Μιλώντας με νέους καλλιτέχνες: Γιάννης Μίχας – Dave

Γνώρισα το Γιάννη σε ένα συνοικιακό μπαρ των Εξαρχείων, ανάμεσα σε κοινούς φίλους και γνωστούς. Βυρωνιώτης, όπως κι εγώ, συστήθηκε απλώς ως «Γιάννης» και αργότερα κατάλαβα ότι πρόκειται για τον Dave, της «Φράξιας», που συνόδευε τακτικά τα διαβάσματά μου τα βράδια. Κουβεντιάσαμε για κοινούς γνωστούς, τον Αθηναϊκό και τη Δόξα και τις παρέες από το πάρκο της Αγίας Τριάδας, που πια ξεκινούν όπως και εμείς να διαβαίνουν το κατώφλι των 30+. Μετά η κουβέντα πήγε στο κοινωνικό-πολιτικό και έμαθα με έκπληξη ότι ο Dave, που για μένα ήταν ακόμα ο Γιάννης είχε εκδώσει και μια ποιητική συλλογή. Είπαμε να μιλήσουμε και να γνωριστούμε καλύτερα. Στο δρόμο για το σπίτι, φίλη με ενημέρωσε: «Ξέρεις με ποιον μίλαγες τόση ώρα; Με τον Dave από τη Φράξια». 

Κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους, ανάμεσα σε fake news, τρομολαγνικά ρεπορτάζ των ημερών και τις μειώσεις στους μισθούς να έρχονται, άκουγα ξανά «Φράξια» και θυμήθηκα τον Dave. Επικοινωνία εξ αποστάσεως και οργάνωση συνέντευξης, δυστυχώς μέσω διαδικτύου. Ευχάριστη νότα στη ρουτίνα και προβληματισμός που μου έλλειψε. Ο Dave απαντά στις ερωτήσεις, όπως οι ρίμες του: Εύστοχα, λακωνικά, ποιητικά και πάντα στην ουσία:

Πες μας λίγα λόγια καταρχήν, για τη μουσική σου παρουσία στη rap σκηνή.

Η παρουσία μου στην ραπ σκηνή ξεκινάει ενεργά το 2009 , όταν δηλαδή δημιουργήσαμε τους «Φράξια». Μέχρι τότε υπήρξα απλά παρατηρητής από τα μέσα της δεκαετίας του `90 , όταν δηλαδή “άνθιζε” το hip hop στην Ελλάδα. Από τότε έχουν περάσει 11 χρόνια ενεργής παρουσίας στα ανεξάρτητα κυρίως μουσικά πράγματα με πληθώρα δισκογραφίας είτε με το γκρουπ είτε προσωπική, καθώς και αρκετές συμπράξεις και συναυλίες.

Γιατί «Φράξια»; Εννοώ, είναι μια έννοια πολιτική αφενός, αρνητικά φορτισμένη από την άλλη. «Φράξια», λοιπόν απέναντι σε τί; 

Ως γνωστόν «φράξια» είναι η παρεκκλίνουσα πορεία από μια συγκεκριμένη γραμμή και η επιλογή του ονόματος προέκυψε κυρίως γιατί εξέφραζε την ιδιοσυγκρασία μας σαν χαρακτήρες και προσωπικότητες. Ο λόγος που δημιουργήθηκε το γκρουπ δεν ήταν διασκεδαστικός, ούτε για να κάνουμε απλά τη μουσική μας. Οι «Φράξια» δεν είναι απλά ένα γκρουπ. Είναι κατάσταση. Και τα τραγούδια τους δεν είναι απλά τραγούδια. Είναι παρεμβάσεις κοινωνικές. Αυτή την προσέγγιση λοιπόν θέλαμε να βρεθεί ένα όνομα που να την αποδίδει όσο γίνεται.

Από που αντλεί μουσικές επιρροές η «Φράξια»;

Οι μουσικές αποχρώσεις της «Φράξιας» είναι κυρίως το hip hop του ’90, αλλά και άλλες μουσικές εκδοχές, όπως το ατμοσφαιρικό ροκ και το hardcore.

«Διάλεξε μεριά». Ένα από τα αγαπημένα μου κομμάτια της «Φράξιας». Προτροπή σε δράση ή διατύπωση προβληματισμού;

Όταν διαλέγεις μεριά έχεις περάσει ήδη στην δράση. Και μόνο που συνειδητοποιείς κάτι, έχεις περάσει στην δράση.

Πάμε στο δεύτερο θέμα που θέλω να συζητήσω μαζί σου, αυτό προφανώς της ποιητικής σου συλλογής «Αποσιωπητικά». Πες μου λίγα λόγια για αυτό.

Πρόκειται για την συνέχεια μιας μακρόχρονης πορείας με τις λέξεις. Έχοντας λοιπόν γράψει αρκετά χιλιόμετρα με τον στίχο και τον πεζό λόγο, θεώρησα ότι ήρθε η ώρα για την έκδοση μιας συλλογής με ποίηση και στοχασμούς. Κυκλοφορεί από τον περασμένο Γενάρη απο τις εκδόσεις Grotesque.

Στο βιβλίου σου θεωρώ ότι μας αυτό-συστήνεσαι και μέσω μιας δεύτερης τέχνης. Συμπυκνώνεις πολλούς προβληματισμούς και κυρίως θίγεις πολλά θέματα, την οικογένεια, το σύστημα, τον εσωτερικό σου κόσμο. Κάνε μας μια γρήγορη αποτύπωσή τους.

Το «Αποσιωπητικά» είναι ένα μανιφέστο υπαρξιακής αγωνίας με πυρήνα τον σύγχρονο άνθρωπο και τα αδιέξοδα του. Τον άνθρωπο με τους φόβους του. Την σχέση του με τον εαυτό του και το περιβάλλον του. Τον άνθρωπο που δυσκολεύεται πολλές φορές να παρακολουθήσει ή να ακολουθήσει τις συμβατικές νόρμες που επιτάσσει η εποχή και μοιραία η μοναξιά γίνεται το καταφύγιο του.

Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω την ποίησή σου ως βαθιά προσωπική, με στοιχεία ποίησης δρόμου. Θέλω να σε ρωτήσω, γιατί επέλεξες και αυτό το μέσο για να εκφραστείς;

Ήταν και επιλογή αλλά και φυσική συνέχεια. Με την έννοια ότι πάντα οι λέξεις ήταν το δικό μου τερέν.

Στη δική σου περίπτωση στίχων διακρίνω τη θέληση να μας «εκθέσεις» και περισσότερο εσωτερικές και συναισθηματικές εκφάνσεις σου. Μίλα μας για αυτές.

Δεν ξέρω. Δεν έχω να πω κάτι συγκεκριμένο, ούτε ακολουθώ κάποια πεπατημένη θεματικών. Το μόνο που κάνω είναι να καταγράφω όσα έχω στην ψυχή και στο μυαλό μιας και μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που δεν ακουγόμουν ιδιαίτερα…

Συνήθως το αποφεύγω, αλλά θα ήθελα πραγματικά να σε ρωτήσω, που εντάσεις τον εαυτό σου πολιτικά ή ιδεολογικά;

Θεωρώ ότι οι ιδεολογίες είναι ο κύλινδρος και το έμβολο που περιορίζουν και καταστέλλουν τον ατμό. Δηλαδή την ελεύθερη βούληση και ατομικότητα. Δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο τίτλο αυτό που έχω μέσα μου, ούτε και θέλω να έχει. Σίγουρα όμως πιστεύω στην άμεση δημοκρατία και στην ανάπτυξη της ατομικής πρωτοβουλίας σε πραγματική ελευθερία. Δεν πιστεύω στην ανάθεση, ούτε σε επαναστατικά διευθυντήρια.

Να σε πάω λίγο στο πιο γενικό; Στη σύγχρονη πραγματικότητα, ποια προβλήματα αντιμετωπίζει ένας νέος μουσικός ή ένα συγκρότημα, ή ένας νέος καλλιτέχνης ευρύτερα;

Αναλόγως με το τί εννοούμε όταν λέμε την λέξη καλλιτέχνης και με το τί δρόμο χαράζει ο καθένας. Πάντως σίγουρα ειδικά σε αυτή τη χώρα είναι δύσκολο και επίπονο να ασχολείσαι με την τέχνη. Είτε θα πρέπει να είσαι πλούσιος, για να μην έχεις ανάγκη από τίποτα και κανένα, ή θα πρέπει να μην έχεις να φας και κάποια στιγμή να πεθάνεις, ώστε να γίνεις μύθος και να σε αναγνωρίσουν.  Με τέτοια ψήνεται άλλωστε ο κόσμος. Αλλιώς δεν τους κάνεις.

Εσύ από το δικό σου standpoint, πώς έχεις επιλέξει να απαντάς σε αυτά τα προβλήματα;

Με το να προσπαθώ όσο μπορώ να είμαι εγώ πίσω από τις σκέψεις και πράξεις μου και με το να φτύνω κατάμουτρα οτιδήποτε ορίζει ως πλαίσιο, η μάζα και το περιβάλλον μου.

Γενικότερα, για την τέχνη και τη σύνδεσή της με την ταξική πάλη έχουν ειπωθεί και γραφεί πολλά. Η δική σου θέση ποια είναι;

Η τέχνη δεν συνδέεται απαραίτητα με κάτι. Δεν είναι ούτε έτσι ούτε αλλιώς. Ο ίδιος ο καλλιτέχνης ενδεχομένως συνδέεται με αυτά που τον απασχολούν και τα μεταφέρει στην τέχνη του.

Κλείνοντας θέλω να μου κάνεις ένα σχόλιο. Πρόσφατα η hip hop σκηνή έχασε ένα μέλος της, το Βδέλυγμα. Θες να αφιερώσεις ένα σχόλιο για τον Αντώνη;

Ναι τον ήξερα τον Αντωνάκη. Είχαμε παίξει και μαζί στο παρελθόν. Δεν ξέρω τι σημασία έχει να κάνω κάποιο σχόλιο αλλά αφού με ρωτάς το μόνο που θα πω είναι ότι ο Αντωνάκης ήταν η τραγική απόδειξη μιας υποκριτικής και αρρωστημένης κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που περιθωριοποιεί το διαφορετικό ή οτιδήποτε δεν ταιριάζει στα πλαίσια της. Δεν ξέρω… Ούτε θα ευχηθώ να μην υπάρξουν ξανά τέτοιες περιπτώσεις. Πρώτον γιατί εν δυνάμει όλοι είμαστε τέτοιες περιπτώσεις και πρώτος εγώ και δεύτερον, γιατί δεν πιστεύω στις ευχές. Μου φαίνονται αστείες. Ειλικρινά δεν ξέρω…

Ως MC καταρχήν και ως ποιητής, η μουσική και η τέχνη ευρύτερα, θεωρείς ότι πρέπει να έχουν κοινωνικό ή πολιτικό προβληματισμό;

Αρχικά δεν συμφωνώ με το “πρέπει”. Από ‘κει και πέρα η τέχνη για μένα είναι ένα ισχυρό όπλο. Ένα μεγάλο βήμα που οφείλεις να το χρησιμοποιείς σωστά και όχι μόνο για την προσωπική σου ευχαρίστηση. Με το έργο του ένας καλλιτέχνης παρεμβαίνει στην ζωή και το μυαλό ενός άλλου ανθρώπου. Έστω και ενός… Δεν είναι λίγο πράμα αυτό. Οφείλει να το έχει υπόψιν του αυτό. Αλλά όλα αυτά είναι εντελώς υποκειμενικά και σχετικά, και καλά κάνουν και είναι μιας και οι απόλυτες αλήθειες με τρομάζουν.

Ψάχνοντας για λέξεις, με τις οποίες θα έκλεινα το κείμενο, άθελά του, ο Γιάννης μου τις είχε ήδη δώσει στο οπισθόφυλλο της ποιητικής του συλλογής: Δεν έχω κάποιο χαρτί ή πτυχίο που να πιστοποιεί τις σπουδές μου αλλά σας διαβεβαιώνω ό,τι είναι σημαντικές αν και κάπως ασυνήθιστες. Εκπαιδεύτηκα από μικρός να διακρίνω και να διεισδύω στις υπόγειες στρώσεις των κρυμμένων εαυτών των άλλων και η μεγαλύτερη μου δασκάλα σε αυτό, άθελα της ήταν η διπολική μητέρα μου. Από τον πατέρα μου έμαθα να σιχαίνομαι την μεσοβέζικη ελαφρότητα των εκπτώσεων και είχα πάντα ένα θεματάκι με την άνιση κατανομή δικαιοσύνης.