«Κόσμε πού να σε γυρίσω…» – Αφιερωμένος στη Μάγδα Φύσσα και με τραγούδι για τον Θάνο Μικρούτσικο ο νέος δίσκος του Γιώργου Μεράντζα

«Κόσμε πού να σε γυρίσω που δεν έχεις γόνατα…» λέει κάποιος στίχος του Βαγγέλη Βελώνια και αναφέρεται σε αυτούς που έχουν σκύψει, σε όσους υποτάχτηκαν, στον κόσμο που με τη στάση του δήλωσε παραίτηση. Από τον ίδιο στίχο γεννήθηκε ο τίτλος του ολοκαίνουργιου δίσκου του Γιώργου Μεράντζα, που πρόκειται να κυκλοφορήσει από το «Όγδοο» στο προσεχές διάστημα.

Δέκα χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Όλα είναι εδώ», ενός δίσκου που ξεχώρισε στα συχνά λιμνασμένα νερά της ελληνικής δισκογραφίας, ο δημοφιλής ερμηνευτής «σαν έτοιμος από καιρό σα θαρραλέος» επιστρέφει, όχι σαν τον Αντώνιο στο ποίημα του Καβάφη για ν’ αποχαιρετήσει «την Αλεξάνδρεια που χάνει», μα για να μας συναντήσει ως ένας αγαπημένος φίλος που «ταξίδευε» χρόνια, συλλέγοντας ερεθίσματα και πολύτιμες πρώτες ύλες για έναν «χειροποίητο» δίσκο. Έναν δίσκο αντάξιο της αισθητικής του Γιώργου Μεράντζα, της πορείας του αλλά και της κοσμοθεωρίας του, την οποία εξακολουθεί να υπηρετεί με σθένος και αυταπάρνηση και στους πιο δύσκολους καιρούς, με τις επιλογές του και τη στάση ζωής του.

Ο νέος δίσκος με τον γεμάτο νόημα τίτλο «Κόσμε πού να σε γυρίσω…» είναι η κατάθεση του Γιώργου Μεράντζα ενάντια στη βαρβαρότητα των ημερών. «Εγώ αυτό μπορώ να κάνω· μέσα από αυτούς τους στίχους, μέσα από αυτά τα τραγούδια, από αυτή τη συνεργασία και αυτή την ηχογράφηση, με τον τρόπο που έγινε, χωρίς ωραιοποίηση», μας είπε λίγο πριν το νέο λοκντάουν απλώσει τα δεσμά του στις μετακινήσεις και στις ζωές μας, εκφράζοντας την ευτυχία του για την ολοκλήρωση των ηχογραφήσεων και συνολικά τον νέο δίσκο, που αποτελεί εκτός των άλλων και την πραγματοποίηση ενός ονείρου που χτιζόταν για χρόνια.

Αφορμή για να γεννηθεί η ιδέα και «μαγιά» του δίσκου, υπήρξε ένα τραγούδι σε στίχους του μεγάλου μας ποιητή Κώστα Βάρναλη, που μελοποίησε ο Δημήτρης Σίντος, επιστήθιος φίλος και μόνιμος συνεργάτης τα τελευταία χρόνια (όπως οι περισσότεροι συντελεστές και μουσικοί που συνέπραξαν στην δημιουργία και ηχογράφηση του δίσκου) του Γιώργου Μεράντζα. Ακολούθησε μια κοπιαστική και συνάμα άκρως δημιουργική διαδικασία για να συγκεντρώσει και να επιλέξει ο ερμηνευτής  τα έντεκα τραγούδια που απαρτίζουν το δίσκο.

Οχτώ τραγούδια του εκλεκτού στιχουργού – ποιητή Βαγγέλη Βελώνια, ένα ποίημα του Κώστα Βάρναλη, ένα του προλετάριου ποιητή Φώτη Αγγουλέ και ένα του Δημήτρη Λέντζου, σημαντικού εκπροσώπου της νεοελληνικής ποίησης, εμπεριέχονται στο νέο δίσκο του Γιώργου Μεράντζα, τη μουσική των οποίων υπογράφουν οι (αλφαβητικά): Τάσος Γκρους (2 τραγούδια), Παντελής Θαλασσινός (2), Ντάσο Κούρτι (2), Δημήτρης Σίντος (2) και οι Γιώργος Καζαντζής, Δημήτρης Μπάκουλης και Μανώλης Πάππος από ένα τραγούδι, όλοι εξαιρετικοί δεξιοτέχνες μουσικοί, συνθέτες ή/και τραγουδοποιοί.

«Είδα τον Κόλια να φιλά το μέτωπό σου
να σε φιλεύει παξιμάδια και ρακή
λες και το έβαλες γινάτι και σκοπό σου
φεύγεις και παίζεις με δεμένο τον καρπό σου
πριν ξημερώσει η τελευταία Κυριακή…»

Ανάμεσα στα 11 διαλεχτά τραγούδια ξεχωρίζει το «Απ’ το Στρόμπολι», που έγραψε ο Βαγγέλης Βελώνιας για τον Θάνο Μικρούτσικο, αμέσως μετά τον πρόωρο χαμό του αγαπημένου μεγάλου μας συνθέτη και μελοποίησε με έμπνευση και ευαισθησία ο Γιώργος Καζαντζής. Με τον Θάνο Μικρούτσικο, τον αγαπημένο του «φούλη», όπως τον αποκαλεί (από το αδερφούλης, που λέμε στην Ήπειρο) ο Μεράντζας συνεργάστηκε δισκογραφικά και σε αμέτρητες συναυλίες, ερμηνεύοντας τραγούδια «διαμάντια», όπως η εμβληματική «Δίκοπη ζωή», «Κιβωτός»  (και τα δυο σε στίχους Μάνου Ελευθερίου), Γενάρης 1904 (ποίηση Κ.Π. Καβάφης) και άλλα. Η ηχογράφηση του συγκεκριμένου τραγουδιού, όσα προηγήθηκαν και όσα διαδραματίστηκαν στο στούντιο (θα αναφερθούμε αναλυτικά μετά την κυκλοφορία του δίσκου), σηματοδοτούν το κλίμα μέσα στο οποίο κινήθηκαν  οι συντελεστές και την άριστη χημεία που χαρακτηρίζει τη συνεργασία τους.

Στο παραδοσιακό ξενοδοχείο «Ξενείον» που δημιούργησε και διατηρεί ο Γιώργος Μεράντζας στον οικισμό Tσόπελα (κοντά στα Πράμαντα), στους πρόποδες της Στρογγούλας, στα Τζουμέρκα, που εκτός από το μαγευτικό τοπίο που το περιβάλει και τη σπιτική φιλοξενία που το χαρακτηρίζει, διαθέτει ως χώρος θαυμάσια ηχητική, ηχογραφήθηκαν τα εννιά από τα έντεκα τραγούδια. Άλλα δυο ηχογραφήθηκαν στις εγκαταστάσεις των Antart Studios, στην Αθήνα, που κάλυψαν εξ ολοκλήρου τις απαιτήσεις του ερμηνευτή και του εγχειρήματος στο σύνολό του.

«Ξενείον», Τσόπελα – Τζουμέρκα, Οκτώβρης 2020. Θάνος Τσελεμπής, Γιώργος Μεράντζας, Δημήτρης Σίντος, Εύα Ατματζίδου (με την γλυκιά και πανέξυπνη «Μαργαρίτα» στην αγκαλιά), Ντάσο Κούρτι (όρθιοι) και Βασίλης Προδρόμου – Δέσποινα Σπανού (κάτω), σε ανάπαυλα της ηχογράφησης του δίσκου «Κόσμε πού να σε γυρίσω…» του Γιώργου Μεράντζα.

Όλα τα τραγούδια ηχογραφήθηκαν «ζωντανά», δηλαδή με τον παλιό αυθεντικό τρόπο που ηχογραφούνταν κάποτε οι δίσκοι, πριν η τεχνολογία καταφέρει να σμίξει τη μοναχική εισφορά του κάθε μουσικού, με των άλλων και στη συνέχεια με τη φωνή σε μια κονσόλα: Οι μουσικοί παίζουν ταυτόχρονα και ο τραγουδιστής ανάμεσά τους τραγουδά σε πραγματικό χρόνο, με υπαρκτά τα όποια μικρά «ψεγάδια» που τις περισσότερες φορές αναγνωρίζει μόνο το αυτί του ειδικού (αλλά και που ταυτόχρονα λειτουργούν σαν το αλάτι που νοστιμίζει τη συνταγή), χωρίς εκ των υστέρων φτιασίδια ή μπαλώματα.

Αξίζει ν’ αναφερθούμε στους καταπληκτικούς μουσικούς και όσους συνέπραξαν στη δημιουργία του νέου δίσκου του Γιώργου Μεράντζα με τίτλο «Κόσμε πού να σε γυρίσω…», που ο καθένας τους αποτελεί μια αυτόφωτη, καταξιωμένη προσωπικότητα στο χώρο του ως εκτελεστής αλλά και ως δημιουργός (αλφαβητικά): Εύα Ατματζίδου (κιθάρα), Διονύσης Θεοδόσης (κλαρίνο), Ντάσο Κούρτι (ακορντεόν), Βασίλης Προδρόμου (κιθάρες, μπαγλαμάς), Νίκος Σαμαράς (τρομπέτα), Δημήτρης Σίντος (πιάνο, λαούτο, κιθάρα, όρθιο μπάσο), Δέσποινα Σπανού (βιολοντσέλο και φωνητικά), Μανώλης Πάππος (μπουζούκι, ακουστική κιθάρα), Θάνος Τσελεμπής (κρουστά), Αναστασία Χατζηαποστολίδου (φωνητικά) και Παιδική Χορωδία Σπύρου Λάμπρου σε ένα τραγούδι. Την ενορχήστρωση υπογράφει ο Δημήτρης Σίντος.

Γιώργος Μεράντζας και Μανώλης Πάππος σε πρόβα κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης του νέου δίσκου του πρώτου με τίτλο «Κόσμε πού να σε γυρίσω…»

Ο νέος δίσκος του Γιώργου Μεράντζα είναι, όπως προαναφέραμε, η κατάθεσή του ενάντια στη βαρβαρότητα των ημερών που ζούμε. Το «παρών», μέσω της τέχνης του, ενός καλλιτέχνη που ποτέ δεν κρύφτηκε, δεν δίστασε να πάρει θέση στο κοινωνικό γίγνεσθαι και να στρατευτεί στο πλευρό αυτών που παλεύουν για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες στον τόπο μας· χωρίς αδικία,  κοινωνικές ανισότητες, εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, που συνθέτουν το κοινωνικό σύστημα που γεννάει και τρέφει το φασισμό και τον χρησιμοποιεί ως εργαλείο και ενίοτε ως – δολοφονικό – όπλο για τη μακροημέρευσή του.

Ο Γιώργος Μεράντζας αφιερώνει όλα τα τραγούδια του νέου δίσκου στη «μάνα – σύμβολο», όπως την αποκαλεί, Μάγδα Φύσσα. Τη μάνα του αντιφασίστα μουσικού Παύλου Φύσσα που δολοφονήθηκε από την εγκληματική ναζιστική οργάνωση «Χρυσή Αυγή». Τη μάνα όσων αγωνίζονται ενάντια στο φασισμό-ναζισμό και τη βαρβαρότητα του συστήματος της εκμετάλλευσης, που ο Μεράντζας, αν και μεγαλύτερός της στα χρόνια, αποκαλεί με βαθύ σεβασμό και δική του μάνα.

Η συγκλονιστική σκηνή όπου η Μάγδα Φύσσα αγκαλιάζει τον Γιώργο Μεράντζα κατά τη διάρκεια της συναυλίας – βολή στο φασισμό, που διοργάνωσε η “Κατιούσα” για τα δυο χρόνια «κυκλοφορίας» της, με σκοπό την ενίσχυση της πολιτικής αγωγής του αντιφασιστικού κινήματος στη δίκη της Χρυσής Αυγής, σκορπίζει κύματα συγκίνησης και έχει αποτυπωθεί στη μνήμη και τις καρδιές όσων βρέθηκαν στο Θέατρο Πέτρας, στην Πετρούπολη, τη μαγική βραδιά της 9 του Ιούνη 2019 (δείτε τη «πατώντας» στο βίντεο):

Ο νέος δίσκος του Γιώργου Μεράντζα με τίτλο «Κόσμε πού να σε γυρίσω…» δεν αποτελεί επαγγελματική υποχρέωση. Είναι γνωστό άλλωστε ότι ο ερμηνευτής, αγαπημένος  του κοινού και της νεολαίας, σε στιγμές μεγάλης επιτυχίας δεν δίστασε να εγκαταλείψει το τραγούδι ως επάγγελμα, όταν ένιωσε να βάλλονται οι αρχές του. Ακολούθησαν 17 ολόκληρα χρόνια «σιγής», στη διάρκεια των οποίων ο ίδιος δεν τραγουδούσε παρά μόνο για το μεράκι του, παρέα με φίλους και «ανώνυμους», απλούς ανθρώπους. Είναι γνωστό, επίσης, σε όσους είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν κάπως καλύτερα, ότι εκτός από ένας αληθινά μεγάλος ερμηνευτής, ο Μεράντζας παραμένει  ένα αγύριστο – ηπειρώτικο – κεφάλι που υπηρετεί με προσήλωση και ανυποχώρητα το καλό τραγούδι, με σοβαρότητα και ευαισθησία, επιλέγοντας να ερμηνεύει τις Κυριακής κάθε χειμώνα «ό,τι μάς πονάει», στη «μικρή» αλλά θρυλική «Απανεμιά», δημιουργώντας παραστάσεις που ο ίδιος εύστοχα χαρακτηρίζει ψυχοθεραπευτικές.

Στο απόγειο της ωριμότητάς της η φωνή του Γιώργου Μεράντζα, με το μοναδικό ηχόχρωμα, συνεχίζει σαν δροσερή πηγή των Τζουμέρκων να ξεδιψάει τους οδοιπόρους της «άνυδρης» εποχή μας. Με τη συνέπεια και τις αρχές του να καθρεφτίζονται στις επιλογές και την πορεία του, δεν υπήρχε περίπτωση ο αγαπημένος ερμηνευτής να μην εκφραστεί και σήμερα μέσα από την τέχνη του, μέσα από τις επιλογές των τραγουδιών και τις ερμηνείες του που κοσμούν το νέο του δίσκο και ευρύτερα το καλό τραγούδι, όπως άλλωστε συμβαίνει εδώ και σχεδόν πέντε δεκαετίες.