Μάικλ Τζάκσον – Τη μισή ζωή σου μαύρος, τη μισή ζωή λευκός…

Όταν πέθανε ο Μάικλ Τζάκσον, οι ΠΑΟΚτζήδες είχαν ένα πανό που έγραφε: “τη μισή σου ζωή μαύρος, την άλλη μισή άσπρος, μια ζωή ΠΑΟΚτζής…”. Νομίζω όμως πως το είχαν πάρει από τους οπαδούς της Μπεσίκτας, που έχει τα ίδια χρώματα κι εξίσου επινοητικούς οπαδούς.

Όσοι μεγάλωσαν τη δεκαετία του 80′, δύσκολα απέφυγαν τον παιδικό έρωτα με τον ασπρόμαυρο Μιχαλάκη. Θυμάμαι πολύ καλά την ιεροτελεστία με το ξετύλιγμα κάθε καινούριας κασέτας (το BAD και το Dangerous ήταν αυτές που πρόλαβα) και το τύλιγμά τους με το στιλό, όταν τις μασούσε το κασετόφωνο. Θυμάμαι επίσης ένα στρουμπουλό παιδί στο Δημοτικό, που στα σχολικά πάρτι έκανε όλα τα χορευτικά από την αρχή ως το τέλος της κασέτας, κι ανοιγόκλεινε πολύ πειστικά το στόμα, αν και μάλλον τραγουδούσε δικά του αγγλικά. Κι εγώ εξάλλου άκουγα κι έλεγα “Α-πέ”, στο “I’m Bad“, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.

Θυμάμαι επίσης το ντιγκι-ντίγκι, ντίγκι-ντάγκα, που έκανε αυτοσχεδιάζοντας ένας συμμαθητής -μικρός και αθώος για να γνωρίζει την έννοια του “ντιγκιντάγκα”- για να αποδώσει το ριφ από το Smooth Criminal, ένα από τα πιο πορωτικά στην ιστορία της μουσικής βιομηχανίας, που έχει χάλια στίχους (Annie are you okay?), αλλά έχει γνωρίσει άπειρες διασκευές.

Με βιολιά…

Με συμφωνική ορχήστρα…

Ακόμα και σε πιο ροκ-μέταλ εκδοχή, για να το ακούν αποενοχοποιημένοι όσοι μισούσαν τους καρεκλάδες.

Αν και η πιο ιδιαίτερη διασκευή έχει γίνει μάλλον στο Beat It και είναι η αράβικη.

Ή μήπως η παρωδία Just Eat it…

“Και τι μας νοιάζουν αυτά;” μπορεί να ρωτήσει κανείς. Τι ενδιαφέρον μπορεί να έχει η αναφορά σε έναν εκατομμυριούχο που υπηρέτησε πιστά το σταρ-σύστεμ και την κυρίαρχη κουλτούρα, κι αξιοποίησε τη δημοφιλία του, για να την πέσει ερωτικά σε μικρά παιδιά;
Κανένα απολύτως, θα μπορούσε να είναι η απάντηση και να τελειώσει εκεί η κουβέντα.
Αλλά η ζωή -όπως κι ο ίδιος ο Τζάκσον- δεν είναι μονοσήμαντα άσπρο ή μαύρο. Υπάρχουν κι οι αντιφάσεις.

Ο Μάικλ Τζάκσον ξεχώρισε για το ταλέντο του από πολύ μικρή ηλικία, με το συγκρότημα Jackson Five, όπου τραγουδούσε μαζί με τα αδέρφια του. Ξεκίνησε σόλο καριέρα όταν ήταν 21 με το “Off the Wall”, αλλά παρέμεινε τυπικά στο συγκρότημα, σχεδόν μέχρι τα 30 του.

Χαρακτηρίστηκε βασιλιάς της ποπ, αλλά είχε πιο funky και disco αφετηρίες, για να καταλήξει σε πιο RnB ήχους στους τελευταίους του δίσκους, αλλά και σε ροκ επιρροές (Dirty Diana, Give in to Me ή το σόλο στο Beat It). Το 1982 κυκλοφόρησε το “Θρίλερ” που έγινε ο πιο πετυχημένος εμπορικά δίσκος με τις περισσότερες πωλήσεις στην ιστορία της μουσικής βιομηχανίας.

Σημαντική ώθηση πήρε κι από τα βίντεο-κλιπ που δημιουργήθηκαν για τα κομμάτια, αφού ήταν η εποχή του MTV. Τα βιντεο-κλιπ του Μάικλ Τζάκσον ήταν μικρές ταινίες, πραγματικές υπερπαραγωγές με φαντασία και κατά κανόνα καλαίσθητα αποτελέσματα, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το ομώνυμο κομμάτι του δίσκου.

O Τζάκσον είχε ιδιαίτερη, λεπτή φωνή, αλλά ήταν κάτι παραπάνω από απλός ερμηνευτής, ένα ολοκληρωμένο πακέτο με σπάνια ταλέντα, εκπληκτικός χορευτής -αφήνοντας εποχή με την κίνηση moon-walk- performer, αλλά και μουσικός παραγωγός με άμεση συμμετοχή στο γράψιμο των κομματιών. Δύσκολα θα βρει κανείς τόσα ταλέντα μαζεμένα σε ένα μόνο πρόσωπο κι αυτό εξηγεί εν μέρει, γιατί ασχολούμαστε μαζί του.

Ο MJ αποφάσισε να κάνει εγχειρίσεις για να πειραματιστεί με τη φύση του και να αλλάξει το χρώμα της επιδερμίδας του. Όταν ολοκληρώθηκε η μεταμόρφωσή του, έβγαλε το δίσκο Dangerous με το κομμάτι Black Or White, που λέει στο ρεφρέν: “αλλά αν σκέφτεσαι το μωρό μου, δεν έχει σημασία αν είσαι μαύρος ή άσπρος”. Ενώ σε άλλο σημείο του τραγουδιού, ένας ράπερ λέει “δεν πρόκειται να ξοδέψω τη ζωή μου όντας μόνο ένα χρώμα”.

Αναρωτιέται κανείς όμως πόσο χειραφετητικός είναι στην πράξη ο αυτοκαθορισμός σε τέτοια ζητήματα κι η άρνηση των χαρακτηριστικών της φύσης μας, βλέποντας πχ την καινούρια εύθραυστη εκδοχή του.

Είναι βασικό επίσης πως ο Μάικλ Τζάκσον δεν αγνόησε τα χρώματα, μεταπηδώντας πχ από την προνομιούχο λευκή φυλή στη μαύρη, αλλά ακριβώς το αντίθετο.

Παρόλα αυτά, συνέχισε να έχει συνεργασία με πολλούς αφροαμερικανούς, προβάλλοντας τη φυλή του εμμέσως στα βίντεο-κλιπ του: Μάικλ Τζόρνταν, Μάτζικ Τζόνσον, Έντι Μέρφι, Ναόμι Κάμπελ και πολλοί άλλοι.

Προς το τέλος της ζωής του, αντιμετώπιζε πολλά προβλήματα υγείας αλλά και οικονομικής φύσης. Πίεσε τον εαυτό του και τον οργανισμό του για μια ακόμα περιοδεία, που έστω κι αν είχε χαρακτήρα αρπαχτής, θα ξεπουλούσε σε όλες τις συναυλίες, αφού όλοι γνώριζαν πως θα ήταν η τελευταία. Αυτή η πίεση και τα φάρμακα που έπαιρνε ήταν πιθανότατα ο λόγος που τον οδήγησε στο βιολογικό του τέλος, αν και στη συνέχεια αποδόθηκαν κατηγορίες στο θεράποντας γιατρό του για εγκληματική αμέλεια.

Η κηδεία του θεωρήθηκε το τηλεοπτικό γεγονός της χρονιάς, με τα εισιτήρια να κοστίζουν πολλές χιλιάδες δολάρια, ενώ η Wikipedia είχε ρεκόρ επισκέψεων τις ώρες μετά την αναγγελία του θανάτου του. Το σύστημα που τον έθρεψε, αποφάσισε να τον ξεζουμίσει, ακόμα και σε αυτήν την ύστατη στιγμή. Και αυτή είναι η πτυχή που πρέπει να δούμε πίσω από τον χρυσοπληρωμένο καλλιτέχνη του σταρ-σύστεμ.

Ασφαλώς είναι πάντα παρούσα η σκοτεινή πλευρά, η παιδοφιλία, τα αντιδραστικά “οικουμενικά” τραγούδια για τη Γη, τα παιδιά και τη φιλανθρωπία στην Αφρική, πίσω από το ατσαλάκωτο προφίλ στην επιφάνεια. Υπάρχει όμως η μουντή, ασπρόμαυρη πραγματικότητα πίσω από τα παρδαλά χρώματα και τα λαμπερά φλας, και η πτυχή ενός συστήματος που τρώει τα παιδιά του, ξεζουμίζει τους πιο προβεβλημένους αστέρες του, τους οδηγεί στην κατάθλιψη και τα ναρκωτικά ή την αυτοκτονία.

Το αν γουστάρει κανείς ή δεν μπορεί να αντέξει τη μουσική και τα τραγούδια του Τζάκσον είναι σε μεγάλο βαθμό υποκειμενικό. Αυτό που είναι μάλλον αντικειμενικό είναι ότι ο MJ ήταν ένα ανεπανάληπτο ταλέντο, που είδε την καριέρα του να εκτοξεύεται για μια 15ετία, αλλά τη ζωή του να κατρακυλά και να καταστρέφεται από τις απαιτήσεις του ίδιου του συστήματος που τον ανέδειξε.

Υστερόγραφο:

Χορεύω Michael Jackson, με καμαρώνουν όλοι, και η άσπρη μου η κάλτσα φωσφορίζει στο στρομπόλι

Είναι που λείπεις εσύ…