“Γεννημένος στις ΗΠΑ” – Ο Μπρους Σπρίνγκστιν και ο ατελής απεγκλωβισμός από τις ράγες του αμερικανικού ονείρου

Ο Μπρους Σπρίνγκστιν δεν έχει ανάγκη από συστάσεις, καθώς με πάνω από 130 εκ. πωλήσεις δίσκων και DVD σε όλο τον κόσμο, 20 βραβεία Γκράμι καθώς και ένα βραβείο Όσκαρ, ανήκει στους πιο επιτυχημένους και αναγνωρίσιμους ροκ τραγουδιστές της γενιάς του. Το μουσικό κράμα ροκ εν ρολ, φολκ, μπλουζ και κάντρι, σε συνδυασμό με την πλούσια θεματολογία του, που αντλεί συχνά έμπευση από την ιστορία και την καθημερινότητα των ΗΠΑ αποτυπώθηκε σε μια πληθώρα άλμπουμ, πολλά από τα οποία θεωρούνται κλασικά, κυρίως το θρυλικό “Born in the USA”.

Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1949 στο Φρίχολντ του Νιου Τζέρσι, από εργατική οικογένεια. Ο ίδιος είχε αμφίθυμη σχέση με τον τόπο καταγωγής του. Θεωρούσε την πόλη του στενόμυαλη και φτωχική, σήμερα όμως ζει και πάλι κοντά στη γενέτεριά του. Η μίζερη και προδιαγεγραμμένη ζωή της εργατικής τάξης που αντίκρυσε εξ απαλών ονύχων έγινε συχνή πηγή έμπνευσης για τα τραγούδια του. Δύσκολη ήταν και η σχέση με τον πατέρα του, από τον οποίο ωστόσο έλεγε πως κληρονόμησε την αγάπη προς τα αυτοκίνητα και τη δυσπιστία του στους διανοούμενους. Η οικογένειά του ήταν βαθιά καθολική κι ο ίδιος παρά τις εξεγερσιακές του τάσεις προς τη θρησκεία, που εκφράστηκαν κι από την κακή του διαγωγή σε σχολείο καλογραιών όπου φοίτησε κάποια χρόνια, δήλωνε αργότερα πως η πίστη του τον επηρέασε περισσότερο στα τραγούδια του από ό,τι οι πολιτικές του ανησυχίας και πως “μια φορά καθολικός, για πάντα καθολικός”.

Η ενασχόλησή του με τη μουσική ξεκινάει στα σοβαρά στα μέσα της δεκαετίας του’60, με βασικό πρότυπό του τον Μπομπ Ντύλαν, οι δίσκοι του οποίου ουσιαστικά ήταν μια από τις πρώτες επαφές του Σπρίνγκστιν με τη λογοτεχνική έκφραση εκτός σχολείου. Τα δυο πρώτα του άλμπουμ με το συγκρότημά του E-street band, επικεντρωμένα στη ζωή των φτωχοσυνοικιών στη Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσι από την σκοπιά ενός εφήβου πέρασαν τότε απαρατήρητα, ωστόσο σήμερα θεωρούνται από τα πιο αξιοπρόσεκτα της δεκαετίας του ’70. Η εμπορική επιτυχία έρχεται με το τρίτο άλμπουμ Born to Run το 1975, που μπήκε στο τοπ-5 των πωλήσεων. Παρότι ορισμένοι μουσικοκριτικοί τον θεώρησαν διάττοντα αστέρα στο χώρο, ο ίδιος επρόκειτο να τους διαψεύσει, με μια σχεδόν αδιάλειπτη δισκογραφική παρουσία για τις επόμενες κοντά πέντε δεκαετίες. Πλάι στην πλειάδα των δικών του άλμπουμ με επιτυχίες όπως “Dancing in the dark” (1984), “I’m on fire” (1985), “Streets of Philadelphia” (1994) και φυσικά το “Born in the USA: (1985), συνεργάστηκε ως συνθέτης και με άλλους καλλιτέχνες, με πιο πετυχημένο παράδειγμα το πολυδιασκευασμένο “Because the night” στο άλμπουμ της Πάτι Σμιθ Easter (1978).

Πολυσχιδής, με συνεχή μουσική εξέλιξη και διάθεση ανοιχτή σε πειραματισμούς, ο Μπρους Σπρίνγκστιν ξεχωρίζει και για τους στίχους του, που τον καθιστούν ένα είδος χρονικογράφου της αμερικανικής κοινωνίας. Οι ήρωες και οι αντιήρωες των τραγουδιών του έρχονται συχνά αντιμέτωποι με τη ματαίωση των ελπίδων και το ναυάγιο των ονείρων τους. Πέρα από την ερωτική θεματολογία, συχνά με επίκεντρο αποτυχημένες σχέσεις, ο Σπρινγκστιν αγγίζει πολλά κοινωνικά θέματα, όπως την ανεργία, την εγκληματικότητα, το ρατσισμό και την οικονομική εκμετάλλευση μεταναστών . Στο διασημότερο ίσως τραγούδι του “Βorn in the USA”, ασχολείται με τη ζωή ενός βετεράνου του Βιετνάμ, που αδυνατεί να ενσωματωθεί μετά την επιστροφή του σε έναν πόλεμο που πήγε αναγκαστικά. Ο ίδιος ως νέος είχε πολλούς γνωστούς στον κύκλο του που είτε σκοτώθηκαν στον πόλεμο είτε γύρισαν σκιές του εαυτού τους.

Η κοινωνική κριτική του Σπρίνγκστιν βέβαια μένει σε περιορισμένα πλαίσια, καθώς καταδεικνύει τις αδικίες και τα κακώς κείμενα, δίχως να κατονομάζει τα αίτια, να υποδεικνύει τους υπεύθυνους, πολλώ δε μάλλον να προτείνει λύσεις. Τα πολιτικά του όρια αντανακλώνται εξάλλου και στην προσωπική του δημόσια στήριξη στους Δημοκρατικούς, αρχής γεννομένης από τον υποψήφιο Τζον Κέρρι και στη συνέχεια με μεγάλη θέρμη στο Μπάρακ Ομπάμα, από τον οποίο το 2016 μάλιστα έλαβε το μετάλλιο της Ελευθερίας, ανώτατη διάκριση πολιτών στις ΗΠΑ. Την ίδια χρονιά τάχθηκε επίσης ανεπιφύλακτα στο πλευρό της Χίλαρι Κλίντον, παίζοντας σε προεκλογική της συγκέντρωση και χαρακτηρίζοντας την ψήφο στο πρόσωπό της “Καθαρή επιλογή”.

Δύσκολες Νύχτες