Ελένη Καραΐνδρου – Η γυναικεία ευαισθησία και ο γυναικείος δυναμισμός στη μουσική

Η Ελένη Καραΐνδρου είναι σπουδαία συνθέτρια, άρρηκτα δεμένη με τη μουσική, και τυχεροί είναι όσοι ασχολούνται και προπάντων ακούν το έργο της, με τη σχετική, βέβαια, προσοχή που χρειάζεται σε αυτές τις περιπτώσεις.

Έχει χαρακτηριστεί ως  κινηματογραφική συνθέτρια, όμως έχει γράψει μουσική για το θέατρο, μουσική για κάποιες τηλεοπτικές σειρές και με την Μαρία Φαραντούρη, έφτιαξαν την Μεγάλη Αγρύπνια, σε στίχους Κ. Χ. Μύρη.

Πολλές είναι οι ταινίες, κυρίως του Θόδωρου Αγγελόπουλου, πολλές και οι θεατρικές παραστάσεις, πουη Καραΐνδρου συμμετέχει με τη μουσική της.

Μουσική για τον κινηματογράφο:

Πλεμόντια (ντοκιμαντέρ)-Δ. Μαυρίκιος,

Το χρονικό της Κυριακής (1975)  – Τάκης Κανελλόπουλος,

Περιπλάνηση (1979) – Χρ. Χριστοφής,

Ρόζα (1972) – Χ. Χριστοφής,

Η τιμή της αγάπης – Τόνια Μαρκετάκη,

Ταξίδι στα Κύθηρα (1984) – Θόδωρος Αγγελόπουλος,

Εν πλω (1985) – Στ. Κωνστανταράκος,

Καλή Πατρίδα Σύντροφε  – Λευτέρης Ξανθόπουλος,

Ο Μελισσοκόμος (1986) – Θόδωρος Αγγελόπουλος,

Ο Λιποτάκτης – Γιώργος Κόρος,

Τοπίο στην ομίχλη (1988) – Θόδωρος Αγγελόπουλος,

Το μετέωρο βήμα του πελαργού (1991) – Θ. Αγγελόπουλος

Το βλέμμα του Οδυσσέα (1995) – Θ. Αγγελόπουλος,

Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998) – Θ. Αγγελόπουλος,

Τριλογία Ι – Το Λιβάδι που Δακρύζει (2004) – Θ. Αγγελόπουλος,

Τριλογία ΙΙ – Η σκόνη του χρόνου (2009) – Θ. Αγγελόπουλος,

Σημάδια της νύχτας (1989) – Πάνος Κοκκινόπουλος,

L’ Africana (1990) – Margarethe von Trotta,

The Way of the Mind – Terrence Malick (2022-23) και άλλες.

Μουσική για τηλεοπτικές σειρές:

Γαλήνη (1975) – Ηλίας Βενέζης,

Λωξάντρα (1980) – Μαρία Ιορδανίδου,

Πατούχας (1984) – Ιωάν. Κονδυλάκης,

Κλειστοί δρόμοι – Κώστας Ουράνης,

Το 10 – Μ. Καραγάτσης και άλλες.

Πλούσια είναι και η μουσική παρουσία της Ελένης Καραΐνδρου στο θέατρο, με  έργα των Σαίξπηρ, Ίψεν, Μίλλερ, Α. Τσέχωφ, Τ. Ουίλιαμς, Χ. Πίντερ, Λ. Αναγνωστάκη,  Γ. Διαλεγμένου, Ξ. Καλογεροπούλου και άλλων. Ίσως, άλλη φορά, θα αναφερθούμε στη δουλειά της στο θέατρο.

Στο σημείο αυτό, ας επισημάνουμε ότι οι μουσικές αφιερώσεις σε πρόσωπα και σε κύκλους τραγουδιών, σκοπό έχουν, κυρίως, την ενημέρωση, για να δοθεί το έναυσμα για τη γνωριμία με την καλή μουσική, η οποία πρέπει να ακούγεται με την προσοχή που της αρμόζει.

Η Ελένη Καραΐνδρου είναι παγκόσμια αναγνωρισμένη, με πολλά βραβεία, όπως το πρόσφατο στο φεστιβάλ της Γάνδης, σαν τιμώμενο πρόσωπο στα World soundtrack Award’s. Εκεί απέσπασε το βραβείο Lifetime Achievement Award, το κορυφαίο για έναν κινηματογραφικό σύνθετη. Όμως, επειδή ζούμε στην Ελλάδα, αυτό το σπουδαίο γεγονός για την ίδια, αλλά και για τη χώρα μας, σχεδόν αποσιωπήθηκε από τα ΜΜΕ, σκεπάζοντας το με την δικιά τους σκόνη, στη δικιά τους “ενημέρωση”.

Η ίδια έχει πει. “Πραγματικά δεν γνωρίζω γιατί στη χώρα μας το θέμα δεν δημοσιοποιήθηκε, όπως και όσο έπρεπε. Αλλά στην Ελλάδα φαίνεται ότι συνήθως έχουμε πρόβλημα να δίνουμε τη σημασία που πρέπει, εκεί που πρέπει”.

Δεν έχει ανάγκη από βραβεία η Ελένη Καραΐνδρου, αφού έχει αναγνωριστεί από τον κόσμο, από όσους ακούνε καλή μουσική, όμως για άλλη μια φορά φαίνεται ότι οι κρατούντες στη χώρα μας, βλέπουν τον πολιτισμό σαν πολυτέλεια και ολοένα τον υποβαθμίζουν. Φαίνεται ανάγλυφα, η αδιαφορία τους για το ό,τι έχει σχέση με καλλιτεχνικές δημιουργίες, που εξυψώνουν τον άνθρωπο.

Η μουσική της Καραΐνδρου αν και δένει με τις εικόνες, με τους χαρακτήρες, και με όλα όσα συμβαίνουν στην οθόνη ή στις θεατρικές παραστάσεις, λειτουργεί ωστόσο και σαν αυτόνομη και είναι στη διάθεση του ακροατή να φαντάζεται πράγματα και καταστάσεις, να γίνεται ο ίδιος σκηνοθέτης.

“Όλα τα παιδιά θα έπρεπε να μαθαίνουν και μουσική, θα ήταν σωτηρία. Να μάθει το παιδί ακορντεόν, πιάνο, κιθάρα. Η μουσική βγάζει τα καλά στοιχεία από μέσα του, οργανώνει καταπληκτικά τη σκέψη του, δίνει τρόπο έκφρασης και αυτοπεποίθηση”

           Ελένη Καραΐνδρου

Έργο του Γιάννη Τσαρούχη, από το εξώφυλλο του δίσκου Μεγάλη Αγρύπνια

Αντινανούρισμα
Στίχοι:  Κ. Χ. Μύρης – Ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη

“Η Γαλλία ήταν σε μεγάλη άνθηση. Η Μαρία Φαραντούρη ερχόταν και έμενε σε μένα. Με παρακίνησε να της γράψω τραγούδια. Βρήκα τους στίχους του Κ. Μύρη από την Μεγάλη Αγρύπνια. Κάναμε πρόβες το 1972. Επανήλθα στην Ελλάδα, με φόβο και τρόμο, μπήκα με τον Τάκη Λυμπερόπουλο στο στούντιο της Μίνως, έκανα μια ηχογράφηση, όλες τις ορχήστρες, χωρίς να λέμε ποιος είναι, τα πήρα μαζί μου στην Γαλλία, πήγαμε με την Μαρία στο Λονδίνο, στο στούντιο των Beatles, το ολοκληρώσαμε το ’72.”

              Ελένη Καραΐνδρου

Ο δίσκος αυτός κυκλοφόρησε το 1975

Ελένη Καραΐνδρου, Μαρία Φαραντούρη, Κ.Χ. Μύρης, από το οπισθόφυλλο του δίσκου Μεγάλη Αγρύπνια

Γαλήνη  (1976)
Τηλεοπτική σειρά

Από το ομότιτλο έργο του Ηλία Βενέζη

***

Καλή σου νύχτα κυρ Αλέξανδρε
Τηλεταινία του Γιάννη Σμαραγδή

(Για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη)

***

Λωξάντρα
της Μαρίας Ιορδανίδου
Από την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά  (1980)

Στη μέση, περίπου, του βίντεο ακούγεται το Τραγούδι της Λωξάντρας σε στίχους της Μαρίας Ιορδανίδου

Μουχαλεμπί και γκιουλ σερμπέτ
ο αναστεναγμός σου
και του Χατζή Μπεκίρ λοκούμ
ο τρυφερός λαιμός σου.

Ο κάθε λόγος σου γλυκός,
σαν ραβανί αφράτος
και σαν Αιβάν – Σεράι λοκμάς
με μέλι μυρωδάτος

Τραγούδι: Γιώτα Βέη

***

Το 10 
του Μιχάλη Καραγάτση
Από την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά

***

Η τιμή της αγάπης
Στίχοι: Τόνια Μαρκετάκη – Ερμηνεία:  Δήμητρα Γαλάνη

Από την ταινία της Τόνιας Μαρκετάκη «Η τιμή της αγάπης» (1984)

***

Ταξίδι στα Κύθηρα

(από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου)

***

Το Κοντσέρτο

Από την ταινία του Θ. Αγγελόπουλου «Ταξίδι στα Κύθηρα» (1984)

***

Ταξίδι στα Κύθηρα
Στίχοι – μουσική: Ελένη Καραΐνδρου
Ερμηνεία Γιώργος Νταλάρας

Από την ταινία του Θ. Αγγελόπουλου «Ταξίδι στα Κύθηρα» (1984)

***

Το πέταγμα

Από την ταινία “Ο Μελισσοκόμος” (1986) του Θόδωρου Αγγελόπουλου

***

Το βαλς του γάμου

Από την ταινία “Ο Μελισσοκόμος” (1986) του Θόδωρου Αγγελόπουλου

***

Το θέμα του Αποχαιρετισμού

Από την ταινία “Ο Μελισσοκόμος” (1986) του Θόδωρου Αγγελόπουλου

“Στον Μελισσοκόμο, η ιδέα του σαξόφωνου του Γκαρμπάρεκ δεν του άρεσε (του Θ. Αγγελόπουλου), στην αρχή.

– Είναι δυνατόν να βάλω free jazz, έλεγε

– Μα δεν είναι free jazz, ανταπαντούσα…

Είχαμε τέτοια περιστατικά πολύ δημιουργικά.”

” Όταν έκανα τον Μελισσοκόμο, σκέφτηκα ότι μόνο ο Γκαρμπάρεκ μπορεί να το παίξει. Έκανα το θέμα και παραλίγο να το σβήσω σε κασέτα το θέμα του Αποχαιρετισμού. Ήταν για μένα σαν να εκφράζει μία βιωμένη ευτυχία που είχε απωλεσθεί.”

           Ελένη Καραΐνδρου

Ελένη Καραΐνδρου – Jan Garbarek, από το εσώφυλλο του δίσκου «Μελισσοκόμος»

Τραγούδι του τζουκ μποξ

Στίχοι:  Μελίνα Τανάγρη – Ερμηνεία:  Julie Massino

Από την ταινία “Ο Μελισσοκόμος” του Θόδωρου Αγγελόπουλου

***

Τα βουρκωμένα μάτια μου
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος – Ερμηνεία: Γώργος Νταλάρας

Από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Ο Μελισσοκόμος» (1984)

***

Thème de la danse (Trahison)

Από την ταινία  «Η Αφρικάνα» (1990) της Μargarethe von Trotta

***

Το μετέωρο βήμα του πελαργού
Θόδωρος Αγγελόπουλος

Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του δίσκου “Το μετέωρο βήμα του πελαργού” (1991)

Πανσέληνος ο έρωτας
Στίχοι:  Κ. Χ. Μύρης – Ερμηνεία: Χαρούλα Αλεξίου

Από την ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου «Το μετέωρο βήμα του πελαργού» (1991)

Πανσέληνος ο έρωτας βούρλιζε το κορμί μου
             και σ’ ονειρεύομαι
και σαν χαμψίνι σάρωσες την έρημη ψυχή μου
             και τώρα καίγομαι

Με σκλάβωσες, με λάβωσες και θέλω να πεθάνω
για να ‘χω τη λαβωματιά στον κάτω κόσμο συντροφιά
και να ποθώ παράφορα τον κόσμο τον απάνω

Σαν το ταμπάκο ρούφηξες μαζί με το φιλί μου
                την αμαρτία μου
Με χτύπησες αλύπητα κι έκανες την πληγή μου
                  αθανασία μου

***

Η σκόνη του χρόνου
(2008)
Θόδωρος Αγγελόπουλος

***

Το βλέμμα του Οδυσσέα
(1995)
Θόδωρος Αγγελόπουλος

***

Μία αιωνιότητα και μία μέρα
(1998)
Θόδωρος Αγγελόπουλος

***

Το λιβάδι που δακρύζει
(2004)
Θόδωρος Αγγελόπουλος

Στρατής Γαλιάτσος