Dysfunctional Attitude: 5+1 στιγμές που ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν ο καλύτερος μουσικός της Ελλάδας

Τον Θάνο Μικρούτσικο τον είδα πρώτη φορά σε συναυλία στο Λαύριο κάπου στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’00. Εκείνα τα χρόνια οι εφηβικές προκαταλήψεις ενός έφηβου που είχε βρει στο hiphop την “φάση” του, με εμπόδιζαν από το να εκτιμήσω την μουσική που παιζόταν. Όμως δεν μπόρεσα να μην εκτιμήσω το ότι ο ΘΜ ήταν ένας πραγματικός rock star. Ο τρόπος που επικοινωνούσε με το κοινό, όταν σηκωνόταν από το πιάνο στη μέση μιας μουσικής φράσης για να κάνει σήμα στον κόσμο να τραγουδήσει ακαπελλα το ρεφραίν, με είχε εντυπωσιάσει.

Τα χρόνια πέρασαν, πολλά άλλαξαν, τα αυτιά μου ωρίμασαν έτσι ώστε να ψυλλιαστώ ότι μουσικά εδώ παίζει κάτι σπουδαίο. Με την συσσώρευση ιστορικής και μουσικής γνώσης, ήρθε η αποκάλυψη μπροστά στα μάτια μου: ο Μικρούτσικος είναι ο καλύτερος μουσικός της Ελλάδας. Τίτλος ο οποίος συνήθως κρατείται για τους Θεοδωράκη και Χατζιδάκι, σπουδαίοι και αυτοί αναμφισβήτητα, αλλά ο ΘΜ είναι ένα στρώμα μόνος του. Οι δίσκοι των πρώτων χρόνων της Μεταπολίτευσης ήταν διαμάντια πειραματισμού και υψηλής μουσικής αισθητικής. Απίστευτα παραγωγικός, απίστευτα μελετημένος στην πολιτική και αισθητική θεωρία, είχε ένα run 6-7 χρόνων που μας έδωσε πρωτοπόρα έργα μέσα στα οποία έμπλεκε την μπρεχτική αποστασιοποίηση με μερικές από τις πιο βαθιές μελωδίες που έχουν γραφτεί στα μέρη μας. Ο τρόπος που διεύθυνε τις ερμηνείες των τραγουδιστών, επίσης σπουδαίος.

Δυστυχώς η φύση της στήλης δεν μπορεί να χωρέσει όλες τις σκέψεις που γεννάει η δουλειά του Θάνου Μικρούτσικου. Όπως και δεν αρκούν μόνο τα 5+1 τραγούδια, που επίσης είναι το concept της στήλης για να περιλαμβάνει ότι “αξίζει να σωθεί”. Ίσως ακόμα να μην αρκεί ότι ο δίσκος του Φρανκ, DEFAULT, τελειώνει με ένα απόσπασμα από συνέντευξη του Θάνου Μικρούτσικου. Ελπίζω οι νεώτεροι, που δεν έχουν ίσως επαφή με το έργο του, να πάρουν από αυτό μια αφορμή για περαιτέρω digging.

Αφιερωμένο στη δίκη και την εκτέλεση του Πλουμπίδη. Το τραγούδι είναι μια μετάβαση από την θλίψη, στην δυναμικότητα και τη θέληση για δράση. Όπως ακριβώς αξίζει στον κομμουνιστή που μπροστά στα βάσανα πεισμώνει και δεν τα παρατάει.

Ο Ρίτσος την ήξερε καλά την εξορία και τα βασανιστήρια. Και έγραψε για αυτήν στη Καντάτα Για Την Μακρόνησο. Και ο Μικρούτσικος ήξερε πώς να το κάνει τραγούδι που να μας δίνει το φτυάρι για την “ψυχή βαθιά” που χρειαζόμαστε για να αντέξουμε.

Σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, άλλο ένα μεγάλο έργο για τις μεγάλες στιγμές της ιστορίας του τόπου μας.

Ο Αναγνωστάκης δεν δεχόταν τον όρο “ποιητής της ήττας”. Και στο ποίημα αυτό, που ο ΘΜ έκανε τραγούδι, μιλάει για την ήττα του ΔΣΕ, χωρίς να κλαίγεται και να παραιτηθεί. Δεν παραδέχομαι την ήττα, για να σώσω φωλιές νερού μέσα στις φλόγες.

Σε στίχους του Τούρκου κομμουνιστή Ναζίμ Χικμέτ, είναι ένας ακόμα ύμνος στην ανθρώπινη ελευθερία και αξιοπρέπεια.

Από την λίστα δεν θα μπορούσε να λείπει ο Μπρεχτ. Ο Θάνος Μικρούτσικος ήταν ο μόνος, τουλάχιστον από όσους γνωρίζω εγώ, που κατάλαβε τόσο βαθιά την μπρεχτική αποστασιοποίηση πέρα από τους δύο μουσικούς συνεργάτες του λογοτέχνη. Μπορεί να μην υπάρχει στο παρόν κομμάτι αυτή η τεχνική αλλά παραμένει ένα σπουδαίο τραγούδι όπως και να έχει.