαν λάμψη βιαστική,
«Μην τραγουδάς» μου λέει »γιατί παθαίνεις κάθε φορά,
ποτέ, ποτέ, ποτέ πια!»
Κι όπως τρέχουν τις νύχτες τ’ άνθρωποι οι στοχασμοί,
η γέννα, η δόξα, ο θάνατος κι η ανάσταση μαζί,
ήρθαν τα λόγια αυτά, χρωματισμένα σκοτεινά,
ποτέ, ποτέ, ποτέ πια!
Με κοιτούσε στα μάτια, την κοίταξα κι εγώ.
«Γρήγορα» μου λέει «κάνε γρήγορα, να φύγουμε από ‘δω!
Μην τραγουδάς γιατί πεθαίνεις κάθε φορά,
ποτέ, ποτέ, ποτέ πια!»
Ήταν νύχτα θυμάμαι, απόκριση καμιά!
Μπροστά μου η πύλη ορθάνοιχτη κι η τρέλα ήταν κοντά,
μ’ ένα κελάηδισμα πουλιού στην ερημιά να λέει:
«ποτέ, ποτέ, ποτέ πια!…»
Επιμέλεια αφιερώματος: Στρατής Γαλιάτσος