«Ένα άρθρο, που θα ήθελα να έχουν διαβάσει, όσοι ξέρουν τα τραγούδια μου, κι όσοι τα αγαπούν» – Ο Παντελής Θαλασσινός για τον Ηλία Κατσούλη

Σε ηλικία 68 χρόνων, στις 21 Αυγούστου 2008, έφυγε από τη ζωή ο στιχουργός και φιλόλογος, Ηλίας Κατσούλης, χτυπημένος από την επάρατη νόσο.

Η κηδεία του έγινε, στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στο Κάτω Λουτρό Κορινθίας. Ο Ηλίας Κατσούλης είναι ένας από τους σημαντικότερους στιχουργούς των τελευταίων χρόνων στο ελληνικό τραγούδι.

Τραγούδια του εμφανίστηκαν στη δισκογραφία από τις αρχές του ’80 και έκτοτε συνεργάστηκε με πολλούς και αναγνωρισμένους συνθέτες τραγουδοποιούς και τραγουδιστές. Τραγούδια του έχουν μελοποιήσει οι Νίκος Τάτσης, Μιχάλης Τερζής, Τάσος Γκρους, Γιάννης Σπανός, Παντελής Θαλασσινός, Χρίστος Νικολόπουλος, Νότης Μαυρουδής, Μανόλης Πάππος, Γιώργος Αρσενίδης και σχεδόν όλοι οι άλλοι. Εχει τραγουδηθεί από φωνές όπως Χάρις Αλεξίου, Μαν. Λιδάκης, Γ. Νταλάρας, Παντελής Θαλασσινός, Γλυκερία, Σοφία Παπάζογλου, Νίκος Ανδρουλάκης, Βούλα Σαββίδη, Κώστας Μάντζιος και σχεδόν απ όσους τραγουδούν.

Στο βιογραφικό που ο ίδιος, με τον ιδιαίτερο τρόπο του γράφει, διαβάζουμε

«Γενέθλιος τόπος: ένα ωραίο παραλιακό χωριό της Κορινθίας (Λουτρό). Μπορεί και Σμύρνη, Πόλη, Αλεξάνδρεια, Οδησσός – σε προηγούμενες ζωές – αλλιώς δεν εξηγείται η λατρεία που τους έχει.

Έτος γεννήσεως: δε συνηθίζεται τελευταία στα βιογραφικά, αλλά εύκολα υπολογίζει κανείς από τα συμφραζόμενα. Σπουδές: Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σταδιοδρομία: τυχερός που υπηρέτησε δύο αγάπες: το σχολείο ως καθηγητής από το 1967-2001 και το τραγούδι ως στιχουργός από το 1984.

Ο Παντελής Θαλασσινός με τον Ηλία Κατσούλη

Στο χώρο αυτό βρέθηκε συμπτωματικά και χωρίς να το καταλάβει μετράει περισσότερα από 350 τραγούδια, στη δισκογραφία, αλλά και χωρίς τη γνωριμία του με τον Παντελή Θαλασσινό, κανείς δε θα του ζητούσε τώρα βιογραφικό. Αγάπες: τα βιβλία, η μουσική, το ποδόσφαιρο (ΑΕΚ και όλες οι “προσφυγικές” ομάδες), οι φίλοι (πολλοί και εκλεκτοί) και -δυστυχώς – το τσιγάρο (πλήρης εξάρτηση). Κατόρθωμα: με τόσες απασχολήσεις, η δημιουργία οικογένειας, δύο παιδιά (το σημαντικότερο έργο του, αν και αυτό ανήκει στην υπομονή και τη μεγαλοψυχία της γυναίκας του). Τόπος νοσταλγίας και συνεχούς επιστροφής: Λουτρό Κορινθίας».

Δημιουργική πορεία

Γεννημένος στο χωριό Λουτρό Κορινθίας, από μικρός, ο Ηλ. Κατσούλης ονειρευόταν να γίνει εκπαιδευτικός. Σπούδασε φιλολογία, εργάστηκε σε σχολεία και αγάπησε πολύ τη δουλιά του. Η παρουσία του στη στιχουργική έγινε εντελώς συμπτωματικά… «Πάντα μου άρεσε το τραγούδι», λέει, «το οποίο παρακολουθούσα, ιδιαίτερα τους στίχους. Μετά μανίας, τους διάβαζα, τους έκρινα, ενώ διάβαζα πάρα πολύ ποίηση. Από μεράκι και αγάπη για το τραγούδι, άρχισα να γράφω στίχους». Αναπολεί τις σχολικές γιορτές στο Παγκράτι, που με άποψη και μεράκι οργάνωνε μαζί με τους μαθητές του, μέσα στη χούντα, προτάσσοντας τραγούδια των Μαρκόπουλου, Σαββόπουλου κ.ά. «Παράλληλα, έγραφα κείμενα και μελοποιούσαμε στίχους. Κυρίως είχαμε γράψει κάποια τραγούδια με τον Πάσπα, το παιδί που έπαιζε με τη φυσαρμόνικα στο Πολυτεχνείο, το “Επέσατε θύματα”, που αργότερα βγήκαν και σε δίσκο».

Με προτροπή και μεσολάβηση ενός μαθητή του, το 1984, γνωρίζεται με τον συνθέτη Νίκο Τάτση. «Ηταν ένας συνθέτης», λέει, «που τον είχα προσέξει πολύ, γιατί έγραφε με έναν παραδοσιακό τρόπο που μου άρεσε. Του πήγα στίχους, τους μελοποίησε, έγραψα και άλλους και κάναμε μια σειρά με δώδεκα τραγούδια, κάποια από τα οποία έχουν δισκογραφηθεί. Τα άλλα, παρόλο που είναι πολύ ωραία, μένουν ανέκδοτα για διάφορους λόγους. Η Χ. Αλεξίου, που τα άκουσε, ήθελε να τα πει όλα. Όμως, ήταν βαριά, λιγάκι σκοτεινά και δεν τόλμησε να τραγουδήσει περισσότερα από δύο. Ετσι, το 1984, βρέθηκα στη δισκογραφία, χωρίς να το καταλάβω».

Το 1988 συνεργάζεται δισκογραφικά με τον Γιάννη Σπανό και τον Νικόλα Μητσοβολέα και γνωρίζεται με τον Παντελή Θαλασσινό. «Ο Ν. Μητσοβολέας τότε δούλευε με τον Σπανό και τους “Λαθρεπιβάτες”, σ’ ένα χώρο στο Σύνταγμα. Μου είπε ότι είχε δώσει ένα στίχο μου στον Παντελή. Από τότε ξεκίνησε η συνεργασία μας, στον τελευταίο δίσκο των “Λαθρεπιβατών”. Μετά γνωρίστηκα και με πολλούς άλλους.

«Ένα άρθρο, που θα ήθελα να έχουν διαβάσει, όσοι ξέρουν τα τραγούδια μου, κι όσοι τα αγαπούν» – Ο Παντελής Θαλασσινός για τον Ηλία Κατσούλη

Έχω γράψει 280 τραγούδια, ίσως και παραπάνω, που έχουν περάσει στη δισκογραφία. Ούτε κι εγώ το πιστεύω ότι είναι τόσα. Μου φαίνεται σαν να αφορά κάποιον άλλο αυτό το πράγμα, όχι εμένα. Τον πρώτο καιρό, μου φαινόταν απίστευτο, γιατί ήταν ένα όνειρό μου να γράψω τραγούδια.

Η συγκίνησή μου, όμως, ήταν μεγάλη, όταν άκουσα πρώτη φορά στο “Θέατρο Βράχων” τον Λιδάκη να τραγουδάει τη “Χαλκίδα” και είδα την ανταπόκριση του κόσμου, ή όταν μετά τη συναυλία στο θέατρο “Πόρτα”, έβγαινε ο κόσμος τραγουδώντας “η ψυχή μου θα σαλπάρει στα νερά τα σκοτεινά”. Είναι ωραίο να ακούς λόγια που έχεις σκεφτεί, που έχεις γράψει, να τα τραγουδάνε άλλοι άνθρωποι. Είναι πολύ όμορφο να μοιράζεσαι το αίσθημά σου, να ακούς έναν κόσμο να λέει και να συγκινείται με κάτι που σε έχει συγκινήσει. Δεν το λέω από ματαιοδοξία. Δεν είμαι ματαιόδοξος, ούτε έχω καμία επιθυμία μεταθανάτιας υστεροφημίας. Το θέμα είναι να τα ακούς όσο ζεις και να τα χαίρεσαι».

«Πάντα διάβαζα και διαβάζω πολύ. Οι συγκινήσεις που νιώθω, ιδιαίτερα όταν διαβάζω ποίηση, μια λέξη, ένα συναίσθημα, αυτό γίνεται τραγούδι. Και με “ντοπάρει” το να ακούω άλλα τραγούδια και να διαβάζω ποίηση. Πολλές φορές όταν ακούω ένα ωραίο τραγούδι, στιχουργών που θαυμάζω όπως π.χ. του Μιχάλη Γκανά, του Θοδωρή Γκόνη κ.ά., ομολογώ ότι ζηλεύω γιατί γράφουν πάρα πολύ ωραία. Πρέπει να γράψω κι εγώ καλύτερα από μένα, όχι από αυτούς, γιατί δε χρειάζεται να μιμηθείς. Μου βάζουν τον πήχη ψηλά και χαίρομαι. Αφορμές επίσης για να γράψω μου δίνει μια ταινία, μια λέξη που θ’ ακούσω, μια εικόνα που θα δω στο δρόμο, ή κάτι από την προσωπική μου ζωή».

Σημείωση: Το άρθρο αναδημοσιεύεται από την ιστοσελίδα του Παντελή Θαλασσινού