Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα: «Είσαι παιδί στα δεκαεννιά σου» του Πάνου Τζαβέλλα

Ο αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης τραγουδοποιός Πάνος Τζαβέλλας υπηρέτησε με πάθος και συνέπεια το αντάρτικο και το αγωνιστικό-πολιτικό τραγούδι.  Ανάμεσα στα πολλά τραγούδια του  που αγαπήθηκαν από τον κόσμο και συνεχίζουν να εμπνέουν και να συγκινούν είναι τα «Κυρ Παντελής», «Ξυπνήστε», «Ο Έλληνας», «Μάη μ’ Μάη μ» (ερμηνεύει η Χαρούλα Αλεξίου), αλλά και του κομμουνιστή προλετάριου ποιητή Φώτη Αγγουλέ («Πορεία μέσα στη νύχτα») κ.ά.

Ο Πάνος Τζαβέλλας γεννήθηκε το 1925 στην Κοζάνη. Στον πόλεμο του ’40 και σε εφηβική ηλικία οργανώνεται στην ΕΠΟΝ, βγαίνει στο βουνό, και εντάσσεται στον ΕΛΑΣ και αργότερα στον Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας (ΔΣΕ). Στο βουνό θα τραυματιστεί και θα χάσει το δεξί του πόδι. Συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και καταδικάζεται τρεις φορές σε θάνατο.

Το 1958 αρρωσταίνει βαριά και το 1961 με τη βοήθεια του ΚΚΕ φεύγει στη Σοβιετική Ένωση για θεραπεία, όπου νοσηλεύεται τρία χρόνια και παράλληλα σπουδάζει μουσική.

Επιστρέφει το 1965 στην Ελλάδα και ξεκινά την πρώτη του καλλιτεχνική δουλειά σε μπουάτ της Πλάκας, όχι όμως για πολύ, μια και η δικτατορία του 1967 κλείνει τις μπουάτ και ο Τζαβέλλας βρίσκεται ξανά στη φυλακή, κατηγορούμενος για αγώνα και παράνομη δράση ενάντια στη Χούντα.

Το 1971 αποφυλακίζεται με το νόμο «Μη θεραπεύσιμης ασθένειας» και στήνει στην Πλάκα το Αντάρτικο Λημέρι.

Η πτώση της Χούντας το 1974 βρίσκει τον Πάνο Τζαβέλλα στη μπουάτ Λήδρα που, ελεύθερος πια, μαζί με τη σύντροφο στη ζωή και το τραγούδι Νατάσα Παπαδοπούλου και την ορχήστρα του, συνεχίζει να τραγουδά τα τραγούδια του.

Ο πρώτος του δίσκος είναι ζωντανή ηχογράφηση: «Τα Τραγούδια από το Αντάρτικο Λημέρι». Θα ηχογραφήσει ακόμα οχτώ δίσκους. Τα τραγούδια του θα ταξιδέψουν μέσα από συναυλίες, που δίνονται σε ανοικτά γήπεδα και πανεπιστήμια, σε όλη την Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό (Γερμανία, Σουηδία και αλλού). Θα τον παρουσιάσουν οι ξένες τηλεοράσεις, όπως η Βουλγαρική, Γερμανική, Σουηδική, αλλά και η ελληνική, ο Τύπος σε Ελλάδα και εξωτερικό θα αναφερθεί πολλές φορές στον αγωνιστή τραγουδοποιό Πάνο Τζαβέλλα και το πολύ γνωστό και αγαπημένο σε όλους μας τραγούδι, «Κυρ-Παντελής» θα φτάσει μέχρι την Κίνα, όπου θα μεταφραστεί.

Στη δεκαετία του ’80 βρίσκεται στα Εξάρχεια και στη συνέχεια σε διάφορες μουσικές σκηνές της Αθήνας και του Πειραιά.

Ο Πάνος Τζαβέλλας υπηρέτησε την τέχνη του με σεβασμό, αγωνιστικό παλμό και αγάπη. Έφυγε από τη ζωή στις 27 του Γενάρη 2009, μετά από σκληρή μάχη με τον καρκίνο.

Είσαι παιδί στα δεκαεννιά σου 

Είσαι παιδί στα δεκαεννιά σου χρόνια
Είσαι παιδί μα στα μαλλιά σου χιόνια
μας ήρθαν δύσκολοι καιροί.

Στην κόψη των κυμάτων θα βαδίσεις
καθώς φουσκώνει η θάλασσα πολύ
μα απ’ τις κραυγές του πλήθους μη μεθύσεις
κράτα τη σκέψη καθαρή,
μα απ’ τις κραυγές του πλήθους μη μεθύσεις
κράτα τη σκέψη καθαρή.

Είσαι παιδί στα δεκαεννιά σου χρόνια.

Μη καρτεράς απ’ τους θεούς βοήθεια,
μη καρτεράς απ’ άλλους την αλήθεια
συ θ’ ανεβείς στο Γολγοθά.

Μοσχοβολούν τα λούλουδα τη νύχτα
όμως σκορπούν στης αύρας την πνοή
γίνε πουρνάρι που αντέχει και ριζώνει
σε βράχια ξέρα, χέρσα γη,
γίνε πουρνάρι που αντέχει και ριζώνει
σε βράχια, ξέρα, χέρσα γη.

Μη καρτεράς απ’ τους θεούς βοήθεια.

Κράτα καλά στη δύσκολη την ώρα,
κράτα καλά στου φασισμού τη μπόρα,
σ’ έχει ο λαός οδηγητή.

Τη σκέψη αρμάτωσε με νου και γνώση,
την πείρα των παλιών κάνε μυστρί
κι από την ήττα κάνε να πυργώσει
νίκη περήφανη τρανή,
κι από την ήττα κάνε να πυργώσει
νίκη περήφανη τρανή.

Κράτα καλά στη δύσκολη την ώρα.

Το τραγούδι ερμηνεύει η Νατάσσα Παπαδοπούλου. Ζωντανή ηχογράφηση από τη μπουάτ Λήδρα (δίσκος «Τραγούδια από το Αντάρτικο Λημέρι του», 1975):

“Κυριακή πρωί μ’ ένα ποίημα”: Δείτε όλα τα ποιήματα εδώ.